استخراج بیت‌کوین در ایران چقدر هزینه دارد؟
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | استخراج بیت‌کوین ۸۰۰میلیون‌تومانی، تنها ۳۶میلیون تومان هزینه دارد. این یعنی با وجود سقوط ۲۵درصدی ارزش بیت‌کوین در دو روز، استخراج یک بیت‌کوین می‌تواند سود ۲۲برابری نصیب ماینرها کند. این سود چشمگیر هزینه اولیه راه‌اندازی یک مزرعه بزرگ رمز ارز با قابلیت استخراج سالانه هشت بیت‌کوین را در کمتر از یک سال جبران می‌کند.
همه این محاسبات بر اساس تعرفه برق مجاز و گفته‌های رسمی مسئولان صنعت برق انجام شده و این سود قانونی ۱۴مرکز استخراج رمزارز در کشور است که بزرگترین آنها سهم ۲۵درصدی از کل استخراج قانونی و غیرقانونی بیت‌کوین دارد. تعداد مزرعه‌های غیرقانونی شناسایی‌شده حدود هزار مرکز است که همه آنها به اندازه همین ۱۴مرکز قانونی برق برای استخراج بیت‌کوین مصرف می‌کنند و سود فعالیتشان خیلی بیشتر از مراکز مجاز است.
چراکه تعرفه برق مراکز مجاز استخراج رمزارز، حداقل سه‌برابر برق صنعتی است. محاسبات حدودی نشان می‌دهد بزرگترین مرکز استخراج بیت‌کوین که به صورت قانونی در کرمان فعالیت می‌کند، روزانه با مصرف ۱۲۰مگاوات‌ساعت برق، ۱٫۷بیت‌کوین استخراج می‌کند که سود آن رقمی حدود یک میلیارد و ۳۳۰میلیون تومان است!
*** تعرفه برق مراکز استخراج رمزارز؛ سه‌برابر واحدهای صنعتی
بر اساس مصوبه وزارت نیرو، هزینه برق مزارع تولید رمزارز در چهار ماه خرداد، تیر، مرداد و شهریور به عنوان ماه‌های گرم سال دوبرابر قیمت برق صادراتی تعیین شده است. این یعنی یک مزرعه استخراج بیت‌کوین بعد از دریافت مجوزهای لازم و ارائه درخواست به وزارت نیرو، می‌تواند برق با تعرفه مخصوص بگیرد که در ماه‌های خرداد، تیر، مرداد و شهریور ۱۹۳۰تومان به ازای هر کیلووات‌ساعت است.
در هشت ماه دیگر سال، هزینه برق این مراکز به‌جای دوبرابر برق صادراتی، نصف آن محاسبه می‌شود. با این حساب در ماه‌های غیرگرم، هزینه هر کیلووات‌ساعت برق مصرفی ۴۸۰تومان محاسبه می‌شود. باید توجه داشته باشید که برای مشترکان صنعتی برق، هزینه هرکیلووات ساعت حدود ۱۴۵تومان است. این موضوع نشان می‌دهد تعرفه برق مراکز استخراج رمزارز، تقریبا سه‌برابر دیگر مراکز صنعتی است.
فعالان بازار رمزارز موقع تصویب این شیوه‌نامه معترض بودند. امید علوی، عضو هیأت‌رئیسه کارگروه ماینینگ در انجمن بلاک‌چین ایران، این شیوه محاسبه بهای برق را به معنای مرگ صنعت ماینینگ در ایران می‌داند و می‌گوید ماینینگ هم یک صنعت است و باید بهای برق مصرفی آن همانند سایر صنایع فعال در کشور محاسبه شود. هرچند، حتی با در نظر گرفتن این تعرفه برق، باز هم استخراج بیت‌کوین می‌تواند سود نجومی برای ماینرها داشته باشد.
*** هزینه برق استخراج یک بیت‌کوین؛ ۷۲هزار کیلووات‌ساعت
سه سناریوی مختلف برای هزینه‌های استخراج بیت‌کوین وجود دارد. یکی از این سناریو‌ها بر اساس نقل‌قولی از سخنگوی شرکت توانیر است و دو مورد دیگر را فعالان و استخراج‌کنندگان رمزارز مطرح کرده‌اند. بر اساس این سناریو هزینه برق لازم برای استخراج بیت‌کوین بین ۲۰میلیون تا ۲۰۰میلیون تومان متغیر است.
استخراج یک بیت‌کوین به اندازه مصرف ۲۴واحد مسکونی در طول یک سال برق مصرف می‌کند. مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق این را گفته و یک آمار رسمی به حساب می‌آید. با کمک همین جمله می‌توان میزان برق لازم برای استخراج یک بیت‌کوین را محاسبه کرد. آمار شرکت توانیر نشان می‌دهد هر سال در ایران مشترکان خانگی رقمی حدود ۸۳میلیارد کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند و اگر این رقم را به تعداد ۲۸میلیون مشترک خانگی در کل کشور تقسیم کنیم، می‌بینیم مصرف سالانه برق هر واحد مسکونی رقمی حدود دو هزار و ۹۵۰کیلووات ساعت است.
