تاکتیک نژادپرستی در لالیگا
روزنامه هفت صبح، شهنام صفاجو | والنسیا یکی از مناطق خودمختار اسپانیا مثل دو ایالت کاتالان و باسک است که همواره با دولت مرکزی این کشور دچار چالش بوده و طی یکصد سال اخیر، فوتبال هم جزئی از این داستان دنباله‌دار شده است؛ جایی‌که در آخرین سکانس آن شهروندان والنسیا که در زبان لاتین با عنوان والنتیا (Valentia) به‌معنای شجاع و مقاوم معنا شدند، با نگاه و روحیه‌ای پُر از خشم به‌مصاف رئال‌مادرید رفتند و حوادثی خلق کردند که جهان فوتبال را به شوک فرو برده است.
بازی این دو تیم که می‌توانست عامل سقوط والنسیا به سطح دوم فوتبال اسپانیا شود، از هر جهت پرحاشیه و پربرخورد بود. 55 هزار تماشاگر ورزشگاه مستایا، 90 دقیقه فریاد mono mono (میمون میمون) سر می‌دادند تا با این تاکتیک جدید مدل اسپانیایی، در برابر ستاره رنگین‌پوست رئالی‌ها ایستادگی کرده و با شیوه‌ای ناجوانمردانه، روحیه و تمرکز وینیسیوس جونیور را برهم زنند تا شانس غلبه بر حریف را پیدا کنند.
این روشی است که پیش‌تر توسط بازیکنان و هواداران تیم مایورکا هم پیاده شده بود که خیلی‌زود به تاکتیک غالب تیم‌های رده پایین لالیگا در مقابله خانگی با رئال‌مادرید بدل شد. اوج این داستان هم در بازی با والنسیا رقم خورد؛ جایی‌که وینیسیوس پس از آن شوت بیلیاردی توپ دوم توسط مدافع حریف، انگشت اتهام خود را به سمت تماشاگران نژادپرست پشت دروازه حریف نشانه رفت، فریاد زد، با بازیکنان میزبان درگیر شد و در نهایت با کارت قرمز ریکاردو ده‌بورخوس بنگوئچئا داور ناتوان در مدیریت این جو وحشتناک، از بازی بیرون رفت؛ داوری که متولد شهر بیلبائو از ایالت باسک است و بارها روحیه ضدرئالی خود را نشان داده است.
این بازی یک رسوایی بزرگ برای جهان فوتبال و مقام‌های مسئولی بود که به‌جای مقابله جدی با پدیده نژادپرستی سازمان‌یافته و خشونت در فوتبال، فقط حرف می‌زنند و کمی بعد تیم خاطی را مثلاً 100 یورو جریمه می‌کنند و پرونده را می‌بندند. اتفاقات مستایا با واکنش بسیاری از فوتبالیست‌های سیاه‌پوست و سفیدپوست در دفاع از وینیسیوس توام شده و بیانیه‌های مختلفی در این رابطه منتشر شده که البته تازگی ندارد، اما آنچه بعد آن رخ می‌دهد تنها در یک کلمه خلاصه می‌شود: «هیچ!»
بیایید از واژه بی‌معنی چند تماشاگرنما عبور کنیم و بگوییم تمام ظرفیت ورزشگاه مستایا در شب سیاه والنسیا علیه وینیسیوس فحاشی کردند و در نهایت وقتی او با کارت قرمز داور مواجه شد، با فریاد گوش‌خراش muere muere (بمیری بمیری) و در جوی پر از بی‌اخلاقی و خشونت، مهاجم جوان برزیلی را تا تونل منتهی به رختکن تعقیب کردند.
این درست که وینیسیوس جونیور هم باید رفتار خود را کنترل می‌کرد، اما به قول جوزپ پدرول کارشناس مشهور شبکه ال‌چرینگیتو، وقتی یک ورزشگاه علیه تو شعار نژادپرستانه سر می‌دهند، هیچ فردی نمی‌تواند بر خشم و احساسات درونی خود غلبه کند و ساکت بماند؛ گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. به نظر می‌رسد که کمپین مخفی علیه این ستاره برزیلی به راه افتاده تا او را از مسیر پیشرفت تا توپ طلا بازدارند؛ همان مافیای رسانه که برخی تیم‌ها درگیر آن هستند!
