اعاده حیثیت از سینوفارم؛ چه واکسنی بهتر بوده؟
روزنامه هفت صبح | «واکسن چی بزنیم؟» پزشک‌ها می‌گویند این یکی از پرتکرارترین سوال‌هایی است که این روزها مدام از آنها پرسیده می‌شود. از آن طرف به خاطر نگرانی‌هایی که معمولا برخی به کالای چینی دارند، نسبت به واکسن سینوفارم هم خوشبین نیستند. حالا گروهی از محققان دانشگاه‌های علوم پزشکی دارند در شهرهای مختلف عوارض و مرگ‌و‌میرها و همه اتفاق‌هایی را که پس از واکسن در کشور ما برای مردم رخ داده بررسی می‌کنند.
نتیجه اولیه این تحقیق را دو روز پیش پزشکی به نام دکتر شادی (پزشک ایرانی ساکن زوریخ) در اینستاگرام منتشر کرد ولی گفت این تحقیق تا زمانی که تعداد نمونه‌های بررسی آنها به ۱۲۰هزار نفر برسد قرار است ادامه پیدا کند. حالا نتایج مقدماتی تا همین جای کار چه می‌گفت؟ مهم‌ترین خبر آن این است که از همه افرادی که سینوفارم زدند، ۱.۲درصد دوباره مبتلا به کرونا شدند. بیایید یک نگاهی به بقیه نتایج مهم آن بیاندازیم:
مشخصات تحقیق: فعلا ۳۰هزار نفر در این تحقیق از کرمان، رشت، شاهرود و چند شهر دیگر انتخاب شدند. قرار است که در این پژوهش، عوارض واکسن‌های اسپوتنیک، سینوفارم، آسترازنکا و برکت بررسی شود. ولی از آنجایی که آنهایی که برکت زدند هنوز به دُز دوم نرسیدند، نتیجه‌ای از وضعیت آنها در پیش‌نویس اولیه تحقیق فعلا منتشر نشده. برای همین ما هم آمار برکت را از آن جدا کردیم و به یک جامعه آماری با ۲۲هزار و ۱۰۷نفر رسیدیم.
افراد بیشتری باوجود تزریق آسترازنکا،کرونا گرفته‌اند
مهم‌ترین قسمت تحقیق این است که ببینیم کدام واکسن بیشتر از بقیه از ما مقابل مبتلا شدن به کرونا محافظت کرده؟ برای این جواب نگاهتان را فقط به نسبت‌ها (درصدها) بیاندازید چون تعداد سینوفارمی که تزریق شده خیلی بیشتر از بقیه واکسن‌هاست و ممکن است ما را به اشتباه بیاندازد. همانطور که می‌بینید اسپوتنیک بیشترین محافظت را از افراد دربرابر گرفتن دوباره کرونا داشته. ولی سینوفارم هم تقریبا همان اندازه (کمی کمتر از اسپوتنیک) از ابتلای دوباره به کرونا جلوگیری کرده است.
در روزهای گذشته پزشکان می‌گفتند بیشتر مریض‌هایی که با وجود واکسن، کرونا گرفته‌بودند اغلب واکسن سینوفارم زده بودند اما حالا فهمیدیم علت آن چه بوده چون سینوفارم بیشتری در کشور تزریق شده، مبتلایان بیشتری هم بعد از تزریق داشته. در عوض آسترازنکا مبتلایان بیشتری داشته است. از هر ۱۰۰ نفری که آسترازنکا تزریق کرده،دو نفر مبتلا به کرونا شدند ولی نکته جالبی وجود دارد که بهمان توضیح می‌دهد چرا به دنبال واکسن آسترازنکا، افراد بیشتری به چاه کرونا افتاده‌اند.
محقق‌ها نوشته‌اند که از حدود ۹هزار نفری که آسترازنکا زده بودند، بعد از ۱۴روز که از دُز دومشان گذشت، هیچ مورد مبتلا شده به کرونا دیده نشد ولی افرادی بودند که بعد از دُز اول مبتلا شدند. فکر می‌کنید چرا؟ دلیل این اتفاق می‌تواند رعایت نکردن پروتکل‌ها، بعد از دُز اول به دلیل تصور اشتباه از ایمنی باشد وگرنه اگر واکسن دُز دوم را بزنید، احتمال ابتلا به کرونا هم تقریبا به صفر نزدیک می‌شود.
