آینده توافق آمریکا و طالبان چه خواهد شد؟
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | توافق میان طالبان و آمریکایی‌ها به مراحل سختش نزدیک شده است. در حالی که این دو به تازگی توافق صلح امضا کردند و بسیاری معتقد بودند این اتفاق می‌تواند نقطه عطفی برای افغانستان باشد اما اوضاع پیچیده‌تر از آن شده که در ابتدا به نظر می‌رسید.
* یک: شورای امنیت سازمان ملل دیروز مهر تایید بر توافقنامه صلح میان آمریکا و طالبان زد. شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ای از توافقنامه صلح طالبان و آمریکا و اعلامیه مشترک آمریکا و دولت افغانستان حمایت کرد.
این قطعنامه از سوی آمریکا در این شورا مطرح شد و بدون مخالفت به تصویب رسید. روی همین حساب می‌شود گفت کشورهای عضو شورای امنیت در انجام این توافق با آمریکایی‌ها موافقند و این جزو معدود مواردی است که همه طرفین راضی از اتفاقات افتاده به نظر می‌آیند.
از سوی دیگر در داخل افغانستان و از سوی برخی از کشورها از جمله ایران، اینکه آمریکا با گروه طالبان توافق امضا کرده و دولت مرکزی افغانستان حداقل فعلا در این توافق نقشی نداشته است، مورد انتقاد قرار گرفته. با این حال به نظر می‌رسد برای شورای امنیت سازمان ملل یک توافق هرچند ممکن است کافی نباشد اما بهتر از نبودنش است.
* دو: اشرف غنی در تلاش است تا مسیر به ثمر رسیدن توافق صلح طالبان و ایالات متحده را هموار کند. او که در ابتدا مخالف آزادی زندانیان طالبان به نظر می‌رسید، در روز تحلیفش گفت به این بند از توافقنامه عمل خواهد کرد. او یک روز بعد از این مراسم فرمانی برای آزادی پنج هزار زندانی طالبان امضا کرد.
در حکم صادره از سوی آقای غنی که عصر سه‌شنبه، ۲۰ اسفند منتشر شد، آمده که در مرحله اول آزادی ۱۵۰۰ زندانی طالبان ظرف چهار روز آینده آغاز می‌شود و روزانه ۱۰۰ زندانی طالبان پس از گذراندن مراحل اداری آزاد خواهند شد. در این حکم آمده که همه زندانیان پیش از آزادی باید در یک تعهد‌نامه کتبی تضمین دهند که دیگر «به صفوف جنگ» باز نخواهند گشت و همچنین از همه آنها مشخصات بیومتریک گرفته خواهد شد.
زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان نیز با اشاره به فرمان رئیس جمهور غنی درباره آزادی پنج هزار زندانی گفته این زندانیان بر اساس فهرستی که طالبان داده‌اند، از روز شنبه هفته آینده از بند آزاد می‌شوند.
طالبان از قبل توافق کرده‌اند که تا یک هزار زندانی دولت را رها کند اما فعالان مدنی در افغانستان به شدت با این اقدام غنی مخالفند. به اعتقاد آنها خروج این تعداد از زندانیان طالب می‌تواند برای امنیت افغانستان خطرناک باشد.
زنان بیش از دیگر اقشار جامعه در خطر هستند و این وضعیت می‌تواند امنیت آنها را در خطر بیندازد. چرا که این گروه در طول سال‌های قدرتش بیش از همه به زنان آسیب رسانده بود. همچنین به اعتقاد برخی ناظران عدم حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح آنها را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. امری که برای فعالان سیاسی افغانستان شدیدا نگران کننده است.
* سه: طالبان از نحوه آزادسازی زندانیانش ناراحت است و می‌گوید آزادی مشروط مخالف با قول و قرارهای‌شان با آمریکایی‌هاست. سهیل شاهین، سخنگوی این گروه در دوحه قطر گفت: «در توافق صلح به طور صریح توضیح داده شده است که اولین گروه از زندانیان شامل پنج هزار نفر آزاد خواهند شد و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی کلید خواهد خورد.» شاهین اضافه کرد: «ما هرگز با هیچگونه آزادی مشروط زندانیان موافقت نکردیم.
اگر کسی چنین ادعایی می‌کند این بر‌خلاف توافقی است که ما در ۲۹ فوریه امضا کردیم.» این اتفاق می‌تواند منجر به این شود که گروه طالبان بر زیر میز مذاکرات بزند و بر روند گفت‌وگوهای بین افغانی که بر اساس توافقنامه قرار بود انجام گیرد، وقفه بیفتد. طالبان نشان داده که چندان علاقه‌ای به گفت‌وگو با افغان‌ها ندارد و ترجیح می‌دهد مسائلش را در خارج از کشور حل کند و به دولت افغانستان هم بی‌اعتماد است. حالا شروطی که دولت برای آزادی زندانیان طالب گذاشته، ممکن است بر تصمیم آنها تاثیر بگذارد.
* چهار: توافق میان آمریکا و طالبان هرچند با شور و شوق بسیاری بسته شد اما توافقی شکننده به حساب می‌آید. از آنجا که دولت افغانستان هیچ نقشی در این توافق نداشته، عملی شدن بندهای توافق با مشکلاتی رو به رو خواهد شد.
از سوی دیگر در داخل افغانستان مشکلات بالا گرفته و اشرف غنی روز گذشته سمت ریاست اجرایی را باطل کرد که بر اساس آن دیگر عبدالله عبدالله در قدرت نقشی ندارد و از سوی دیگر عبدالله هم گفته ریاست جمهوری غنی را با نامه‌ای باطل کرده است. این وضعیت می‌تواند امنیت افغانستان را به خطر بیندازد و طالبان از فرصت استفاده کرده و دست به اقدامات تازه علیه این کشور بزند.
