همه‌چیز درباره طرح جدید تولید موبایل ایرانی
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | سه‌روز قبل از اینکه تیرهای بلا یکی‌یکی بر سرمان فرود بیایند و کام همه‌مان را تلخ کنند، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات در نشستی چهارجانبه از امضای تفاهمنامه‌ای جدید برای حمایت از تولید گوشی تلفن همراه ایرانی خبر داد. پیگیری خبرهای مربوط به این اتفاق، ما را با عددی به بزرگی ۲۰۰میلیارد تومان روبه‌رو می‌کند. وزیر ارتباطات در همان ۱۰دی‌ماه گفته این پول پس از هماهنگی با بانک مرکزی در قالب تسهیلات به تولیدکنندگان داده می‌شود تا آنها بتوانند موبایل ایرانی بسازند.
همچنین قرار است برای حمایت از تولید، تعرفه واردات قطعات موبایل از ۱۵درصد فعلی کاهش پیدا کند. در عوض وزارتخانه انتظار دارد، چهار‌شرکت تولیدکننده ایرانی فعلی و سه‌شرکت دیگر که آمادگی خود را اعلام کرده‌اند، بتوانند ظرف دوسال آینده دومیلیون دستگاه گوشی ارزانقیمت داخلی را به دست مردم برسانند. معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات هم به‌تازگی در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان جزئیات بیشتری از گوشی‌های موبایل ایرانی را شرح داده است.
به‌گفته ستار هاشمی، هدف‌گذاری در طرح تولید تلفن همراه داخلی کسب سهم ۲۰درصدی از بازار کشور است تا از خروج ارز جلوگیری کند و میزان اشتغال را افزایش دهد. او درباره مشخصات گوشی‌های ساخت داخل می‌گوید: «در بحث قیمت‌گذاری طیف متنوعی در نظر گرفته شده است و پیش‌بینی می‌شود این گوشی‌ها بین یک تا سه‌میلیون تومان ارزش داشته باشند. در گام نخست این طرح، به‌دنبال عرضه تلفن‌های همراه با قابلیت رقابت با سایر برندهای موجود در بازار هستیم و پس از آن سطح تکنولوژی نیز افزایش پیدا می‌کند.»
هاشمی همچنین از «اندروید» به‌‌عنوان سیستم‌عامل مطلوب این گوشی‌ها اسم برده است. اما سوال اینجاست که آیا اصلا تولید گوشی موبایل، آن هم از نوع هوشمند در کشور امکان‌پذیر است یا تمام شعارهای قشنگ درباره آن قرار است درنهایت به مونتاژ محصولات چینی ختم شود؟ خیلی‌ها از خودشان می‌پرسند آیا گوشی ایرانی تولیدشده به این روش می‌تواند کیفیت لازم را داشته باشد؟ برای پاسخ دادن به این سوال‌ها باید با احتیاط زیاد اعداد و ارقام مختلفی را بررسی کنیم، یک‌سری حرف‌ها و اظهارنظرها را کنار هم بگذاریم و بعد نگاهی به تجربه‌های مشابه چینیها بیندازیم.
آمارهای جدید و رسمی واردات و تولید گوشی تلفن همراه، خوشبختانه همین تازگی‌ها منتشر شده‌اند و می‌توان با خیال راحت به‌آنها استناد کرد. در این گزارش مشخص شده ظرف هشت‌ماه نخست امسال، چیزی در حدود پنج‌میلیون و ۵۹۴هزار دستگاه موبایل توسط شرکت‌های رسمی به کشور وارد شده است. این عدد در هشت‌ماه نخست سال گذشته که اگر یادتان باشد، وضعیت دلار و واردات خیلی تعریفی نداشت، حدود دومیلیون دستگاه بود.
یعنی بزنیم به‌تخته اوضاع برای واردکننده‌های رسمی خوب پیش رفته و آنها دسترسی کافی به ارز داشته‌اند تا بتوانند سفارش‌های بزرگ را ثبت کنند. در کنار افزایش میزان واردات رسمی، نکته قابل توجه دیگری وجود دارد؛ قانون می‌گوید مسافرانی که به سفر خارجی می‌روند، می‌توانند برای خودشان یک گوشی سوغاتی بیاورند. این قانون همچنان پابرجاست اما بعد از سوءاستفاده‌های زیادی که انجام شد، بعضی شرایط و قواعد این نوع واردات تغییر کرد.
طوری که وارد‌کردن گوشی به شیوه مسافری الان گران‌تر از قبل تمام می‌شود اما چرا این اتفاق افتاد؟ چون واردکننده‌های رسمی گلایه می‌کردند و می‌گفتند چنین کاری، کسب‌و‌کارشان را کساد کرده و بعضی‌ها دارند رسما از آن سوءاستفاده می‌کنند. آمارها حداقل بخشی از ادعای آنها را تایید می‌کند. مثلا در هشت‌ماه نخست سال گذشته، یک‌میلیون و ۵۴۰هزار دستگاه موبایل توسط مسافران به کشور آمده اما در هشت‌ماه نخست امسال این عدد با رشدی چشمگیر به سه‌میلیون و ۳۵۴هزار عدد رسیده است.
