انقلاب در کشور خالی از توریست تایلند
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | بانکوک؛ ابتدای خیابان تاریخی راچادامنون. حدود یک ماه پیش. این جوانان با ماسک نشسته‌اند روی زمین تا به سه خواسته خود برسند؛ سه خواسته‌ای که از میانه زمستان سال گذشته تا همین الان، بارها در خیابان‌ها فریاد زده شده و البته اعتراضاتی که برای رسیدن به آن شکل گرفته در هفته گذشته به اوج خود رسیده است. اما این سه خواسته چیست؟ برای دانستن آنها باید از تایلند کمی اطلاعات داشته باشیم.
* یک: تایلند یک کشور پادشاهی است. به طور مشخص باید گفت که این کشور یکی از ۴۴پادشاهی موجود در کشورهای جهان است. بااین‌حال پادشاه مثل همه این کشورها یک حالت ویترینی دارد و نقشی در اداره کشور ندارد. بااین‌حال نباید تصور کرد که به طور مثال او شبیه ملکه انگلستان است. ماجرا کمی متفاوت است.
* دو: مسئله این است که در تایلند به طور متناقضی، هم شاه به عنوان یک مشکل دیده شده و هم در تغییرات سیاسی، کسی به فکر تغییر او نیفتاده است. در سال ۱۹۳۲، در جریان یک کودتا، حکومت مطلقه در تایلند به حکومت مشروطه تبدیل شد، اما شاه همچنان باقی ماند. (ما خود نیز این مدل را در مشروطه تجربه کردیم). همین بلواری که می‌بینید به یک بنای یادبودی ختم می‌شود به نام بنای یادبود دموکراسی که در واقع یادآور همان کودتای سال ۱۹۳۲ است.
* سه: از همان سال ۱۹۳۲ تاکنون نیز ۱۹کودتا در این کشور به ثبت رسیده است و اساسا شیوه معمول انتقال قدرت در این کشور، حضور ارتش در خیابان است. (همان‌طور که قبل‌تر در مورد پاکستان و ترکیه در اطراف ما شاهد بودیم). اما هیچ‌گاه به پادشاه تعرضی نشده است و همین مسئله باعث شده که یک پدر و پسر از سال ۱۹۴۶ تا به حال؛ یعنی در ۷۴ سال گذشته، بر این کشور تسلط داشته باشند.
* چهار: آخرین کودتا در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت و تا همین سال گذشته محدودیت‌های جدی در آزادی‌های سیاسی مردم تایلند وجود داشت، اما در سال گذشته بالاخره انتخابات برگزار شد و آزادی‌ها برگشت، اما باز هم این وضعیت حتی یک سال هم دوام نیاورد و در فوریه سال گذشته، یک حزب سیاسی مهم و پیشرو به نام FFP ممنوع شد و از همان زمان اعتراضاتی با محوریت اعتراضات دانشجویی آغاز شد که تا به حال دو، سه مرتبه نیز به‌خاطر کرونا متوقف شده، اما در هفته‌های اخیر باز ایستاده است.
* پنج: خواسته معترضان سه چیز است و آنها به همین خاطر با انگشتان خود عدد سه را نشان می‌دهند. (البته برخی از معترضان نیز به سمت ۱۰ خواسته رفتند، اما ظاهرا حمایت عمومی از همان سه خواسته بیشتر است. شاید تایلندی‌ها هم معتقدند که سنگ بزرگ نشانه نزدن است) این سه عبارتند از: انحلال پارلمان، استعفای دولت و اصلاح قانون اساسی.
* شش: اما چرا صبر مردم به لب رسیده و یک سال بعد از آغاز آزادی‌های عمومی دوباره به سمت اعتراض رفتند؟ پاسخ را باید در اقتصاد تایلند جست‌وجو کرد. تایلند کشوری است با ۵۳۰ میلیارد دلار درآمد ناخالص داخلی. طبق آمار سال ۲۰۱۷، ۵۵ درصد از کل این میزان تولید ثروت از بخش خدمات تامین شده است.