با این حساب وقتی سخنگوی توانیر می‌گوید یک بیت‌کوین به اندازه مصرف ۲۴واحد مسکونی در سال برق مصرف می‌کند، این یعنی احتمالا استخراج هر بیت‌کوین ۷۲هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. این مصرف برق معادل روشن بودن ۷۲۰هزار لامپ ۱۰۰وات به اندازه یک ساعت است. یک فعال بازار رمزارز برای تخمین میزان مصرف برق ماینرها در استخراج بیت‌کوین، سراغ مشخصات یکی از این دستگاه‌ها رفته. او می‌گوید انت ماینر اس۹ به عنوان یکی از پرکاربردترین دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین هزار و ۵۰۰وات توان مصرفی دارد.
این رقم به اندازه مصرف برق دو یخچال‌فریزر و یک تلویزیون ال‌ای‌دی است که به صورت دائمی روشن باشند. اگر این دستگاه به صورت شبانه‌روزی و هفت روز هفته فعالیت کند، بعد از یک سال می‌تواند ۰٫۸۵ بیت‌کوین تولید کند. این دستگاه در مدت یک سال برای تولید ۰٫۸۵ واحد بیت‌کوین حدود ۱۵هزار کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند. با این حساب می‌توان گفت مصرف برق استخراج یک بیت‌کوین با چنین دستگاهی درمجموع ۱۸هزار کیلووات ساعت است. این رقم خیلی از کمتر از گفته‌های رسمی مسئولان شرکت توانیر به حساب می‌آید.
علاوه‌بر دو رقم ۱۸هزار و ۷۲هزار کیلووات ساعت برق لازم برای استخراج یک بیت‌کوین، رقمی دیگر هم به عنوان میزان مصرف برق مزارع استخراج رمزارز مطرح است که بر اساس آن گفته می‌شود استخراج هر بیت‌کوین به اندازه ۱۰۴هزار کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند. شاید این رقم به نظرتان خیلی زیاد برسد و باعث شود فکر کنید مصرف برق برای استخراج بیت‌کوین به حدی بالاست که این کار صرفه اقتصادی ندارد، ولی اینطور نیست.
بر اساس تعرفه‌ای که در شیوه‌نامه فعالیت مراکز مجاز استخراج رمزارز تصویب شده، هزینه برق این مراکز برای چهارماه گرم سال؛ یعنی خرداد، تیر، مرداد و شهریور حدود دو هزار تومان به ازای هر کیلووات ساعت و در دیگر ماه‌های سال حدود ۵۰۰تومان به ازای هر کیلووات ساعت است. با این حساب بر اساس سناریوی ۷۲هزارتایی، هزینه استخراج بیت‌کوین در ماه‌های گرم سال حدود ۱۴۴میلیون تومان و در هشت ماه دیگر حدود ۳۶میلیون تومان است. در دیگر سناریو‌ها هم هزینه برق مصرفی برای استخراج یک بیت‌کوین بین ۲۰میلیون تومان تا ۲۰۰میلیون تومان متغیر است.
*** هزینه چهارمیلیاردی برای راه‌اندازی یک مزرعه بیت‌کوین
تولید یک بیت‌کوین در ماه ۱۰۰دستگاه ماینر به‌روز لازم دارد. اگر قیمت متوسط هر دستگاه را ۳۵میلیون تومان در نظر بگیریم، برای راه‌اندازی یک مزرعه در ابتدا باید سه میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان صرفا برای خرید دستگاه‌ها هزینه کرد. این رقم در کنار هزینه‌های مربوط به زیرساخت‌های راه‌اندازی یک مزرعه مثل محل استخراج و دیگر دستگاه‌های مورد نیاز برای استخراج به حدود چهار میلیارد تومان می‌رسد. با این هزینه احتمالا بتوان ماهانه یک بیت‌کوین استخراج کرد.
فکر می‌کنید بعد از خرید دستگاه کار تمام است؟ اشتباه می‌کنید. دستگاه‌های ماینینگ عموما در چین تولید می‌شوند و چینی‌ها عاشق چشم و ابروی قاچاقچی‌های ایرانی نیستند که دستگاه‌های نو و دست‌اول در اختیار آنها بگذارند. به عبارتی دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین که وارد ایران می‌شوند، عموما در یک کشور دیگر کلی بیت‌کوین استخراج کرده‌اند و وقتی حسابی مستهلک شده‌اند و مدت کمی از عمر آنها باقی مانده، راهی کشورهای دیگری مثل ایران می‌شوند. برای همین این دستگاه‌ها بعد از مدت کوتاهی دوباره برای استخراج‌کننده‌های بیت‌کوین خرج می‌تراشند. هرچند این موضوع همچنان در برابر سود چشمگیر استخراج بیت‌کوین تاثیر چندانی ندارد.
