جراحان زیر بار نصب دوربین در اتاق عمل نرفتند!
روزنامه هفت صبح، اکرم احمدی| تلاش وزارت بهداشت برای نظارت بر آنچه در اتاق‌های عمل به وقوع می‌پیوندد با یک پیشروی بزرگ و یک عقب‌نشینی نسبی همراه شد. تلاشی برای کنترل تیم‌های جراحی و نظارت بر رفتار و حضور افراد غیرمسئول بر سر جراحی بیمار نگونبخت! اما اصل داستان را بخوانیم.
قرار بود تا آذرماه همه اتاق‌های عمل بیمارستان‌های دولتی و خصوصی به دوربین مجهز شوند، اما نامه‌ای از معاونت درمان وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شده که این دوربین‌ها فقط باید در راهروهای ورودی به اتاق عمل نصب شوند. ماجرای اجباری شدن نصب دوربین در اتاق عمل خروجی جلسه‌ای بود که 8شهریور ماه گذشته با حضور نمایندگان دادستانی کل کشور، سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
در این جلسه قرار شد در محل‌های عمومی موجود در بخش اتاق عمل شامل قسمت ورودی و تحویل بیمار، ریکاوری و راهروی مجاور به ورودی هر اتاق دوربین‌های نظارتی نصب شود. همچنین تاکید شد نسخه پشتیبان از سرور این دوربین‌ها هم باید حداقل به مدت یک ماه قابلیت ذخیره اطلاعات را داشته باشد تا در صورت نیاز بتوان از آنها استفاده کرد. با این اوصاف در نامه دوم معاونت درمان وزارت بهداشت که 2 مهرماه به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد، دیگر دستوری درباره نصب دوربین در اتاق عمل دیده نمی‌شود و فقط اعلام شده نصب دوربین در فضاهای عمومی بخش اتاق عمل مانند راهروها و مبادی ورودی و خروجی ضروری است و در فضاهای اختصاصی مانند سرتخت یا در داخل اتاق جراحی مد‌نظر نیست.
در این نامه تاکید شده نصب دوربین باید به صورتی باشد که حریم خصوصی بیمار کاملا حفظ شود. اما دلایل سازمان نظام پزشکی برای نصب دوربین در اتاق عمل چه بود؟ چرا بعضی از پزشکان با این طرح مخالف بودند؟ مهمترین دلیل عقب‌نشینی وزارت بهداشت از نصب دوربین در اتاق عمل چیست؟
دلایل سازمان نظام پزشکی چه بود؟
سازمان نظام پزشکی برای این تصمیم دو دلیل مهم داشت. اولین و مهمترین دلیل سازمان نظام پزشکی برای نصب دوربین در اتاق عمل بیمارستان‌ها، جلوگیری از ورود افراد غیرموجه به اتاق عمل و انجام جراحی عنوان شد. علی سالاریان معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره این تصمیم جدید گفته بود تعداد گزارش‌هایی که درباره حضور افراد فاقد صلاحیت در اتاق عمل گرفته‌ایم خیلی‌زیاد و نگران‌کننده است. در بعضی از بیمارستان‌ها به‌ویژه هنگام جراحی زیبایی، افرادی در انجام عمل دخالت کرده‌اند که صلاحیت نداشته‌اند. این افراد به‌عنوان تیم همکار و دستیار، وارد اتاق عمل شده و در امور درمانی دخالت کرده‌اند. او حتی اعلام کرده بود در مواردی دستیار جراح همه عمل را انجام داده و جراح بیشتر کارهایش را به دستیارش سپرده که این کار تخلف است.
عدم رعایت منشور حقوق بیمار، آزارهای کلامی و بدرفتاری با بیماران توسط کادر درمان در اتاق عمل هم یکی دیگر از دلایل این اقدام عنوان شده است. تعداد تماس‌هایی که با 190 (تلفن وزارت بهداشت) گرفته شده نشان می‌دهد بسیاری از بیماران از این موضوع شکایت دارند و روز به‌روز به تعداد این مدل گزارش‌ها اضافه می‌شود و نصب دوربین در اتاق عمل می‌تواند سهم زیادی در کاهش این گزارش‌ها و شکایات مردمی داشته باشد.
