افزایش سوپر ثروتمندان ایرانی در سخت‌ترین سال زندگی

روزنامه هفت صبح | اگر صاحب یک خانه متوسط در تهران باشید از نظر ریالی میلیاردر محسوب می‌شوید اما به دلیل تفاوت خیلی زیاد نرخ دلار و ریال هنوز هم در ابعاد دلاری حتی با میلیونر شدن هم فاصله زیادی دارید و چه بسا به خاطر جهش نرخ دلار در سه سال گذشته، ثروت دلاری‌تان نسبت به قبل کمتر هم شده باشد با این وجود اینطور که نشریه فوربس گزارش کرده شمار میلیونرهای دلاری ایران طی سال‌های اخیر مخصوصا طی سال ۲۰۲۰ نه تنها کم نشده بلکه بیشتر هم شده و حالا ایران حتی بیشتر از عربستان میلیونر دارد.

بر اساس گزارش ثروت جهانی مرکز مشاوره «کپ جمینی» تعداد میلیونرهای ایران ۲۵۰هزار نفر است و ایران از عربستان که با ۲۱۰هزار میلیونر در رتبه هفدهم دنیاست، پیشی گرفته است. نشریه آمریکایی «فوربس» که این گزارش را تحلیل کرده از رشد فراتر از تصور تعداد و ثروت میلیونرهای ایرانی طی دوران تحریم و کرونا خبر داده و دلایلی هم برای این موضوع آورده است.

فوربس نوشته:«تعداد میلیونرها در ایران به‌رغم اینکه این کشور از تحریم‌های ایالات‌متحده و بیماری همه گیر کووید ۱۹ رنج می‌برد، شاهد رشدی انفجاری بوده است. در سال ۲۰۲۰ تعداد افراد با ارزش ثروت خالص بالا (HNWI) در ایران ۲۱٫۶درصد رشد کرده در حالی که میانگین جهانی این آمار در سال ۲۰۲۰ حدود ۶٫۳ درصد بوده است.همچنین میزان ثروت این طبقه در ایران نیز طی همین سال (۲۰۲۰) بیش از ۲۴٫۳درصد رشد داشته و بسیار بیشتر از میانگین جهانی بوده است.»

یک: یکی از دلایلی که فوربس در مقاله‌اش به آن اشاره کرده فعالیت مردم در بازار سرمایه است. به همین دلیل هم شاید حالا که بورس ایران به این شکل زمین خورده بتوان به این بخش از گزارش فوربس به دیده تردید نگاه کرد یا به این نتیجه رسید که احتمالا اگر الان آمار بگیرند دیگر تعداد میلیونرها اینقدر نخواهد بود. به هر حال فوربس در توضیح این دلیل نوشته: «بین ماه‌های مارس و ژوئیه (بهار ۱۳۹۹) ارزش معاملات بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن بیش از ۶۲۵درصد افزایش یافته است. در حالی که رشد ارزش معاملات اس اند پی (شاخص بورس آمریکا) طی دوره مشابه تنها شاهد ۱۶درصد رشد بوده است.»

دو: دلیل دیگر فوربس برای بیشتر شدن میلیونرهای ایرانی آزاد شدن بخشی از پول‌های بلوکه شده ایرانی و سرازیر شدن این پول‌ها به بورس بوده است. این نشریه نوشته:«با دسترسی به دارایی‌های بین‌المللی که به دلیل تحریم‌ها مسدود شده است، بسیاری از طبقات ثروتمند و حرفه‌ای ایران پول خود را وارد سهام و بورس می‌کنند. بنا بر گزارش «کپ جمینی» اکنون تعداد میلیونرهای ایرانی به بیش از ۲۵۰ هزار نفر رسیده که بیشتر آنها در ایران زندگی می‌کنند.

دولت ایران با سرازیر کردن سرمایه‌ها به بورس به رشد این طبقه میلیونر در ایران کمک کرده است. در سپتامبر سال گذشته (شهریور ۹۹) دولت ایران یک درصد از ذخائر صندوق توسعه ملی را به بازار بورس تزریق کرد و در ژانویه امسال (دی ماه ۱۳۹۹) هم مبلغ ۲۵ تریلیون ریال (حدود ۵۹۵٫۲ میلیون دلار) به این بازار تزریق کرده است.»

