ارزیابی عملکرد کارگردان‌های شاخص دهه۹۰
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | در دهه ۹۰ نسل تازه‌ای از کارگردان‌ها ظهور کردند که نگاه تازه‌ای به این هنر داشتند و از زاویه‌ای متفاوت قصه‌ها را روایت می‌کردند. محمدحسین مهدویان، سعید روستایی، نرگس آبیار، هومن سیدی و بهروز شعیبی به همراه وحید جلیلوند، رضا درمیشیان، نیما جاویدی، پیمان معادی و سهیل بیرقی شاخص‌ترین کارگردان‌های این دهه هستند.
در کنار آنها محمد کارت، احسان بیگلری، پیمان قاسمخانی و چند نفر دیگر نشان دادند که به دنبال نوع دیگری از قصه‌گویی هستند. به این جمع باز هم می‌توان اسم‌های دیگری اضافه کرد، اما عجالتا روی پرونده با کارگردان‌های شاخصی است که ساخته‌هایشان توأم با نقد و نظر فراوان بوده است. کارنامه هرکدام بررسی شده تا معلوم شود چه ردی تاکنون از خود به‌جا گذاشته‌اند. آنچه عیان است اینکه سینمای ایران از نظر کارگردان چیزی کم ندارد. اینکه در آینده هرکدام به چه سمت‌وسویی بروند مسئله دیگری است. در ذیل این پرونده وجهی دیگر از کارگردان‌های دهه ۹۰ مورد ارزیابی قرار گرفته است.
*** محمدحسین مهدویان
فیلم‌هایی که ساخت: «ایستاده در غبار» اولین فیلم بلند سینمایی محمدحسین مهدویان است که آن را سال ۹۴ کارگردانی کرد. ماجرای نیمروز، لاتاری، ماجرای نیمروز رد خون، درخت گردو و شیشلیک دیگر ساخته‌های بعدی او هستند.
موفقیت‌هایی که به دست آورد: ایستاده در غبار که در جشنواره فجر رونمایی شد، خاص و عام مهدویان را تحسین کردند. او برای این فیلم جایزه ویژه هیأت داوران را گرفت. مهدویان سال پیش هم سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای درخت گردو را به دست آورد. به اینها جوایزی که دیگر عوامل فیلم از فجر و خود مهدویان از جشن حافظ، خانه سینما و منتقدان گرفته را هم باید اضافه کرد. فیلم‌های مهدویان در اکران عمومی نیز با استقبال خوب مخاطب مواجه شده‌اند.
نوع مصاف با ستاره‌ها: مهدویان متخصص گرفتن بازی متفاوت از بازیگران است. نمونه تازه آن درخت گردو است که پیمان معادی برای آن سیمرغ گرفت. در فیلم‌های دیگر او هم شاهد بازی‌های درخشان بوده‌ایم. مهرداد صدیقیان، هادی حجازی‌فر و جواد عزتی برای ماجرای نیمروز نامزد شدند و این اتفاق برای عزتی یکبار دیگر در ماجرای نیمروز رد خون تکرار شد. این‌بار بهنوش طباطبایی هم نامزد سیمرغ بود.
تهیه‌کننده فیلم اول: سازمان اوج سرمایه‌گذاری ایستاده در غبار را برعهده گرفت و حبیب‌الله والی‌نژاد تهیه‌کننده فیلم شد. مهدویان پیش از آن با ساخت مستند آخرین روزهای زمستان توانایی‌اش را اثبات کرده بود.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد: مهدویان رکورد ساخت بیشترین فیلم را دارد. ویژگی دیگر او، عدم پایبندی به یک ژانر خاص است. بعد از یک فیلم دفاع مقدسی، سراغ برهه‌ای از تاریخ معاصر رفت. در ادامه یک فیلم اجتماعی ساخت و سال پیش ناگفته‌ای دیگر از جنگ را روایت کرد. حالا هم با شیشلیک اولین تجربه کمدی‌اش رقم خورده است.
الان چه شرایطی دارد: درخت گردو یکی از شانس‌های معرفی به اسکار است. شیشلیک آماده اکران شده. مهدویان هم مهیای ساخت پروژه‌های دیگر. او حالاحالاها آن بالاست!
*** سعید روستایی
فیلم‌هایی که ساخت: «ابد و یک روز» اولین فیلم سعید روستایی است که آن را سال ۱۳۹۴ کارگردانی کرد. او سه سال بعد متری شیشونیم را ساخت. روستایی فیلمنامه سد معبر را هم برای محسن قرایی نوشته است.
