پایان آرامش در اسکاندیناوی

روزنامه هفت صبح | رئیسجمهوری و نخستوزیر فنلاند روز پنجشنبه در سخنانی گفتند که با اقدام برای درخواست عضویت در ناتو موافقاند. اعلان سائولی نینیستو، رئیسجمهوری و سانا مارین، نخستوزیر، به این معنی است که فنلاند عملا به دنبال عضویت در ناتو خواهد بود، اگرچه تا آغاز روند درخواست، چند مرحله باقی مانده است.
انتظار میرود سوئد، کشور همسایه [فنلاند]، هم در روزهای آینده درباره پیوستن به ناتو تصمیمگیری کند و پیشبینی میشود همان کاری را بکند که فنلاند در نظر دارد انجام دهد. فنلاند که ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه دارد، از زمانی که کرملین در سال ۲۰۱۴ کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد، همکاریاش با ناتو را بهتدریج افزایش داد.
اما تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، این کشور شمال اروپا برای حفظ روابط دوستانه با همسایه شرقیاش، از پیوستن به ناتو خودداری کرده بود. بریتانیا روز چهارشنبه یک پیمان امنیتی با فنلاند و سوئد امضا کرد که بر اساس آن، توافق به عمل آمد در صورت حمله به این کشورها، به آنان حفاظت نظامی ارائه کند.
مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، روز پنجشنبه پس از اینکه فنلاند اعلام کرد «بیدرنگ» برای عضویت در این ائتلاف نظامی درخواست خواهد داد، گفت که دانمارک برای تسریع روند پذیرش فنلاند در ناتو تلاش خواهد کرد. با وجود این، برخی کشورهای عضو ناتو اشاره کردهاند که از ایده پیوستن فنلاند و سوئد چندان استقبال نمیکنند، و کرواسی اعلام کرده است سعی میکند این درخواست را وتو کند. حمایت مردم فنلاند از پیوستن به ناتو در ماههای اخیر به میزان بیسابقهای افزایش یافته است؛
به طوری که آخرین نظرسنجی شبکه تلویزیونی عمومی «اوله» (YLE) نشان میدهد ۷۶درصد فنلاندیها موافق آن و فقط ۱۲ درصد مخالف آناند. این در حالی است که سالهای قبل از جنگ در اوکراین، حمایت از عضویت در حدود ۲۵ درصد باقی مانده بود. نظرسنجیها نشان میدهد که اکثریت قابلملاحظهای از سوئدیهاهم با حمایت بالای ۶۰ درصد از پیوستن به ناتو طرفداری میکنند و اکثریت مجلس نیز حامی این درخواست است.
چرا فنلاند و سوئد تا به حال عضو ناتو نبودند؟
فنلاند پیشینه خشونتباری با روسیه دارد و دو بار با آن جنگید و سرانجام در سال ۱۹۱۷ از این کشور مستقل شد. فنلاند سپس توافقنامه دوستی، همکاری و کمک متقابل با روسیه امضا کرد و توافق کرد که از لحاظ نظامی از اروپای غربی جدا باشد و از نظر سیاسی و اقتصادی به مسکو وابسته بماند. با این حال، سقوط اتحاد جماهیر شوروی در پایان جنگ سرد به فنلاند فرصت داد از زیر سایه روسیه بیرون بیاید، اما همچنان روابط دوستانه خود را با مسکو حفظ کرد.
از سوی دیگر، سوئد نیز ۲۰۰ سال است جنگی نداشته و سیاست خارجی پس از جنگ بر حمایت از دموکراسی در سطح بینالمللی، گفتوگوی چندجانبه و خلع سلاح هستهای متمرکز بوده است. این کشور ارتش خود را بعد از جنگ سرد محدود کرد، به این امید که در صورت بروز هرگونه درگیری بتواند پیشروی روسیه را تا رسیدن کمک به تاخیر بیندازد؛ اما با تهاجم پوتین به اوکراین، تضمین این کمک بسیار مهم شده است. پیوستن به این ائتلاف سوئد و فنلاند را تحت حمایت ماده ۵ قرار میدهد که تضمین میکند حمله به یکی از متحدان ناتو، حمله به تمام این کشورها است.
واکنش روسیه چه بوده است؟
مسکو پیش از این هشدار داده بود در صورتی که این دو کشور درخواست خود را پیگیری کنند، ممکن است سلاحهای هستهای و موشکهای ماورای صوت در منطقه کالینینگراد اروپا مستقر کند. در واکنش به تصمیم اخیر فنلاند هم وزارت خارجه روسیه در یک بیانیه تهدیدآمیز گفت: «روسیه مجبور خواهد شد اقدامات تلافی جویانه چه از نظر نظامی-فنی و چه از نظر ماهیت دیگر برای جلوگیری از تهدید امنیت ملی خود که در این زمینه ایجاد می شود، انجام دهد.»