با سینما به جنگ کرونا بروید
روزنامه هفت صبح، صوفیا نصرالهی |سایت رولینگ استون فهرستی ۵۰تایی از بهترین کمدی‌های قرن بیست‌ویکم انتخاب کرده است. در این‌روزها که خانه‌نشین شده‌ایم و اعصاب‌مان به‌هم ریخته شاید دیدن کمدی‌های پیشنهادی منتقدان حالمان را بهتر کند. این‌روزها بیشترمان خواسته یا ناخواسته در قرنطینه خانگی به سر می‌بریم و با انبوهی از اخبار محاصره شده‌ایم.
این وسط شاید به‌نظر برسد معرفی کمدی‌هایی که منتقدان رولینگ‌استون از میان فیلم‌های قرن بیست‌ویکم برگزیده‌اند چندان متناسب با حال و روزمان نباشد. شاید ترجیح بدهیم از آن فیلم‌های آخرالزمانی ببینیم شاید بفهمیم آخر ماجرا کار به کجا می‌رسد اما توصیه شده با روحیه خوب سیستم‌های ایمنی بدن‌مان را قوی کنیم درنتیجه احتمالا دیدن کمدی کمک می‌کند این‌روزها را بگذرانیم.
کمدی‌های قرن بیست‌ویکم از تنوع زیادی برخوردارند. خیلی از آن‌ها البته بیشتر شوخی‌های کلامی دارند که باید حتما با زیرنویس دیده شوند. بعضی‌هایشان مناسب فرهنگ ما نیستند. از میان فهرست رولینگ‌استون آن فیلم‌هایی را انتخاب کردیم که به‌لحاظ سینمایی هم حرفی برای گفتن دارند نه این‌که صرفا خنده‌دار باشند.
بعضی از این فیلم‌ها در نگاه اول کمدی به‌نظر نمی‌رسند چون در خود کمدی‌ها هم دسته‌بندی‌های مختلفی داریم. کمدی‌های اسلپ‌استیک، کمدی‌های سیاه. بعضی از آن‌ها در حقیقت فیلم‌های جدی و سیاه اما کنایه‌آمیزی هستند که طبق طبقه‌بندی ژانری در دسته کمدی قرار گرفته‌اند. قرار نیست با همه این فیلم‌ها قهقهه بزنید اما بعضی از آن‌ها حال‌خوب‌کن هستند و برخی دیگر هم خنده به لب‌تان می‌آورد.
*** ساقدوش‌ها / کارگردان: پل فیگ / بازیگران: کریستین ویگ، مایا رادولف/ ۲۰۱۱
فیلمی که یکی از بزرگترین کمدی‌سازهای قرن حاضر یعنی جاد آپاتو، به‌عنوان تهیه‌کننده در آن حضور دارد. محور فیلمنامه کاراکتر آنی(با بازی درخشان و بانمک کریستین ویگ) است که بعد از آن‌که از او خواسته شده ساقدوش صمیمی‌ترین دوستش باشد، با یک‌سری بدبیاری مواجه می‌شود. بازیگران فیلم کریستین ویگ و آنا مومولو، فیلمنامه را براساس نقشی نوشته‌اند که کریستین ویگ چندسال پیش‌تر از آن در فیلم «باردار» جاد آپاتو بازی کرده بود.
فیلم با بودجه محدود ۳۲٫۵میلیون دلاری تولید شد اما فروش فوق‌العاده‌ای داشت. فیلمی درباره این‌که چطور ساقدوش‌ها برای نزدیکی به عروس به‌هم حسادت می‌کنند و چطور فاصله مالی آن‌ها اختلافات زیادی ایجاد می‌کند. یک کمدی که بازوی محرکش زنان هستند و کمتر در سینما چنین اتفاقی می‌افتد. راجر ایبرت گفته بود که فیلم ثابت می‌کند، زنان هم در کمدی می‌توانند مانند مردان از خودشان آسیب‌پذیری و غیرقابل پیش‌بینی‌بودن ارائه بدهند. منتقدان زن آن را به چشم یک فیلم فمینیستی هم دیدند اما واقعیت این‌جاست که «ساقدوش‌ها» فیلمی به‌شدت مفرح و خوش‌رنگ‌ولعاب با بازی‌های فوق‌العاده، به‌خصوص از طرف کریستین ویگ است و از آن پایان‌های گرم دلنشین هم دارد.