موفقیت‌هایی که به دست آورد: سعید روستایی در جشنواره سی‌وچهارم نگاه‌ها را به سمت خود خیره کرد. او تنها مورد تحسین منتقدان و مخاطبان قرار گرفت که برای ابد و یک روز سیمرغ بهترین فیلمنامه و کارگردانی بخش اصلی و نیز سیمرغ بهترین کارگردانی نگاه نو را به دست آورد. روستایی جوایز جشن‌های دیگر سینمایی را هم درو کرد. او برای متری شیشونیم تندیس بهترین کارگردانی جشن خانه سینما را گرفت. هر دو فیلم روستایی پرفروش شدند، به‌گونه‌ای که دومی با ۲۷ میلیارد در سال ۹۷ رکورددار پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی است.
نوع مصاف با ستاره‌ها: سعید روستایی جزو کارگردان‌هایی است که استفاده متفاوت از توانایی بازیگران می‌کند. به همین خاطر است که بازی بازیگران ابد و یک روز در ذهن‌ها مانده. سیمرغ اصلی پریناز ایزدیار و سیمرغ مکمل نوید محمدزاده نشانه‌هایی روشن از توانایی روستایی هستند. پیمان معادی و نوید محمدزاده در جشن خانه سینما نیز تندیس گرفتند. این دو بازیگر برای متری شیشونیم هم نامزد سیمرغ فجر شدند.
تهیه‌کننده فیلم اول: سعید ملکان تهیه‌کننده ابد و یک روز است؛ فیلمی که به گفته سعید روستایی کسی حاضر نمی‌شد تهیه‌کنندگی‌اش را بپذیرد! روستایی با فیلم‌های کوتاه، استعدادش را ثابت کرده بود.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد:سعید روستایی احیاگر سبکی از فیلمسازی درباره مردمان حاشیه شهر شد. او نگاهی تازه به این قشر انداخته و باعث شده دیگر کارگردان‌ها هم به سراغ این طیف از مردمان اطراف شهرها بروند.
الان چه شرایطی دارد: یکی از خصوصیات سعید روستایی وسواس در ساخت فیلم است. میان ساخته‌های او فاصله افتاد و هنوز مشخص نیست او چه زمانی به سراغ کارگردانی فیلم سوم خود برود.
*** نرگس آبیار
فیلم‌هایی که ساخت: «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند» اولین فیلم نرگس آبیار است که آن را سال ۹۱ کارگردانی کرد. او در ادامه فیلم‌های شیار ۱۴۳، نفس، شبی که ماه کامل شد و ابلق را ساخت.
موفقیت‌هایی که به دست آورد: نرگس آبیار با شیار ۱۴۳ شهره خاص و عام شد و از همین‌جا موفقیت‌های او در جشنواره‌ها کلید خورد. برای فیلم شیار ۱۴۳ جایزه ویژه هیأت داوران را گرفت، برای نفس سیمرغ بهترین فیلم از نگاه ملی و در نهایت برای شبی که ماه کامل شد دو سیمرغ اصلی کارگردانی و فیلم را از آن خودش کرد.
نوع مصاف با ستاره‌ها: در فیلم‌های نرگس آبیار شاهد بازی‌های درخشانی هستیم. این کارگردان دقت و وسواس زیادی در انتخاب بازیگر و گرفتن بازی از آنها دارد و به همین خاطر نتیجه‌ای درخشان به دست آورده. به عنوان نمونه مریلا زارعی بازیگر شیار ۱۴۳ در جشنواره فجر سیمرغ اصلی را گرفت و شبنم مقدمی برای نفس سیمرغ مکمل. پانته‌آ پناهی‌ها هم برای این فیلم از بخش بین‌الملل فجر سیمرغ گرفته. هوتن شکیبا و الناز شاکردوست هم سیمرغ‌های اصلی فجر را به‌خاطر شبی که ماه کامل شد، به خانه بردند.
تهیه‌کننده فیلم اول: محمدحسین قاسمی تهیه‌کننده اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند است؛ فیلمی که ابتدا به شیوه تله ساخته شد و در نهایت پروانه سینمایی گرفت. آبیار پیش از آن به عنوان نویسنده و کارگردان فیلم‌های کوتاه و مستند فعالیت می‌کرد. قاسمی، همسر آبیار در فیلم‌های بعدی هم در کنار او به عنوان تهیه‌کننده قرار گرفت.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد: در دهه ۹۰ شاهد زنان کارگردان زیادی بودیم. بااین‌حال کیفیت کار نرگس آبیار بالاتر از دیگران است و با فاصله عنوان بهترین کارگردان این دهه را به دست آورده.
الان چه شرایطی دارد: نرگس آبیار چندی پیش فیلم ابلق را ساخت. او امسال عضو آکادمی اسکار هم شد. همچنان باید منتظر ساخته‌های درخشان این کارگردان باشیم.
