جنگ نفتکشها از آفریقا تا اندونزی
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| دیروز 13 اردیبهشت حوالی ساعت 6 صبح وقتی میان آب‌های هرمز کشتی بزرگ «نیووی» به سمت دوبی در حال حرکت بود از سوی شناورهای ایران محاصره شد. در ویدئویی که بعدا به انتشار درآمد بیش از 9 شناور دیده می‌شود که نفتکش آمریکایی را محاصره و سپس آن را متوقف کرده‌اند. این ماجرا فقط قسمت کوتاهی از سلسله رویارویی‌های اخیر ایران و آمریکاست که به نظر می‌آید از هفته قبل آغاز شده و با نتیجه دو بر دو در حال پیگیری است .
چرا که چند ساعت قبل از توقیف این نفتکش خبری در کانال های نظامی منتشر شد که بر حمله پهپادی به یک نفتکش ایرانی در سواحل اندونزی اشاره می کرد. بگذارید یک هفته به عقب تر برگردیم. پنجشنبه هفتم اردیبهشت است و کشتی نفتکش آمریکا دارد در دریای عمان از شمال مسقط عبور می‌کند. حوالی ساعت 5 عصر هلیکوپترهای ارتش بالای سر این نفتکش قرار می‌گیرند، طناب می‌اندازند و نیروهای مسلح از هلیکوپتر به پایین می‌آیند.
کمی بعد از انتشار خبر توقیف نفتکش آمریکایی در دنیای رسانه، رویترز نامه‌ای منتشر کرده که در آن 12سناتور آمریکایی از جو بایدن درخواست کرده بودند دستشان را برای توقیف بیشتر محموله‌های نفتی باز کنند. در این نامه آنها نوشته بودند که بیش از یک سال است که آمریکا نتوانسته هیچ محموله نفتی از ایران توقیف کند و به همین خاطر اظهار تاسف کرده بودند. بعدش خبر تکمیل می شود : رویترز اعلام کرد از قضا 5 روز قبل از این واقعه، آمریکا یک نفتکش ایرانی را توقیف کرده.
نفتکشی که ادعا می‌شد به سمت چین حرکت می‌کرده و تحت مالکیت ایران بوده است. در این گزارش اطلاعات کشتی را ردیابی کرده بودند که نشان می‌داد آخرین بار این نفتکش در نزدیکی جنوب آفریقا دیده شده. ولی طبق این گزارش مقامات آمریکایی نفتکش ایرانی را تصاحب و مسیر آن را عوض کردند و همین اتفاق مانند ماشه اول تنش‌های آبی را آغاز کرده است. این کشتی قرار بود به سمت چین برود ولی وقتی آمریکایی‌ها آن را توقیف کردند، دستور دادند که اين محموله به خود آمریکا منتقل شود.
از آن روز هیچ اطلاعیه یا بیانیه‌ای از سمت ایران منتشر نشده ولی اگر دوباره به نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه برگردیم به نظر می‌آید او تلویحا این اتفاق را تایید کرده است. روز نشست خبری در پاسخ به این سوال که منابع آمریکایی ادعا کرده‌اند ایران پنجشنبه دست به اقدام متقابل زده، این موضوع را رد یا تایید نکرد و اتفاقا گفت: « ما بارها تاکید کرده و می‌کنیم که هرکجا منافع ملی ایران مورد هدف قرار بگیرد دستمان در این زمینه بسته نیست.»
رسانه‌ها خبر توقیف کشتی و نامه سناتورهای دموکرات و جمهوری خواه آمریکا را همزمان با هم منتشر می‌کنند. چند ساعت بعد از انتشار این خبر ارتش بیانیه می‌دهد و ماجرا را روایت می‌کند. در بیانیه ارتش اینطور آمده است که این کشتی با شناور آنها برخورد داشته به همین دلیل هم آنها اجازه ندادند نفتکش آمریکایی از محدوده خارج و به سمت مقصد خود که سواحل تگزاس بوده نزدیک شود. در توضیحات فرمانده دریایی ارتش گفته شد که کشتی را با حکم قضایی به سمت بندرعباس هدایت کرده‌اند.