*** شان مردگان / کارگردان: ادگار رایت / بازیگران: سایمون پیگ، نیک فارست / ۲۰۰۴
کمدی‌ای در ژانر وحشت و پر از زامبی که البته واقعا بامزه از کار درآمده است. ادگار رایت، فیلمنامه را به‌همراه بازیگر نقش اول فیلم یعنی سایمون پگ نوشته است. شان در لندن یک زندگی کسل‌کننده به‌عنوان فروشنده لوازم الکترونیک دارد. او یک شکست‌خورده تمام‌عیار است. نامزدش رهایش کرده و مادرش با مردی ازدواج کرده که شان دوستش ندارد.
یک روز صبح که از خواب بیدار می‌شود، می‌بیند که آخرالزمان شده و شهر پر از زامبی است. شان تبدیل به یک قهرمان می‌شود و همراه دوستش اد می‌خواهد، نامزدش و مادرش را از دست زامبی‌ها نجات بدهد. فیلم درحقیقت الهام گرفته از یک سریال تلویزیونی است. اسم «مردگان» در عنوان فیلم ادای دینی به فیلم مشهور «مردگان» ژرژ رومرو، کارگردان بزرگ ژانر وحشت است. منتقدان می‌گویند که این فیلم به‌خوبی تعادل را میان سکانس‌های ترسناک و شوخی‌های کنایه‌آمیز حفظ می‌کند. یک فیلم زامبی پر از خون و خونریزی که شوخ‌طبعی هوشمندانه‌ای دارد.
*** تونی اردمان / کارگردان: مارن آده / بازیگران: ساندرا هولر، پیتر سیمونیچک / ۲۰۱۶
کمتر پیش می‌آید یک فیلم کمدی به اندازه «تونی اردمان» در فصل جوایز مورد توجه قرار بگیرد و منتقدان تا این حد تحسینش کنند تا جایی که نامزد جایزه اسکار بشود و وقتی اسکار را نگرفت همه از این ماجرا تعجب کنند. مارن آده، کارگردان آلمانی از فرمول کنار هم قرار دادن دو آدم نامتجانس برای خنده گرفتن استفاده کرده است و نکته جذابش این‌جاست که این دونفر پدر و دختر هستند.
دختر زنی مقرراتی که همه زندگی‌اش در کارش خلاصه می‌شود. برای خودش تا دلتان بخواهد قاعده و قانون دارد. و پدر مردی الکی‌خوش و دائم دنبال شوخی‌های دیوانه‌وار که گاهی برای خیلی‌ها آزاردهنده هم می‌شود اما مرد از آن لذت می‌برد. پدر و دختر مجبور می‌شوند چندروزی را باهم سر کنند. چندروزی که به زن بیشتر سخت می‌گذرد چون پدر حتی جلوی کارفرماهای او دست از شوخی‌هایش برنمی‌دارد. دو بازیگر اصلی فیلم بازی‌های درخشانی از خودشان به نمایش می‌گذارند.
*** برادرخوانده‌ها / کارگردان: آدام مک‌کی / بازیگران: ویل فرل، جان سی رایلی / ۲۰۰۸
آن زمان هنوز آدام مک‌کی فیلم‌های تند و تیز با چاشنی سیاست و اقتصاد مثل «رکود بزرگ»(big short) یا «معاون رئیس‌جمهور» را نساخته بود و کارگردان مشهوری نبود. تهیه‌کننده این فیلم کمدی هم جاد آپاتو است و گویا پشت بسیاری از کمدی‌های مهم دو دهه اخیر نام او قرار دارد. فیلم داستان برانن(با بازی فرل) و دیل(با بازی رایلی) است. دو آدم بزرگسال که بعد از آن‌که والدین‌شان باهم ازدواج می‌کنند، مجبور می‌شوند برای مدتی کنار هم و در یک آپارتمان زندگی کنند.
کاری که هیچ‌کدام دل خوشی از آن ندارند اما کم‌کم با شرایط کنار می‌آیند. اولین دعوا هم سر درام دیل به‌راه می‌افتد که به برانن تاکید کرده بود، به آن دست نزند. این فیلم که با بودجه ۶۵میلیون دلاری تولید شد، ۱۲۸٫۵میلیون دلار فروش کرد. منتقدان نظرات متفاوتی نسبت به فیلم داشتند. برای آن‌هایی که از زوج رایلی و فرل خوش‌شان می‌آید، کمدی لذت‌بخشی خواهد بود اما اگر بعد از مدتی شوخی‌های مدل کلاسیک این دو بازیگر برایتان خسته‌کننده شد آن‌وقت دیگر بعید است خیلی به فیلم بخندید. با این‌حال کمدی استاندارد و از همه مهم‌تر بالغانه‌ای است.