هویت بیمار مهم است
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره چگونگی نصب دوربین در اتاق عمل گفته بود دوربین به شکلی نصب می‌شود و از زاویه‌ای تصویر می‌گیرد که بدن بیمار دیده نشود و فقط باید عملکرد تیم جراحی در تصویر قابل مشاهده باشد و تصاویر کسانی‌که در اتاق عمل رفت‌و‌آمد می‌کنند در این تصاویر ضبط می‌شود. اما وقتی این دستور ابلاغ شد بعضی از پزشکان اعلام کردند هویت بیمار خیلی مهم است و اگر قرار باشد دوربین در اتاق عمل نصب شود، ممکن است چهره و بدن بیمار نیز در این تصاویر دیده شود.
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی یکی از مخالفان این طرح وزارت بهداشت است. او به هفت‌صبح می‌گوید: «هر طور که به این موضوع فکر کنیم و از هر زاویه‌ای آن را بررسی کنیم عملی نیست. مگر می‌شود از بیماری که فقط یک لباس نازک مخصوص اتاق عمل بر تن دارد و حتی در مواردی لباسی در تنش نیست فیلم بگیریم. نیت این کار خیر است و می‌خواهد اتاق عمل را کنترل کند و اجازه ندهد افراد غیر‌جراح و مسئول وارد اتاق عمل شوند، اما اینکه از اتاق عمل فیلم بگیریم روش اشتباهی است.
این فیلم‌ها که پاک نمی‌شوند بالاخره یک‌جا می‌مانند و خدای ناکرده اگر کسی از این فیلم‌ها سوءاستفاده کند، چطور به بیمار جواب بدهیم. اگر این فیلم‌ها جایی پخش شود چطور ماجرا را کنترل کنیم؟ اصلا چطور می‌توانیم از جراحان فیلم بگیریم ولی مریضی که روی تخت است در فیلم مشخص نباشد؟ خیلی کار سخت و غیر‌ممکنی بود.»
خسرونیا معتقد است این اقدامات برای صلاح خود بیمار قرار بود انجام شود، اما حفظ محرمانگی و هویت بیمار خیلی مهمتر است. او در ادامه می‌گوید: «در اتاق‌های عمل هر‌گونه جراحی انجام می‌شود، از سزارین گرفته تا جراحی زیبایی مربوط به همه جای بدن. اصلا با عقل جور در نمی‌آید که از این جراحی‌ها تصویربرداری کنیم. من از همان روز اول که زمزمه‌های این طرح شنیده شد، به مسئولان وزارت بهداشت گفتم کنترل کردن خیلی خوب و پسندیده است اما نصب دوربین کار شایسته‌ای نیست و احترام به بیمار حفظ نمی‌شود.»
عقب‌نشینی وزارت بهداشت
نامه جدید وزارت بهداشت فاقد هر توضیحی است و دلیل خاصی برای عقب‌نشینی از تصمیم قبلی ذکر نشده است. در این نامه تاکید شده دوربین در فضاهای اختصاصی و سرتخت جراحی یا داخل اتاق عمل نصب نمی‌شود و فقط قرار شده در فضاهای عمومی مثل راهروها و مبادی ورودی و خروجی نصب شود.
البته در بند دوم این نامه تاکید شده نصب دوربین باید به‌صورتی باشد که حریم خصوصی بیمار کاملا حفظ شود. همان موضوعی که ممکن است دلیل این عقب‌نشینی وزارت بهداشت باشد. علی سالاریان، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی ایران اما معتقد است اگر نصب نشدن دوربین در اتاق عمل به دلیل افشا نشدن هویت بیمار باشد، بهانه خوبی نیست.
او به مهر گفته اگر قرار باشد اطلاعات محرمانه بیمار از طریق تصاویر افشا شود، این اطلاعات ممکن است از طریق پرونده بیمار هم لو برود، بنابراین دلیل خوبی نیست که دوربین‌ها وارد اتاق عمل نشود. او همچنین در واکنش به عقب‌نشینی وزارت بهداشت از تصمیم قبلی گفته شاید وزارت بهداشت نتوانسته از نظر فنی، دوربین‌ها را طوری نصب کند که هویت بیمار در تصاویر دوربین قرار نگیرد، چون از اول هم قرار بود این دوربین‌ها به‌گونه‌ای نصب شود که بدن بیمار در تصاویر دیده نشود و قواعد محرمانگی حفظ شود.