به این ترتیب به فاصله کمتر از هفت روز دو نفتکش آمریکایی از سمت ایران محاصره می‌شوند. تفاوت مهم اتفاقی که دیروز و پنجشنبه قبل افتاد این بود که نفتکش آمریکایی را روز گذشته شناورهای سپاه پاسداران متوقف کرده بودند اما کشتی روز پنجشنبه به صورت هوایی و از سوی ارتش محاصره شده بود. درباره هر دو مورد هم نیروهای مسلح به فاصله چند ساعت بیانیه دادند.
هنوز اطلاعاتی از نفتکش روز گذشته نیامده اما تا اینجای کار ما این را می‌دانیم که نفتکش آمریکایی که هفته پیش توقیف شد متعلق به ترکیه بوده و در آن 24 خدمه هندی کار می‌کردند. سهامدار عمده نفتکش زنی به نام گلسون نازلی کارامهمت-ویلیامز دختر ثروتمندترین مرد ترکیه است که او را بیشتر به خاطر سرمایه‌گذاری و کارآفرینی در ترکسل میشناسند.
نفتکش روز پنجشنبه بعد از عبور از هرمز وارد خلیج عمان شد تا نفت خام کویت را برای یک شرکت آمریکایی به سمت این کشور حمل کند. اما چه اتفاقی منجر به توقیف آنها شد؟ ارتش گفته بود که کشتی آنها بعد از برخورد با کشتی ایرانی منجر به سقوط چند خدمه و آسیب دیدن تعدادی دیگر از آنها شده. آنها در بیانیه خود نوشته بودند که هشت ساعت قبل از توقیف نفتکش به کشتی هشدار داده و حتی درخواست کمک کرده بودند ولی کشتی آمریکایی توجهی به تماس‌های رادیویی نمی‌کند.
با وجود این در نشست خبری که ایران روز دوشنبه برگزار کرد، خوانش دیگری از این محاصره به رسانه‌ها انتقال داده شد. ناصر کنعانی آن روز توقیف آن کشتی به نام ادونتیج سوئیت با پرچم جزایر مارشال را در دریای عمان اقدامی متقابل خواند: «ما بارها تاکید کرده و می‌کنیم که هرکجا منافع ملی ایران مورد هدف قرار بگیرد ایران در عمل اثبات کرده که در این زمینه دست بسته نیست و حداقل اقدامی که انجام می‌دهد اقدام متقابل با آن اقدام است.»
جوابی که یک جورهایی همه ادعاهای قبلی درباره علت توقیف نفتکش آمریکایی را تایید می‌کرد. روز 12 اردیبهشت از حمله پهپادی به یک نفتکش بزرگ ایران در سواحل اندونزی روایت شد که احتمالا توقیف نفتکش دیروز از سوی ایران پاسخ به این حمله بوده است هرچند منابع رسمی ایران ارتباطی را بین این دو حادثه قائل نیستند.
همانطور که سناتورهای آمریکایی نوشته بودند آمریکا یک سال است اقدامی برای توقف نفتکش‌هایی که ادعا می‌کرد به ایران تعلق دارد نکرده. آخرین مورد از چنین اتفاق‌های سریالی به اردیبهشت سال 1401 برمی‌گردد که یونان یک نفتکش با پرچم ایران و 19 خدمه روس در سواحل خود توقیف کرد و محموله آن را به آمریکا داد. این بار کشورمان نه از آمریکا بلکه بیشتر از یونان عصبانی شد برای همین هم دو نفتکش یونانی را محاصره کرد.
اینجا دیگر به جز سیاست، پای حقوق بین‌الملل هم وسط کشیده شد و ایران توانست در دادگاهی که در یونان برگزار شد، حکمی به نفع خود بگیرد. این دادگاه حکم مصادره محموله‌های نفتی به آمریکا را لغو کرد ولی دیگر زمانی دیوان عالی این حکم را داده بود که بخشی از نفت ایران به آمریکا داده شده بود. در نهایت دیگر آمار مشخصی از میزان نفتی که آمریکا از محموله نفتی ایران برداشت کرد، منتشر نشد.