وار علیه رئال
جدا از وضعیت سکوهای ملتهب و نفرت‌انگیز مستایا، در بازی والنسیا- رئال سیستم کمک‌داور ویدئویی یا همان وار معروف هم در چند نوبت علیه رئالی‌ها بود. افراد سیاه‌پوشی که در قوطی وار نشسته بودند، دو مورد پنالتی مشکوک روی بازیکنان رئال را مورد بازبینی قرار ندادند! آنها در صحنه حمله عصبی دروازه‌بان حریف به وینیسیوس و همینطور گرفتن گلوی بازیکن برزیلی توسط هوگو دورو هم هیچ عکس‌العملی نشان ندادند و تنها تصویر ضربه وینی به صورت بازیکن حریف را فیکس کردند تا او با کارت قرمز داور جریمه شود و در نهایت این اکیپ داوری اولین قربانیان شب سیاه والنسیا هم شدند و کارت قرمز وینیسیوس هم بخشیده شد.
وار در طول حیات چند ساله خود، به دفعات در لحظات کلیدی و نه تصمیمات عادی، برعلیه رئال مادرید ورود کرده یا از اعمال‌نظر خودداری کرده که این فهرست طولانی در این مقاله کوتاه نمی‌گنجد؛ اما یادآوری آخرین مورد آن جایز است؛ جایی که فرد مسئول عقب/جلو کردن تصاویر فیکس- فریم، با دخالت واضح خود جوری به مخاطب عام نشان داد که گل مارکو آسنسیو در بازی نیوکمپ آفساید است؛
در حالی که چنین نبود و وار با پس و پیش کردن چند دهم ثانیه‌ای لحظه‌ای که توپ توسط کارواخال سانتر شد، طوری وانمود کرد که آن صحنه آفساید است. گلی که می‌توانست سرنوشت قهرمان امسال لالیگا را تغییر دهد. شاید باور نکنید، اما داور این ال‌کلاسیکوی جنجالی هم جناب ریکاردو ده‌بورخوس بنگوئچئا بود که دیگر معرف حضورتان است.
جالب این‌که رئیس وار در فوتبال اسپانیا هم یک داور بازنشسته ضدرئالی به‌نام کارلوس کلوس گومز است که متولد شهر ساراگوسا است. سه ماه پیش و بعد از مردود اعلام شدن گل درست آسنسیو، شبکه تلویزیونی رئال مادرید کلیپی از مجموعه اشتباهات داوری کلوس گومز در فاصله سال‌های 2006 تا 2017 را تهیه و پخش کرد که سروصدای زیادی به دنبال داشت. ایشان که سال 2008 بازی بتیس و بیلبائو را به‌خاطر پرتاب بطری به داخل زمین نیمه‌کاره رها کرده بود، حالا رئیس وار شده و هرطور که دوست دارد، صحنه‌های حساس و کلیدی را مهندسی و دستکاری می‌کند.
تباس کیست؟
خاویر تباس مدرانو رئیس لالیگا، یکی از دشمنان فلورنتینو پرز رئیس موفق باشگاه رئال‌مادرید است که این مهم بر هیچ‌کس پوشیده نیست! تباس 60 ساله متولد کاستاریکا و تبعه اسپانیا‌ست. او در دانشگاه شهر زادگاه داور محبوبش کلوس گومز (ساراگوسا) حقوق خوانده و شرکتی تاسیس کرده که در زمینه حقوق تجارت، حقوق ورزشی و قانون ورشکستگی فعال بوده است. تباس در دوران دانشجویی نماینده استانی جوانان حزب راست افراطی Fuerza Nueva بوده و بعدها به عنوان یکی از اعضای حزب راست افراطی ملی‌گرای VOX مشغول فعالیت و کار حزبی بوده است.
این چهره راست‌گرا از سال 2013 در انتخاباتی که رقیبی وجود نداشت، با رای مدیران 32 تیم از 42 باشگاه لالیگا و سوگوندا دیویژن، رئیس لالیگا شد و تاکنون سه دوره ریاست او بر مهمترین نهاد باشگاهی فوتبال اسپانیا تمدید شده است. خاویر گومز معاون سابق باشگاه والنسیا هم دست راست آقای رئیس در همه امور مرتبط با فوتبال باشگاهی اسپانیا‌ست.
