آیا فرهادی باید با جایزه نخل طلای کن خداحافظی کند؟
کمال بردبار| اسپایک لی ۶۳ ساله با کت و شلواری آبی و بنفش با کفش ورزشی، عینکی با قاب قرمز و یک کلاه لبه‌دار ملوانی روی سن آمده بود تا فرهنگ خاص نیویورکی را بر کن تحمیل کند.
داورها مرتب و منظم نشسته بودند و هنوز مراسم شروع نشده بود که برنده نخل طلا مشخص شد! در واقع تلاش مجری مراسم یعنی خانم دوریا تیلیه برای انگلیسی حرف زدن و گفتن این جمله که آماده هستید اولین برنده امشب را معرفی کنید خطاب به اسپایک لی سوءتفاهم بزرگی پدید آورد، چون اسپایک لی با انگلیسی عجیب خانم مجری به این نتیجه رسید که باید برنده مهمترین جایزه جشنواره را معرفی کند. او با معصومیت و از روی کاغذ اسم خانم جولیا دوکورنو برای فیلم تیتان را به زبان آورد و تلاش ملانی لوران و طاهر رحیم برای جلوگیری از این اتفاق فایده‌ای نکرد. طاهر رحیم در ژستی مهربانانه بوسه‌ای بر پیشانی کارگردان از همه‌جا بی‌خبر زد.
اسپایک لی شرمنده این اتفاق شد و از مجری خواست که دیگر به انگلیسی حرف نزند. لی در توصیف اشتباهش گفت: همه چیز را به‌هم ریختم. من طرفدار بزرگ ورزش هستم و مثل این است که یک نفر در پایان بازی، پرتاب آزاد را از دست بدهد.
به‌عنوان یک رئیس هیات داوری هالیوودی این دوره شاهد بی‌اعتنایی عجیبی به سینماگران آمریکایی بودیم. وس اندرسون و شان بیکر دو فیلمساز بزرگ آمریکایی بودند که دست آخر هیچ جایزه‌ای نبردند. حتی پل ورهوون مشهور نیز که دوره‌ای است که به اروپا بازگشته و امسال فیلم جنجالی بندتا را در جشنواره داشت و از سوی کایه دو سینما مستحق نخل طلا شناخته شده بود جایزه‌ای به دست نیاورد. یادتان باشد در سال ۱۹۹۳، کلینت ایستوود به‌عنوان رئیس هیات داوران مستقیما جایزه اصلی را به پالپ فیکشن داد. اما جوایز جشنواره امسال همگی به فیلم‌هایی خارج از جریان اصلی سینما رسیدند.
مشهورترین برنده‌ها اصغر فرهادی با داشتن دو اسکار و آپیچاتپونگ ویراستاکول فیلمساز تایلندی با یک نخل طلا و انبوهی جایزه بین‌المللی بود و لئو کاراکس سینماگر کهنه‌کار و کم‌کار فرانسوی. برنده جایزه بزرگ هیات داوران (به‌صورت اشتراکی)، جایزه هیات داوران (به شکل اشتراکی) و بهترین کارگردانی بودند.
خانم جولیا دوکورنو نخل طلا را از دست سرکار خانم شارون استون گرفت. فیلمساز زن فرانسوی که به دومین زنی بدل شد که نخل طلا می‌برد. اولین نخل طلای زنانه را جین کمپیون در سال ۱۹۹۲ برای فیلم پیانو برده بود. به‌هرحال وقتش بود که کن هم حرکتی تمام زنانه را از خود بروز دهد آن هم وقتی که چهار عضو هیات داوران زنان بودند.