اهمیت دیگر جدول شماره یک این است که ببینیم کدام واکسن را ممکن است تزریق کنیم، کرونا بگیریم و بعد بستری شویم یا فوت کنیم؟ اینجا باید تمرکزمان را بگذاریم روی بستری و فوت بعد از واکسن به علت کرونا. عددها با آدم حرف می‌زنند؛ افرادی که اسپوتنیک زدند، خیلی کمتر کرونا گرفته‌اند اما اگر هم گرفته باشند، بیشتر احتمال داشته که به خاطر آن بستری شوند و حتی به علت ابتلا به کرونا جان خودشان را از دست بدهند.
ولی این یعنی اگر اسپوتنیک از راه رسید تزریق نکنیم؟ نه. احتمال مرگ به علت کرونا بعد از واکسن اسپوتنیک ۰.۱۷ درصد است. می‌دانید یعنی چه؟ یعنی اینکه از هر ۱۰هزار نفر که این واکسن را بزند ممکن است یک نفر باز هم بر اثر کرونا جانش را از دست بدهد و احتمال آن آنقدر کم است که نباید به خاطر آن بر سر جانمان قمار کنیم.
دیدید برخی می‌گویند که فلانی دو دُز واکسنش را هم زد ولی با این حال فوت کرد؟ محقق‌های ایرانی رفته‌اند و بررسی کرده‌اند که ۱۱ مورد بعد از واکسن سینوفارم جانشان را از دست دادند ولی فقط ۶ نفر از آنها (حدود ۰.۵درصد از کل آنهایی که سینوفارم زدند) به خاطر کووید فوت شده‌اند. یا اینکه ۴ نفر بعد از آسترازنکا فوت کرده‌اند که یک نفرشان (حدود۰.۰۱درصد از آنهایی که واکسن آسترازنکا زدند) به خاطر ابتلای مجدد به کرونا جانشان را از دست داده‌اند.
چند درصد تا امروز با واکسن فوت کرده‌اند؟ صفر
حالا بیایید برویم سراغ جدول شماره دو. جدول دو به ما نشان می‌دهد که افراد چه عوارضی نسبت به واکسن نشان دادند؟ اسپوتنیک کمترین عوارض را از بین واکسن‌های دیگر داشته است. در واقع عوارض بقیه هم آنقدر کم بوده که با صفر فرقی ندارد ولی اگر بخواهیم تقریبی بگوییم، عوارض آسترازنکا بیشتر از بقیه بوده اما هیچ کدام از عوارض منجر به مرگ نشده است.
خون هیچ کسی لخته نشده است
حتما شنیده‌اید که می‌گویند آسترازنکا منجر به لخته شدن خون می‌شود. ولی خیالتان راحتِ. بررسی‌های این تحقیق نشان می‌دهد که تا امروز هیچ کسی جانش را به خاطر لخته شدن خون بعد از آسترازنکا از دست نداده است.
سهم سالمندان: سینوفارم
جدول شماره سوم یک توصیفی از شرکت‌کننده‌های تحقیق می‌دهد. مثلا اینکه مشخص می‌کند عمده واکسن سالمندان از چه نوعی چه بوده؟ اول این را در نظر بگیریم که رنج سنی افراد مورد بررسی در این تحقیق بین ۴۰تا ۷۰ ساله بوده. حالا نتایج چه چیزی را نشان می‌دهد؟ بیشتر افراد سالمند واکسن سینوفارم را تا اینجا تزریق کرده‌اند و میانگین سنی آنها ۶۴.۹ ساله بوده است. بعد از آن برکت، انتخاب بعدی بیشتر سالمندان بوده.
طوری که میانگین سنی تزریق‌کننده‌های این واکسن ایرانی، ۶۰.۸ سال بوده است. میانگین افرادی که اسپوتنیک و آسترازنکا تزریق کرده‌اند هم به ترتیب ۴۶ و ۵۸ سال بوده. یک دلیل این تفاوت سنی به خاطر این است که گروه پزشکان که واکسیناسیون را زودتر از همه شروع کرده بودند، عمدتا از اسپوتنیک تزریق کردند و بعد از آن دیگر اسپوتنیک به آن صورت وارد نشد. به همین خاطر گروه سنی این واکسن از بقیه واکسن‌ها، جوان‌تر شده است.
مردان بیشتر برکت می‌زنند
جنسیت شرکت‌کننده‌ها هم در این بررسی با یکدیگر برابر بوده است. تحقیق نشان داده که زنان کمتر برکت را برای تزریق انتخاب کرده‌اند. طوری که ۵۴درصد تزریق‌شونده‌های برکت مرد بوده‌اند. درصد جمعیت زنان در سه واکسن دیگر ولی از مردان بیشتر بوده است.