انگار راستی‌راستی بعضی‌ها متوجه شده بودند که می‌توانند از این راه نان و آبی برای خودشان جور کنند. وجود معافیت ۸۰دلاری گمرکی و هزینه‌های پایین ثبت و رجیستری، واردات مسافری را برای این دسته افراد سوءاستفاده‌گر محبوب می‌کرد. پس معافیت گمرکی حذف شد و تعرفه گمرکی به‌اندازه‌ای افزایش پیدا کرد که بعضی‌ها دیگر وسوسه نشوند. اگرچه در نهایت این کار به ضرر مردم عادی و مسافران واقعی تمام شده اما اعداد و آماری که از کاهش واردات مسافری حکایت دارد، نشان می‌دهد جلوی تخلفات به‌شکلی گسترده گرفته شده است؛
گمرک می‌گوید پس از تصمیمات اخیر تعداد گوشی‌های وارد‌شده به این روش از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار دستگاه در اردیبهشت‌ماه امسال، به ۱۵۰هزار دستگاه در پایان آذرماه رسیده. اگر واقعا این کاهش ۱۰برابری مربوط با سوءاستفاده‌چی‌ها باشد و مردم عادی ۱۵۰هزار نفر باشند، خیلی نباید غصه خورد.
در بخش آخر گزارش نکته دیگری به چشم می‌خورد که از نظر ما اهمیت بیشتری دارد؛ آنجا که نشان می‌دهد در هشت‌ماه ابتدای امسال حدود ۲۴۶هزار دستگاه موبایل در داخل کشور تولید شده که مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته، نشان‌دهنده کاهش ۱۵درصدی است. پارسال در کشور ۲۹۱هزار موبایل تولید شده بود. پس لابد تا اینجای کار امضای توافقنامه جدید با هدف دمیدن نفس تازه در کالبد برندهای داخلی هم کاملا قابل توجیه به‌نظر می‌رسد.
*** حداقل انتظارات ما از موبایل ایرانی
مسئله اصلی برای افکار عمومی، برای خریداران و برای مصرف‌کننده درنهایت اما کیفیت است. تجربه نشان داده نمی‌توان فقط شعار حمایت از تولید داخلی داد و انتظار داشت مردم به حرفمان گوش بدهند. اعتماد آنها را هم باید جلب کرد بالاخره. همین الان اگر دودقیقه با خودتان خلوت کنید، دلتان می‌آید با وجود گزینه‌های امتحان پس‌داده‌ای مثل چندمدل از هوآوی و سامسونگ که می‌توان با بودجه دو‌و‌نیم‌میلیون تومانی خرید، به یک موبایل ایرانی تازه‌وارد اعتماد کنید؟
از طرف دیگر باید قبول کرد که جواب همه به این سوال منفی نیست و نباید از الان با گارد بسته در مورد چنین موضوعی تصمیم گرفت. حداقل می‌توانیم برویم و بعضی گوشی‌های تولیدشده توسط برندهای داخلی را بررسی کنیم. گران‌ترین و شاخ‌ترین گوشی ایرانی موجود در بازار حدود سه‌میلیون تومان قیمت دارد. الان که موضوع داغ است، تولیدکننده ترجیح داده کمی هم تخفیف در نظر بگیرد و «شاهین۲» را دومیلیون و ۸۹۰هزار تومان بفروشد. بله! قبول داریم که اسم گوشی شبیه فیلم‌های دهه ۶۰ با بازی جمشید هاشم‌پور است اما قیافه‌اش بد نیست.
حداقل وجود تاچ‌اسکرین در بالای صفحه‌نمایش و حسگر اثر انگشت در بدنه پشتی نشان می‌دهد، آن را کاملا مطابق با مد روز بازار موبایل طراحی کرده‌اند. این گوشی ۱۸۰گرم وزن دارد و به پردازنده‌ای از نوع مدیاتک مجهز است. صفحه‌نمایش ۶.۳اینچی با دقت تمامHD، چهارگیگابایت حافظه‌موقت و ۱۲۸گیگابایت فضای ذخیره‌سازی به‌علاوه دوربین سه‌گانه ۴۸مگاپیکسلی، دوربین ۱۶مگاپیکسلی عکاسی سلفی و باتری ۳۹۵۰میلی‌آمپر ساعتی را باید از جمله دیگر مشخصات گوشی شاهین۲ به‌حساب آورد.
این اواخر از چشم خریدار عادی احتمالا هیچ‌چیز اندازه دوربین اهمیت ندارد. پس شاهین۲ با توجه به دوربین ۸ مگاپیکسلی روی کاغذ وضعیت اغواگرانه‌ای خواهد داشت. در عمل چطور؟ به‌طور خلاصه باید بگوییم بد نیست! بقیه مشخصات هم در نوع خود قابل توجه هستند. به‌خصوص فضای زیادی که برای ذخیره‌سازی فایل‌ها در اختیار داریم. کیفیت و اندازه صفحه‌نمایش، ظرفیت باتری و اندروید جدید هم قابل توجه هستند اما چیزی که آن وسط مدام روی مخ خریدار می‌رود، پردازنده متوسط مدیاتک است. چیزی که احتمالا تولیدکنندههای ایرانی درنهایت مجبور به استفاده از آن شوند.
