دعوای بسته‌ای بین دولت و مجلس
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| از سال ۹۶ که همزمان با خروج ترامپ از برجام نوسان‌های شدید ارزی در ایران شروع شد مسئله نرخ ارز به یکی از نقاط قابل حمله دولت تبدیل شد. در آن زمان بین دولت و اکثریت مجلس از نظر سیاسی نزدیکی چندانی وجود نداشت و انتقادهای شدید از دولت پای ثابت حرف‌های نماینده‌های مجلس بود.
خیلی از کسانی که بعدتر به عنوان چهره‌های نزدیک به دولت رئیسی شناخته شدند در فاصله سال‌های ۹۶ تا ۱۴۰۰ که تیم روحانی بر سر کار بود می‌گفتند دولت برای فشار بر نهادهای بالادستی و جلب رضایت در مورد توافق با غرب نمی‌خواهد بازار ارز را ساماندهی کند در حالی که راه‌حل‌های نه چندان پیچیده‌ای برای اینکه دلار تبدیل به لنگر تورم نباشد و نوسان‌های غیرمنطقی نداشته باشد وجود دارد.
حتی چهره‌های شناخته شده‌تر مانند قالیباف که رقیب سنتی روحانی محسوب می‌شد هم به شکل تلویحی گفت که اگر شما نمی‌توانید نرخ ارز را کنترل کنید کار را به کسانی بسپارید که می‌توانند این کار را انجام بدهند اما کسانی که به دلایل واقعی افسار پاره کردن دلار واقف بودند می‌دانستند که حتی با روی کار آمدن دولتی کاملا نزدیک به گفتمان مجلس و حلقه فکری قالیباف هم آنچه می‌تواند نرخ ارز را با ثبات کند ورود منابع دلاری است که از راهی غیر از رفع یا کاهش قابل توجه تحریم‌ها ممکن نیست.
همین افراد پیش‌بینی می‌کردند که در صورت یک دست شدن نهادهای حاکمیتی مثل مجلس و دولت و قوه قضائیه آنچه می‌تواند بین آنها اختلاف ایجاد کند همین نرخ ارز خواهد بود. حالا با دعوایی که بر سر «بسته ارزی» بین دولت و مجلس راه افتاده می‌توان نشانه‌های این اختلاف را آشکارا دید. دعوایی که با حمله‌های بی‌امان مجلس به دولت همراه شده و نماینده‌ها و قالیباف سعی دارند دامن مجلس را از بحران نوسان ارزی پاک نگه دارند.
طرفین دعوا چه می‌گویند؟
اگر بخواهیم بگوییم دعوای تازه بین مجلس و دولت دقیقا از کی شروع شد باید حدود یک هفته عقب برویم وقتی که محمد‌باقر قالیباف در جلسه علنی خانه ملت در واکنش به نطق نماینده‌ای که مجلس را به بی‌عملی در مورد نوسانات ارزی و همراهی نکردن با دولت متهم کرده بود گفت که افتخار مجلس این است که از ۴۰روز پیش شرایط ارزی این روزها را پیش‌بینی کرده بود و دولت را به بی‌توجهی و عدم پیشگیری متهم کرد.
او گفت: «۴۰ روز قبل بسته پیشنهادی کمیسیون اقتصادی درباره کنترل بازار ارز به دولت و رئیس‌جمهور منتقل شد ما کارمان را انجام داده‌ایم و اکنون هم انجام می‌دهیم موضوعی که نمایندگان مطرح می‌کنند آن است که در جلسه غیرعلنی بحث شد گروه مشترکی برای همفکری تشکیل دهند من هم توضیح دادم که اشکالی ندارد دولت هر همفکری که بخواهد ما انجام می‌دهیم ما کار نظارتی‌مان را از ۴۰ روز قبل انجام دادیم و نظرات را منعکس کردیم.» از اینجا بود که خیلی‌ها به هم نگاه کردند و پرسیدند: کدام بسته؟
بسته ندادید
طبیعتا وقتی رئیس مجلس می‌گوید که بسته‌ای حاوی پیشنهادهای موثر به دولت داده تا از بحران ارزی جلوگیری کند اما این کار انجام نشده است رسانه‌ها سراغ دولت می‌روند که بپرسند چرا به این بسته عمل نشده است؟ جواب علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت اما ماجرا را وارد فاز دیگری کرد. او به کلی وجود چنین بسته‌ای را انکار کرد و گفت: «چنین بسته‌ای به دولت تحویل نشده است و در صورتی که مجلس طرح مشخصی برای مدیریت ارز داشته باشد، در دولت بررسی خواهد شد.»