خانم دوکورنو را در ایران با فیلم ترسناک و غیرعادی و پارانویید خام (raw) می‌شناسیم و فیلم تیتان هم در همین رده شکل می‌گیرد. یک نوع اوردوز از سبک دیوید لینچ و کراننبرگ. سوررئالیسم نسبتا کثیف و پر از آت‌آشغال. دوکورنو ۳۷ ساله است و هنگام گرفتن نخل طلا در رقابت با بزرگانی مثل ورهوون و فرهادی و اودیار و نانی مورتی و وس اندرسون و ویراستاکول و شان بیکر و… کاملا هیجان‌زده بود و گفت: «دنیا دارد بیشتر و بیشتر سیال می‌شود» و از هیات داوران برای قبول کردن گوناگونی و برای «اجازه ورود دادن به هیولاها» تشکر کرد. جالب اینجاست که همین دیروز یادداشتی از لادن موسوی همکار ما در کن منتشر کرده بودیم که این فیلم خانم دوکورنو را کاملا مهمل خوانده بود. در رده‌بندی منتقدان و امتیازدهی آنها فیلم ژاپنی اتومبیل من را بران ساخته ریوسوکه هاماگوچی عدد سه و نیم گرفت که در نهایت یک جایزه فیلمنامه از کن رهاورد داشت. فیلم دوم فیلم مموریا از ویراستاکول کارگردان مشهور تایلندی است که عدد ۳٫۴ را به دست آورده است. این فیلم برنده اشتراکی جایزه هیات داوران شد. آنت ساخته لئو کاراکس فیلم سوم بود که عدد ۳ را به دست آورد که جایزه بهترین کارگردانی را
می‌گیرد. فیلم چهارم بندتا از پل ورهوون با نمره ۲٫۷ است که خب دستش از جوایز خالی است. مقام پنجم سه فیلم در کنار هم قرار گرفته‌اند با عدد ۲٫۶: فیلم قهرمان ساخته اصغر فرهادی از جمله این سه فیلم است و جالب آنکه هم‌امتیاز او همان فیلم فنلاندی است که جایزه بزرگ جشنواره را نیز با آن تقسیم کرده بود. سومین فیلم هم آخرین ساخته ژاک اودیار سینماگر کارکشته فرانسوی است. این هفت فیلم از نگاه منتقدان و در سیستم امتیازدهی بین صفر تا ۴، بالاترین نمره را به دست آوردند. خب فیلم تیتان کجاست پس؟ در جدول منتقدین و در میان ۲۴ فیلم بخش مسابقه، فیلم تیتان در جایگاه ۲۱ قرار گرفته است. از ۱۰منتقد نشریه روزانه یک نفر به این فیلم صفر داده است و سه نفر هم عدد یک را جلوی آن نوشته‌اند و میانگین نمرات این فیلم ۱٫۶ است. فیلم‌های نانی مورتی و شان پن بدتر از فیلم خانم دوکورنو ارزیابی شده‌اند. پس می‌بینید که نگاه همکارمان در کن خیلی هم دور از واقعیت نبوده است.
فرهادی حالا دو تا اسکار دارد و دو تا جایزه از برلین و یک جایزه فیلمنامه و یک جایزه بزرگ از کن. جایزه او دومین جایزه مهم کن است و قبلا هیچ فیلمی از ایران آن را به دست نیاورده بود. اما بعید است فرهادی از تلاش برای بردن نخل طلا دست بکشد. جایزه‌ای که کیارستمی آن را برنده شده. فرهادی شاید به ونیز هم توجه دوباره‌ای داشته باشد. شیرطلای ونیز یک بار به ایران آمده و آن هم به‌خاطر فیلم دایره ساخته جعفر پناهی بوده. کیارستمی هم به‌خاطر باد ما را خواهد برد جایزه ویژه هیات داوران ونیز را برده است. در جدول فیلم‌های بزرگ تاریخ سینما، فیلم‌های عباس کیارستمی پیشتازند؛ فیلم کلوزآپ که جزو پنجاه فیلم برتر تاریخ سینما محسوب می‌شود و همین طور طعم گیلاس، زیر درختان زیتون، کپی برابر اصل، باد ما را خواهد برد، خانه دوست کجاست و زندگی و دیگر هیچ. فیلم جدایی نادر از سیمین هم در فهرست بهترین فیلم‌های هزاره سروکله‌اش پیدا شده و جای بالایی هم به خود اختصاص داده است. فیلم خانه سیاه است از فروغ فرخزاد و فیلم نون و گلدون از محسن مخملباف دیگر نماینده‌های ما در فهرست فیلم‌های برگزیده تاریخ هستند. در میان چهارصد یا پانصد فیلم برتر.