سه: نکته دیگری که فوربس به عنوان دلیل بیشتر شدن میلیونرهای ایرانی به آن اشاره کرده و نه تنها جالب‌تر از دلایل دیگر به نظر می‌رسد که احتمالا ادامه‌دار هم خواهد بود فعالیت ایرانی‌ها در بازارهای ارزهای دیجیتال بوده است. فوربس نوشته:« رونق رمز ارزها منبع دیگری برای رشد ثروت میلیونرهای جدید ایران بوده است. برق ارزان در ایران یک مزیت نسبی بالا برای استخراج رمز ارز و رونق بازار ارزهای دیجیتال است. شور و اشتیاق برای استخراج رمز ارز در ایران بسیار بالا بوده است و به دلیل مشکل کمبود برق دولت ماه گذشته اعلام کرد که استخراج رمز ارزها به مدت چهار ماه ممنوع خواهد بود. مزارع استخراج رمز ارز به قدری برق مصرف می‌کردند که منجر به خاموشی‌های پی در پی می‌شد.

یکی از فعالان استخراج رمز ارز در ایران می‌گوید استخراج رمز ارز سودی فوق‌العاده در ایران دارد و بسیار بیشتر از شغل وکالت برای او درآمد داشته است. گزارش «ثروت جهانی» مرکز مشاوره «کپ جمینی» می‌گوید حدود ۷۲درصد از میلیونرهای ایران در بازار رمز ارز سرمایه‌گذاری کرده‌اند.طبق این گزارش افزایش سریع میلیونرها در ایران، این کشور را به لحاظ تعداد میلیونرها در مقام چهاردهم جهان و نخست خاورمیانه قرار داده است. ایران اکنون حتی از بزرگ‌ترین رقیب خود یعنی عربستان سعودی که با ۲۱۰هزار میلیونر در رده ۱۷ جهانی قرار دارد، پیش افتاده است.»

چهار: فوربس در گزارشش به تضاد بالا رفتن تعداد میلیونرهای ایرانی با وضعیت اقتصادی بیشتر مردم هم پرداخته:«با این حال افزایش ثروت و تعداد میلیونرهای ایران، کاملا در تضاد با اقتصاد ضعیف این کشور است.«شورای اسلامی‌کار» می‌گوید بیش از ۶۰ درصد جمعیت ایران به دلیل هزینه‌های زندگی در فقر نسبی زندگی می‌کنند و به دنبال تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ ، قیمت اقلام روزمره افزایش یافت. این قیمت‌ها با افزایش ۵۰درصدی تورم هنوز هم روزانه در حال افزایش هستند. بیماری همه گیر کووید۱۹ هم مزید بر علت شده و به بیکاری و فقر در ایران دامن زده است.»

جالب اینکه در بخشی از گزارش فوربس به بچه پولدارهای جنجالی تهران هم اشاره شده و آمده:«ثروت شدید در ایران چیز جدیدی نیست. در دهه ۱۹۹۰ به فرزندان ثروتمندان به دلیل سبک زندگی عجیب و غریب اصطلاحات «آقازاده» یا «نجیب زاده» داده می‌شد. امروز ، تصاویر اتومبیل و تعطیلات آنها اغلب در اینستاگرام به چشم می‌خورد،بسیاری از آنها توسط کانال بچه‌های پولدار تهران بازنشر می‌شوند.

پنج: اگرچه بخش بزرگ‌تر و اصلی گزارش فوربس به ایران و افزایش چشمگیر میلیونرهای ایرانی مربوط است اما در قسمت انتهایی آن به بالا رفتن تعداد پولدارهای آمریکای شمالی هم اشاره کرده و نوشته:«آمریکای شمالی به عنوان ثروتمندترین منطقه از آسیا پیشی گرفته است. در واقع این اتفاق بعد از پنج سال برای اولین‌بار افتاده که آمریکای شمالی بیش از کل آسیا و اقیانوسیه میلیونر داشته باشد.گویا آمریکای شمالی در حال حاضر میزبان هفت میلیون میلیونر است، در حالی که منطقه آسیا و اقیانوسیه ۶٫۹ میلیون میلیونر دارد. در بین میلیونرهای جهانی معمولا بیشتر رقابت‌ها مربوط به ایالات متحده و چین است اما فهرست کنونی پس از ایالات متحده ژاپن و آلمان بالاترین تعداد میلیونر را در خود جای داده‌اند و چین در مکان چهارم قرار دارد.»