استقبال تلویزیون از پدیده «وایرال‌بازی»
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | چندوقتی است با پدیده وایرال شدن بریده‌هایی از سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم. درواقع عوامل سریال‌ها و برنامه‌ها برای جذب بیشتر مخاطبان، بخش‌هایی پرحاشیه را جدا می‌کنند و در ویدئوهایی یک‌دقیقه‌ای با تیتری جنجالی انتشار می‌دهند.
نکته قابل‌توجه اینجاست که گویا خود تلویزیون هم از پدیده وایرال‌سازی استقبال کرده و حتی قدمی هم در این زمینه برداشته است. تلویزیون اینترنتی تلوبیون اخیرا بریده‌هایی از سریال‌ها و برنامه‌ها را با تیترهایی عجیب منتشر می‌کند؛ تیترهایی کاملا زرد که در نگاه اول می‌توانند جلب توجه کنند. هفت صبح این مسئله را بررسی می‌کند.
*** اولین قدم‌های تلوبیون برای وایرال‌سازی
رشد پدیده وایرال‌سازی، بسیاری از برنامه‌سازان را به تکاپو انداخته تا برای جلب توجه بیشتر مخاطبانشان حتما از آن استفاده کنند. برخی نویسنده‌ها و کارگردان‌ها و مجری‌های تلویزیونی حتی پیش از تولید سریال یا روی آنتن بردن برنامه، به بخش‌های وایرالی اثرشان فکر می‌کنند و جمله یا دیالوگ‌هایی را به این منظور در اثر می‌گنجانند.
درباره این موارد بارها صحبت کرده‌ایم، اما گویا این روزها خود تلویزیون هم با این پدیده همراه شده و تمایل زیادی به جلب توجه از راه انتشار بریده‌های کوتاه از برنامه‌ها و سریال‌ها و … دارد. کافی است سری به تلویزیون اینترنتی تلوبیون بزنید تا کاملا متوجه این علاقه شوید. برای نمونه یک سریال یا برنامه را سرچ کنید. در این صورت با انبوهی از بریده‌های این سریال یا برنامه مواجه می‌شوید که هرکدام تیترهایی زرد و خودمانی دارند.
*** جنجالی بودن تیترها
تیترهای این بخش‌ها به این منظور انتخاب شده‌اند که در وهله اول توجه مخاطبانشان را جلب کنند. مثلا اگر در تلویبیون نام سریال «بوم و بانو» را سرچ کنید به تیترهایی از این دست می‌رسید: «من می‌خوام با سپنتا ازدواج کنم»، «می‌خوام با ماهور ازدواج کنم»، «قاتل روزبه کی بود؟»، «ماهور تنها راه نجات استاد و تیمسار»، «شهاب اعتراف کرد» و …
هرکدام از این تیترها در عین اینکه مشابه تیترهای جنجالی مجلات عامه‌پسند به نظر می‌رسند، اما درعین‌حال جلب‌توجه می‌کنند و اگر در شبکه‌های اجتماعی هم دست‌به‌دست شوند احتمالا بسیار دیده می‌شوند، اما مسئله اینجاست که از یک طرف شأن سریال را پایین می‌آورند و آن را به پدیده‌ای دم‌دستی تبدیل می‌کنند و از طرف دیگر محتویات هر قسمت آن را لو می‌دهند.
*** بی‌ربط بودن تیترها به بریده‌ها
مسئله دیگر اینکه این بخش‌ها، برخلاف تیتر جنجالی‌شان، اصلا هیجان‌انگیز و جنجالی نیستند. درواقع این تیترها بر اساس محتوای آن بخش‌ها انتخاب نشده‌اند و صرفا به یکی از دیالوگ‌ها یا جملات آن بخش مرتبط هستند. مثلا اگر نام برنامه «دستپخت» را سرچ کنید در صفحه اول با بریده‌هایی روبه‌رو می‌شوید که تیترهایی از این قبیل دارند: «لیمو کنار پیتزا چرا؟»، «گول ظاهرش رو خوردن!» و …
در نگاه اول اینطور به نظر می‌رسد که قرار است در این بخش درباره ارتباط میان پیتزا و لیمو صحبت شود، درصورتی که اصلا اینطور نیست. ماجرا از این قرار است که داوران درباره ظاهر غذاهای شرکت‌کننده‌ها نظر می‌دهند و یکی از داوران می‌گوید آدم یاد آشپزی در طبیعت می‌افتد و بعد از شرکت‌کننده‌ای می‌پرسد: «لیمو کنار پیتزا چرا؟» و او هم جوابی نمی‌دهد. فقط همین. درواقع کل یک آیتم چهاردقیقه‌ای درباره قضاوت داوران نسبت به ظاهر غذاهاست، اما تیتر آن بر اساس یکی از دیالوگ‌ها انتخاب شده است.
*** تیترهای بی‌معنا و مفهوم
بعضی از این تیترها به‌قدری ابتدایی و زرد انتخاب شده‌اند که به‌جای ترغیب‌کننده بودن، پس‌زننده هستند. مثلا اگر اسم مسابقه «دست‌فرمون» را سرچ کنید، در صفحه اول به تیترهایی از این دست برمی‌خورید: «خودش قبول نداره عالی بود»، «استارتش خیلی بد بود»، «این مسابقه فوق‌العاده بود» و… در صفحه مربوط به فصل اول سریال «نون.خ» که این روزها در حال پخش از شبکه یک است به بریده‌هایی از سریال با تیترهایی نظیر «سیروس رو گرفتن»، «برای چی قهر کردی؟» یا «چقدر عمه داری؟» می‌رسیم؛ تیترهایی که معنا و مفهوم مشخصی هم ندارند.
شاید فقط اگر تیترهایی مشابه را در برنامه‌های کودک ببینیم به نظرمان جالب برسد. مثل در صفحه «بچه‌محل» به تیترهایی مانند «جای گوش و دهنش عوض شده»، «عموپورنگ چش شده؟»، «محلول تنظیم‌کننده پورنگ» یا «خبر بد دایی منوچ» برمی‌خوریم که طبیعتا برای کودکان جالبند، اما تیترهایی شبیه به اینها برای سریال‌های مخاطبان بزرگسال مناسبتی ندارند.
*** تلوبیون در مسیر وایرال‌سازی
درحال‌حاضر در تلوبیون شاهد بریده‌هایی از برنامه‌ها با زمان‌های متفاوت هستیم. بعضی از آنها یک‌دقیقه‌اند و بعضی دیگر به هفت، هشت، ۹ و حتی ۱۰ دقیقه هم می‌رسند. بنابراین فعلا فکر خاصی درباره وایرال شدن این بخش‌ها در شبکه‌های اجتماعی نشده.
اما از تیترهایی که برای هرکدام انتخاب شده، مشخص است که به زودی هرکدام از این بخش‌ها می‌توانند با قرار گرفتن در قالب یک ویدئوی یک‌دقیقه‌ای خوراک خوبی برای شبکه‌های اجتماعی باشند. درواقع تلویزیون با قرار گرفتن در مسیر وایرال‌سازی روی این پدیده صحه گذاشته و آن را تایید کرده است.