*** سود استخراج رمزارز؛ شش میلیارد تومان در سال
بیت‌کوین در دو روز گذشته حدود ۲۵درصد ارزش خود را از دست داده و از قله ۴۲هزار دلاری تا لحظه نگارش این متن به ۳۱هزار دلار کاهش پیدا کرده است. با وجود این همچنان استخراج بیت‌کوین سود زیادی برای ماینرها دارد، چراکه قیمت آن به پول ما رقمی حدود ۸۱۵میلیارد تومان است.
بر اساس داده‌های رسمی، برق لازم برای استخراج یک بیت‌کوین حدود ۳۶میلیون تومان در ماه‌های غیرگرم سال هزینه دارد و این یعنی هر بیت‌کوین می‌تواند سود ۷۸۰میلیون‌تومانی داشته باشد. قیمت بیت‌کوین تقریبا ۲۲برابر هزینه‌های استخراج آن است. تازه این هزینه با تعرفه مجاز محاسبه شود و اگر برق به صورت غیرمجاز مصرف شود، سود استخراج بیت‌کوین سر به فلک می‌کشد.
هزینه اولیه برای راه‌اندازی یک مزرعه استخراج رمزارز با توانایی استخراج یک بیت‌کوین در ماه حدود چهار میلیارد تومان محاسبه شد. اگر این مراکز فعالیت خود را در چهار ماه گرم سال متوقف کنند و تنها در هشت ماه فعالیت داشته باشند، می‌توانند سالانه هشت بیت‌کوین برای استخراج‌کننده‌ها درآمد داشته باشند؛ موردی که نشان می‌دهد هزینه اولیه چهار میلیاردتومانی، هر سال حدود شش میلیارد تومان درآمد به همراه دارد. این یعنی هزینه راه‌اندازی یک مزرعه بیت‌کوین در کمتر از یک سال جبران می‌شود!
*** تعداد مراکز استخراج رمزارز در ایران
مزرعه استخراج بیت‌کوین در کرمان طی هفته گذشته خبرساز شده. یک شرکت سرمایه‌گذاری چینی- ایرانی در کرمان به عنوان یکی از بزرگترین مراکز استخراج بیت‌کوین کشور شناخته می‌شود و سخنگوی صنعت برق گفته فعالیت آن قانونی است. به‌گفته مصطفی رجبی‌مشهدی، این شرکت چینی- ایرانی برای استفاده از برق مورد نیاز تجهیزات خود مجوزهای لازم را از شرکت توانیر دریافت کرده است و مطابق شیوه‌نامه تعرفه پرداخت می‌کند.
برق درخواست‌شده این شرکت حدود ۱۲۰مگاوات است و تعرفه آن نیز بر اساس شیوه‌نامه ابلاغی وزارت نیرو محاسبه می‌شود که در ماه‌های گرم سال دو هزار تومان و در هشت ماه دیگر به حدود ۵۰۰تومان می‌رسد. محاسبات سرانگشتی نشان می‌دهند با توجه به اینکه استخراج هر بیت‌کوین ۷۲هزار کیلووات‌ساعت برق لازم دارد، بزرگترین مرکز استخراج بیت‌کوین در کشور می‌تواند روزانه ۱٫۷بیت‌کوین استخراج کند.
سخنگوی صنعت برق می‌گوید تاکنون ۳۱۰مگاوات انشعاب به صورت قانونی در اختیار فعالان حوزه ارز دیجیتال قرار گرفته است. او پیش از این اعلام کرده بود تاکنون ۱۴مرکز استخراج رمزارز مجوز فعالیت گرفته‌اند. از طرف دیگر تعداد مراکز غیرمجاز خیلی بیشتر از این حرف‌هاست. آنطور که رجبی‌مشهدی می‌گوید، اکنون بیش از یک‌هزار مزرعه غیرمجاز استخراج رمزارز شناسایی شده است که در کشور پراکنده‌اند.
مصرف برق مراکز غیرمجاز درمجموع حدود ۳۰۰مگاوات تخمین زده شده که نشان می‌دهد کل مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز به اندازه همان ۱۴مرکز مجاز برق مصرف می‌کنند و مجموع مصرف آنها حدود ۶۰۰مگاوات است. رجبی می‌گوید درحال‌حاضر کمتر از یک درصد برق کشور برای استخراج رمزارز مصرف می‌شود.