او بعد هم کنایه‌ای به پیشنهاددهنده‌هایی که فکر می‌کنند مدیریت ارز کار آسانی است زد و گفت: «پیشنهادات مختلف و متعددی از سوی بسیاری کارشناسان اقتصادی یا نمایندگان محترم مجلس و فعالان اقتصادی در جلسات مختلف مطرح می‌شود که طبیعتا در بسیاری موارد متعارض یا دارای جهت‌گیری‌های کاملا متفاوت با هم هستند.
اگر پیشنهادی از سوی ریاست محترم مجلس تهیه شده می‌تواند در قالب یک طرح و باقید فوریت در مجلس تصویب و به تأیید شورای نگهبان برسد. دولت هم از جایگاه قانونی و ریل‌گذاری کارشناسی نمایندگان محترم مجلس همانند گذشته استقبال می‌کند. همچنین ظرفیت جلسه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی نیز وجود دارد که چنانچه طرح مدونی وجود داشته باشد، می‌تواند در آنجا بررسی شود.»
بسته را دادیم، ندیدید
انکار وجود بسته‌ای مدون که از سوی مجلس به دولت داده شده باشد باعث شد که نماینده‌ها اینبار با شدت بیشتری به دولت حمله کنند و تعارف معمول را هم کنار بگذارند. نماینده‌ای اعلام کرد که مردم در به دست آوردن یک وعده غذایی مشکل دارند و دولت توجه کافی ندارد، نماینده دیگری گفت که اعتماد مردم به دلال‌های دلار بیشتر از حرف‌های دولت است اما حرف‌های رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد همان بسته جنجالی بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
او گفت: «در جلسه نظارتی چهارم دی ماه مجلس شورای اسلامی که با حضور مقامات ارشد و تصمیم‌گیر دولت در حوزه ارزی و پولی برگزار شد، کمیسیون اقتصادی مجلس در گزارشی رسمی به بررسی دلایل رشد قیمت ارز و ارائه راهکارهای فنی و علمی مدیریت این بازار مبادرت کرد و آن گزارش در اختیار همه قرار گرفت و به صورت کامل نیز منتشر شد. ابراز بی‌اطلاعی سخنگوی محترم دولت نسبت به این بسته اقتصادی، جای تعجب دارد.
انتظار ما در مجلس این بود که در ۷۰ روز گذشته، دولت محترم اهتمام جدی‌تری به استفاده از راهکارهای علمی و اقتصادی برای مدیریت بهتر بازار ارز که در این بسته تشریح شده است می‌داشت و البته اکنون نیز همان بسته می‌تواند ملاک عمل باشد. در آن گزارش تاکید شده بود که از جمله چالش‌های مهم بازار ارز، سیاست غلط تثبیت نرخ ارز اسمی و عدم وجود کریدور مشخص برای مدیریت ارز است. متأسفانه همین توصیه مهم در سیاست جدید هم مورد بی‌توجهی قرار گرفت و موجب بخشی از التهابات اخیر شد.»
قدم بعدی را مرکز پژوهش‌های مجلس برداشت که پریروز در گزارشی مفصل انگشت اتهام را در مورد بحران‌های ارزی صاف به سمت دولت گرفت و اعلام کرد که سیاست‌های غلط ارزی دولت باعث افزایش بی‌رویه نرخ ارز بوده است. گزارش این مرکز گفت که بخش قابل‌توجهی از اقدامات دولت در ماه‌های گذشته معطوف به کاهش بی‌ثباتی ارز بوده
اما این اقدامات برای کاهش نوسانات نرخ ارز نه‌تنها به کنترل نرخ ارز منجر نشده بلکه به شرحی که در گزارش آمده، خود به عامل تشدید بی‌ثباتی بدل شده مثلا دراین گزارش تاکید شده که افزایش واردات به صورت کلی و به ویژه اعلام رسمی مجوز واردات خودرو همگی به افزایش تقاضای حواله ارزی منجر و زمینه ساز حاکم شدن انتظارات افزایشی بر بازار ارز را به وجود آورده است.
بعضی از تحلیلگران می‌گویند که اگر دولت همانطور که طی این یکی دو روز موفق شده کمی شعله افزایش نرخ ارز را پایین بکشد ادامه دهد، این اختلاف با مجلس هم فروکش خواهد کرد اما اگر بنابر بعضی پیش‌بینی‌ها، دولت نتواند حداقل ثبات بازار ارز را حفظ کند کار دولت رئیسی و مجلس بیشتر از این هم بیخ پیدا خواهد کرد.