شعارها و اقدامات خاویر تباس طی این 10 سال، مقابله با تبانی، تجدید ساختار اقتصادی باشگاه‌ها، اقدامات سختگیرانه در مقابل بدهی‌ها و تامین مالی تیم‌های ضعیف لالیگا از طریق تشکیل G-30 بوده تا با فروش متمرکز حق پخش تلویزیونی، به تدریج شکاف بین باشگاه‌های بزرگ و پردرآمد را با باشگاه‌های کوچک کاهش دهد. همین ایده سوسیالیستی باعث جبهه‌گیری او در مقابل راه‌اندازی «سوپرلیگ» توسط رئال‌مادرید، بارسلونا و چند باشگاه بزرگ اروپایی شد تا جرقه اختلاف وی با مدیران رئال و بارسا شعله‌ور شود.
آقای لالیگا معتقد است که سوپرلیگ، پروژه‌ای برای پایان فوتبال، آنگونه که ما امروز آن را می‌شناسیم، است! در حالی که بنیانگذاران سوپرلیگ هدف از اجرای این طرح را نجات فوتبال از بازی‌های کسل‌کننده اعلام کردند تا مانع رویگردانی جوانان امروزی از زمین فوتبال شوند.تباس البته منتقد سرسخت باشگاه‌های دولتی و نفتی هم هست و این نوع خرج و مخارج که از آن با عنوان دوپینگ مالی یاد می‌کند را برای ورزش فوتبال پر‌خطر می‌داند.
رئیس لالیگا درخصوص مقابله با نژادپرستی در بیشتر ورزشگاه‌های اسپانیایی و خصوصاً هدف گرفتن وینیسیوس جونیور، بارها اعلام موضع شفاهی و مبهم کرده، اما کار خاصی انجام نداده است. موردی که با انتقاد وینیسیوس و برخی دیگر از فوتبالیست‌های سرشناس از‌جمله فردیناند در پست‌های فضای مجازی همراه بوده، اما تباس بیشتر نشان داده که مثل نوجوانان اهل کل‌کل است و به‌جای کار اصولی و ریشه‌ای، جواب منتقدان را با نیش و کنایه در توئیتر و اینستاگرام می‌دهد.
برای مثال اگر به داور بازی مستایا قدرت لازم داده می‌شد تا او در حجم هجوم شعارهای نژادپرستانه، بازی را نیمه‌تمام رها می‌کرد و نتیجه 3-صفر می‌شد، قطعاً دیگر شاهد چنین رفتار شرم‌آوری از سوی هواداران یک تیم فوتبال نبودیم، اما تباس ترجیح داد به وینیسیوس بگوید «چرا وقتی دعوتت کردم نیامدی من را ببینی!»
تعهد فیفا
فدراسیون جهانی فوتبال روی وب‌سایت digitalhub.fifa.com جزوه 11 صفحه‌ای پیرامون رفتار ضد‌تبعیض و نژادپرستی بارگذاری کرده که در آن مسئولیت خود و نهادهای زیرمجموعه‌اش نسبت به مبارزه با این پدیده زشت که از آن به بلای جامعه (scourge of society) نام برده را به رسمیت شناخته است. در این بیانیه آمده است که ما متعهد به مبارزه با تبعیض و نژادپرستی در فوتبال، در همه اشکال آن هستیم که کل جامعه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
رویکرد استراتژیک فیفا هم شامل پنج عنصر کلیدی برای مقابله با این رفتار غیرانسانی می‌شود که مقررات انضباطی و ایمنی و امنیت، کنترل‌ها و تحریم‌ها، وظایف داوران و آموزش مسئولان، افزایش آگاهی عمومی و شبکه‌سازی و همکاری با سازمان‌ها و حوزه‌های تخصصی، از اهم این موارد است؛
اما آنچه مشخص است و به‌چشم می‌آید، افزایش رفتارهای نژادپرستانه در ورزشگاه‌های اسپانیایی و عدم برخورد قاطعانه با آن از سوی مسئولانی است که فقط مصاحبه می‌کنند، وعده می‌دهند و خیلی‌زود اصل موضوع را فراموش می‌کنند. جانی اینفانتینو پس از آشوب مستایا در پیامی، اظهار کرد که اگر داور سه مرحله پیش‌بینی شده فیفا شامل توقف بازی، اخطار از طریق بلندگوها و سوت پایان را عملی می‌کرد، قضیه طور دیگری اتفاق می‌افتاد؛ اما همه می‌دانند که حرف‌های آقای رئیس سوئیسی- ایتالیایی در حد همان حرف است.