* هفت: به طور مشخص توریسم یا گردشگری در اقتصاد این کشور نقش چشمگیری دارد. در سال ۲۰۱۹، میزان درآمد تایلندی‌ها از بخش توریسم، معادل ۶۳ میلیارد دلار بوده است. این یعنی نزدیک به ۱۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور. معنای این حرف آن است که از هر دلاری که در این کشور تولید ثروت می‌شود؛ حتما یک دلار آن مربوط به بخش گردشگری است.
* هشت: آمارها نشان می‌دهد کشوری که در آستانه سال ۲۰۲۰ توانسته بود به رکورد ۴۰ میلیون گردشگر ورودی دست پیدا کند، کمتر از چند ماه بعد، میزان گردشگران آن به صفر رسیده است.
* ۹: همین موضوع باعث شده تا طبق پیش‌بینی‌ها تولید ناخالص داخلی در تایلند بین ۳ تا ۹ درصد کاهش پیدا کند و این موضوع یعنی فقیرتر شدن کل کشور. البته یادتان باشد که ما اساسا نیز در حال صحبت از کشوری هستیم که مردمان فقیر زیادی دارد و مثلا طبق یک ارزیابی که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفته؛ بیش از هفت درصد مردم زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
* ۱۰: بااین‌حال، اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم باید بگوییم که عملکرد اقتصادی در تایلند در سال‌های گذشته بد نبوده است. این کشور تا قبل از کرونا، پنج سال رشد پیاپی اقتصادی را تجربه کرده بود و در دهه گذشته موفق شده بود، به رشدهای ۸ یا ۱۰ درصدی نیز برسد. بیکاری در این کشور بسیار کم (زیر یک درصد) بود و این موضوع تایلند را در جمع ۱۰ کشور برتر دنیا قرار می‌داد و تورم در سال ۲۰۲۰، منفی ۱٫۱ درصد ارزیابی می‌شود.
اما همه این موفقیت‌های اقتصادی زیر سایه کرونا له شد و البته خوشگذرانی‌های شاه تایلند، مثل سفر او به اروپا در اوج کرونا برای قرنطینه با همسرانش، مردم را عصبی کرد؛ هرچند که باز هم در پارادوکس سیاست تایلندی، مردم بیش از آنکه بخواهند شاه از کشورشان برود، به فکر تغییر دولت هستند.
*** خاطره‌های ما از تایلند
ایران و تایلند برخلاف آنچه تصور می‌شود ارتباطات وثیقی با هم دارند. تا همین قبل از کرونا، پرواز مستقیم ماهان به تایلند، مشتاقان ایرانی را ان‌شاءالله به مقاصد تجاری بانکوک و زبانم لال به مقاصد غیر در شهرهای دیگری مثل پاتایا می‌برد. البته پوکت تایلند هم جای قشنگی است و خیلی نباید به هرکسی که به این شهر سفر کرده بدبین باشید.
آن‌طور که سفیر تایلند در ایران در سال ۱۳۹۲ گفته، هر سال ۱۰۰هزار ایرانی به تایلند سفر می‌کنند. رابطه سیاسی ما ظاهرا از زمان صفویه آغاز شده و در ظهور و بروز تفکر اسلامی در تایلند ردپای ایرانیانی مثل شیخ احمد قمی دیده می‌شود. جالب است بدانید که در ادبیات انقلابی دهه ۶۰ ایران هم ردپای حمایت از یک جنبش اسلامی به نام صافی در این کشور به چشم می‌خورد. در عرصه ورزشی ما خاطرات خوبی از بازی‌های آسیایی سال ۱۹۹۸ در بانکوک داریم.
در آن سال اگرچه ما در نهایت با کسب ۱۰ مدال طلا، ۱۱ نقره و ۱۳ برنز (۳۴ مدال) در مکان هفتم ایستادیم، اما خاطره خوب بازی فینال در رشته فوتبال با تیم ملی کویت همیشه با ماست. در بازی فینال آن سال، تیم ملی دوبار توسط علی کریمی و کریم باقری، دروازه کویت را باز کردند و برای آخرین‌بار عنوان قهرمانی را به دست آوردیم. بااین‌حال شاید هیچ خاطره ورزشی از تیم ملی تایلند به اندازه حجاب مربی مرد تیم ملی کبدی بانوان این کشور، در میان مردم ما عمومی نشده باشد.