*** در بروژ / کارگردان: مارتین مک‌دونا / بازیگران: برندون گلیسون، کالین فارل / ۲۰۰۸
یک فیلم جنایی که در دسته کمدی‌های سیاه قرار می‌گیرد. فیلمی که مارتین مک‌دونا، فیلمنامه‌نویس و کارگردان با آن به شهرت رسید و به‌نوعی توانست برند خودش را در ساختن فیلم‌های سیاه کنایه‌آمیز ثبت کند. این اولین فیلم مارتین مک‌دوناست. فارل و گلیسون دو آدمکش هستند که توسط رئیس‌شان با بازی رالف فاینس استخدام شده‌اند تا مردی را در شهر بروژ بلژیک به قتل برسانند.
مردی که حتی هویتش را هم نمی‌دانند. بروژ شهر آرام و زیبایی است و ذاتش با کاری که آن‌ها می‌خواهند انجام بدهد، در تناقض است. یکی از آن‌ها پا به سن گذاشته‌تر و آرام‌تر و دنیادیده‌تر است و دیگر عصبی‌تر. همین تضاد بین خصوصیات رفتاری آن‌ها و دیالوگ‌های تند و تیز مک‌دونا، لحظات بامزه‌ای را به‌وجود می‌آورد. فیلم ارجاعاتی به «حالا نگاه نکن» نیکلاس روگ دارد. نکته‌ای که در فیلم به‌شدت مورد توجه منتقدان قرار گرفت دیالوگ‌نویسی هوشمندانه و اجراهای استادانه بازیگران است.
*** مرگ استالین / کارگردان: رماندو ایانوچی / بازیگران: استیو بوشمی، جفری تامبور / ۲۰۱۷
یک کمدی سیاه طعنه‌آمیز بریتانیایی که توسط آرماندو ایانوچی نوشته و کارگردانی شده و اقتباسی از یک رمان گرافیکی فرانسوی به همین نام است. فیلم جنگ قدرت بین مقامات شوروی را در سال ۱۹۵۳ بعد از مرگ جوزف استالین به تصویر می‌کشد. فیلم اولین‌بار در جشنواره بین‌المللی تورنتو به نمایش درآمد. بودجه تولید این فیلم فقط ۱۳میلیون دلار بود. می‌توانید تصور کنید که رقابت میان سران اتحاد جماهیر شوروی بعد از مرگ استالین چقدر می‌تواند بامزه باشد.
نمایش این فیلم احتمالا به همین دلیل در روسیه و قزاقستان ممنوع شد. آن‌ها معتقد بودند که بازیگران روشنفکر انگلیسی نسبت به نقش‌هایی که بازی کرده‌اند غیردوستانه عمل کرده‌اند و فیلم جانبدارانه از کار درآمده. منتقدان ولی از فرم آشوبگرانه فیلم که باعث می‌شد شوخ‌طبعی خشن آن به چشم بیاید لذت بردند. کارگردان فیلم در پاسخ به آن‌هایی که «مرگ استالین» را به‌لحاظ تاریخی فیلمی غیرصحیح و نادقیق می‌دانستند، گفت: «من مستند نساختم. این یک فیلم داستانی است. اما داستانی که از حقیقت الهام گرفته است.»
*** عشق و دوستی / کارگردان: ویت استیلمن / بازیگران: کیت بکینسیل، خاویر ساموئل / ۲۰۱۶
یک کمدی تاریخی که اقتباسی از رمان «لیدی سوزان» جین آستین ساخته شده است. لیدی سوزان یک زن بیوه شجاع است که برای تامین آینده خودش و دخترش به‌دنبال همسرانی مناسب و پولدار هم برای دخترش و هم برای خودش می‌گردد. برخلاف بقیه رمان‌های آستین که برای اقتباس سینمایی کارهای مناسبی هستند «لیدی سوزان» کتابی بود که کسی سراغ آن نمی‌رفت.
اواخر دهه نود بود که استیلمن این رمان جین آستین را خواند و مجذوب داستان آن شد. منتقدان معتقد بودند این فیلم به‌عنوان یک درام لباسی، تر و تازه است و روح جدیدی به این ژانر می‌دهد. آن‌ها معتقد بودند که استیلمن در حد یک جامعه‌شناس، شخصیت‌های فیلمش را معرفی می‌کند و می‌پروراند.