حالا فکر می‌کنید با همین دومیلیون و ۸۰۰،۹۰۰هزار تومان در بازار چه گزینه دیگری می‌توانیم پیدا کنیم؟ نزدیک‌ترین گزینه
P30 Lite هوآوی خواهد بود که به پردازنده قوی‌تری مجهز است و عملکرد صفحه‌نمایش و دوربینش به‌شکلی کاملا واضح بهتر ارزیابی می‌شود؛ با این‌حال برای خرید آن باید چیزی در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰هزار تومان بیشتر پول خرج کنید. در عوض نوکیا ۶٫۲، شیائومی
Redmi Note 8 و سامسونگ Galaxy A40 سه‌تا گزینه دیگر هستند که دقیقا با همان قیمت شاهین۲ فروخته می‌شوند و مشخصات فنی‌شان کمابیش با موبایل ایرانی شباهت دارد. الان می‌توانید کلاه خودتان را قاضی کنید؛ چرا مردم باید شاهین۲ بخرند؟
*** شانس موفقیت موبایل ایرانی چقدر است؟
مهر ماه امسال دولت ۲۰۰میلیارد تومان بودجه به احیای دریاچه ارومیه اختصاص داد. وزارت آموزش و پرورش نیز آذر امسال همین رقم را برای سروسامان دادن بیمه تکمیلی یک‌میلیون و ۵۰۰هزار فرهنگی و خانواده‌‌هایشان درنظر گرفت. بهار امسال وقتی آن سیل لعنتی نصف کشور را شخم زد، ۲۰۰میلیارد تومان برای پرداخت خسارت کشاورزان پرداخت شد. این یعنی بودجه ۲۰۰میلیارد تومانی اختصاص پیدا کرده برای پروسه طراحی و ساخت موبایل‌های ایرانی رقم کمی نیست و می‌توان با آن در بازار به‌شدت رقابتی موجود کارهایی انجام داد.
یعنی از آن چهارتولیدکننده حاضر و سه‌برندی که اعلام آمادگی کرده‌اند، باید توقع داشت موبایلی یک تا سه‌میلیون تومانی بسازند که مشخصات فنی آن از همین حالا مشخص است؛ حداقل چهارگیگابایت حافظه موقت، ۶۴گیگابایت فضای ذخیره‌سازی فایل‌ها، صفحه‌نمایش تمامHD، باتری چهار‌هزار میلی‌آمپرساعتی، دوربین باکیفیت و اندروید تازه با قابلیت ارتقا به نسخه‌های جدیدتر، حداقل این انتظارات و توقعات خواهد بود.
حالا برویم سراغ موضوع مهمی که احتمالا از اول خیلی‌ها می‌خواهند بدانند. ما ایرانی‌ها قرار است موبایل بسازیم یا آن را مونتاژ کنیم؟ جواب این سوال ساده نیست. بگذارید خیالتان را راحت کنیم و بگوییم حتی خود اپل هم سازنده صفر تا ۱۰۰ آیفون نیست. آنها قطعات مختلفی از این گوشی را به دیگران سفارش می‌دهند.
مثلا هر سری ساخت صفحه‌نمایش آیفون به شرکت‌های مختلفی واگذار می‌شود. تولیدکنندههای پردازنده موبایل هم محدوده هستند و الان موبایل‌های اندرویدی با سه الی چهار نوع پردازنده ثابت عرضه می‌شوند. احتمالا ایرانی‌ها نمی‌توانند به‌خاطر نقش آمریکایی‌ها در ساخت پردازنده اسنپدراگون، سراغ چنین پردازنده‌ای بروند. سامسونگ پردازنده انحصاری خودش به‌نام اگزینوس را دارد و هوآوی از
Hisilicon Kirin استفاده می‌کند.
می‌ماند پردازنده‌های مدیاتک که خیلی قدرتمند نیستند. بقیه قطعات را هم باید به چینیها سفارش بدهیم و بعد ساخت به کشور منتقل کنیم. بعد مثل اپل که این قطعات را در کارخانه‌های آسیای جنوب شرقی مونتاژ می‌کند، روی هم بچینیم تا یک موبایل کامل را تشکیل دهند. بیایید با‌هم صادق باشیم؛ به‌نظر ما درحالت ایده‌آل بازهم چنین موبایلی از نظر فنی توانایی رقابت با کله‌گنده‌های بازار را ندارد و درنهایت امضاکنندگان تفاهمنامه چهارجانبه با وزیر ارتباطات باید با ارائه خدمات پس از فروش مطمئن و شاید طرح‌های فروش اقساطی، ایرانی‌ها را به‌خرید موبایل ایرانی تشویق کنند.
