۷ نکته درباره انتخابات ترکیه

روزنامه هفت صبح| نتایج انتخابات ترکیه نشان میدهد اگرچه اردوغان توانسته برخلاف نظرسنجیها به عنوان نفر اول به دور بعد راه پیدا کند ولی حزبش در انتخابات مجلس، بدترین عملکرد را در بیست سال اخیر داشته است.
انتخابات ریاستجمهوری
مقامات انتخاباتی در ترکیه به طور رسمی اعلام کردند که انتخابات ریاست جمهوری این کشور به دور دوم رفته است. در پایان شمارش آرای دور اول انتخابات، رجب طیب اردوغان با 27 میلیون و 88 هزار و 360 رای توانست 5/49 درصد آرا را به دست بیاورد و کمال قلیچدار اوغلو، اصلیترین رقیب او 24 میلیون و 568 هزار و 196 رای یعنی 89/44 درصد آرا را به دست آورد و از آنجا که هیچ کدام نتوانستند اکثریت آرا را به دست آورند؛ دور دوم انتخابات در روز 28 همین ماه میلادی یا 5 خرداد برگزار خواهد شد.
نرخ مشارکت در این انتخابات به طور رسمی ۸۸ ممیز ۹۲ صدم درصد اعلام شده است. برخی اعلام کردند این نرخ مشارکت بالا به خاطر اجباری بودن مشارکت در انتخابات ترکیه است ولی بعدا اعلام شد که اجباری بودن مشارکت یک قانون متروک در این کشور است و اجرا هم نمیشود و حداکثر جریمه برای آن هم 300 لیر است که معادل حدود 15 دلار است و بسیار اندک. البته مشارکت در انتخابات قبلی هم 24/86 بوده که رقم بالایی است.
نظرسنجیها البته پیشبینی کرده بودند که اردوغان در دور اول انتخابات بازنده باشد. پروفسور جحان توال، جامعهشناس دانشگاه برکلی اما میگوید در نظرسنجیهای ترکیه، آرای راست افراطی دستکم گرفته شده بود. او نوشته «دانشمندان علوم اجتماعی، مراقب این الگو باشید: پس از ایالات متحده، برزیل و جاهای دیگر، نظرسنجیها به شدت رای راست افراطی در ترکیه را دستکم گرفتند.
ما به روشهای تحقیقاتی جامعتری (و نظریهپردازی بهتر) درباره موج راست افراطی جهانی نیاز داریم.» آقای توال همچنین به بخش ترکی بیبیسی گفته است (دستکم گرفتنها) فقط مربوط به ترکیه نیست. او به برزیل، مجارستان و ایالاتمتحده اشاره کرده و گفته است آرای راست افراطی در نظرسنجیها منعکس نمیشود اما این آرا در صندوقهای رای انعکاس مییابند.
تصمیم در مورد نتیجه انتخابات بعدی به شدت به سنان اوغان بستگی دارد که نزدیک به دو و نیم میلیون رای داشته است. او میگوید تا چند روز دیگر در این مورد تصمیم خواهد گرفت: «من با رهبران ائتلاف خود صحبت خواهم کرد، در چند روز آینده از رایدهندگانم میپرسم و سپس در ۱۴ روز آینده تصمیم خواهیم گرفت و به وظیفه خود عمل خواهیم کرد.»
انتخابات پارلمانی
از سوی دیگر در انتخابات پارلمانی این کشور انتظار میرود حزب عدالت و توسعه ۲۸ کرسی در پارلمان را از دست بدهد. مجلس ترکیه ۶۰۰ کرسی دارد و حزب حاکم عدالت و توسعه در سال ۲۰۱۸ توانست ۳۴۴ کرسی را از آن خود کند. خبرگزاری دولتی آناتولی میگوید حزب عدالت و توسعه با شمارش بیش از ۹۶درصد آرا، ۳۵ درصد از آرا را به دست آورده است.
این کمترین میزان رای برای حزب عدالت و توسعه از زمانی است که برای اولینبار در سال ۲۰۰۲ وارد عرصه سیاسی ترکیه شد و توانست ۳۴.۲۸ درصد آرا را به دست آورد. از آن زمان تاکنون، این حزب هرگز کمتر از ۴۰درصد آرا را کسب نکرده بود. در سال ۲۰۰۲ حزب عدالت و توسعه ۳۶۳ کرسی به دست آورد. از آن زمان، اگرچه تعداد این کرسیها در هر انتخابات کاهش یافت، اما این حزب هرگز کمتر از ۳۰۰ کرسی نداشته است.
در انتخابات ۲۰۱۸ ، این تعداد به ۲۹۵ کاهش یافت. نتایج انتخابات اخیر با ۳۵درصد آرا نشان میدهد که حزب عدالت و توسعه ۲۶۷ نماینده مجلس خواهد داشت و ۲۸ کرسی را از دست می دهد. اما از طریق اتحاد با سه حزب دیگر، انتظار میرود که ۵۶ کرسی دیگر را به دست آورد. این امر به ائتلاف اردوغان با ۳۲۳ کرسی اکثریت پارلمان را میدهد.
یکی از شگفتیهای انتخابات پارلمانی ترکیه، موفقیت قابل توجه حزب اسلامگرای رفاه نو بود. حزب رفاه نو که ۴ سال پیش تأسیس شد، توانسته ۵ نماینده به مجلس ترکیه بفرستد. فاتح اربکان، رئیس این حزب ۵ نماینده این حزب از جمله خودش به مجلس راه یافتهاند. سه نفر از آنها از استانبول، یک نفر از قونیه و یک نفر هم از قوجاایلی هستند. فاتح اربکان، فرزند نجم الدین اربکان، اولين نخست وزير اسلامگراى تركيه است.
آقاى اربكان تنها يك سال نخست وزير تركيه بود و در سال ۱۹۹۷ با فشار ارتش تركيه مجبور شد از مقام خود كنارهگيرى كند.از سوی دیگر زکریا یاپیچی اوغلو، رهبر حزب مطالبه آزاد (هدا-پار) به عنوان نماینده مجلس ترکیه انتخاب شده است. آقای یاپیچی اوغلو در فهرست انتخاباتی حزب حاکم بود و توانست از منطقه سوم استانبول وارد مجلس شود. حزب مطالبه آزاد (هدا-پار)، متحد اسلامگرای کرد سنی حزب حاکم عدالت و توسعه است و اگرچه حزب کوچکی است اما ورود آنها به مجلس با نگرانی از سوی سکولارها و لیبرالها در ترکیه دنبال میشود.