جزئیات دومین جلسه دادگاه پرونده شرکت کروز
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | یک: مرد آراسته و خوش‌پوشی که در صف اول دادگاه مقابل قاضی صلواتی نشسته، حمید کشاورز توچایی است؛ موسس شرکت کروز غول قطعه‌سازی ایران. او به مشارکت عمده در قاچاق حرفه‌ای و سازمان‌یافته قطعات خودرو به ارزش ۳۴ هزار میلیارد تومان متهم شده. مشارکت در توزیع مایحتاج عمومی از طریق گرانفروشی قطعات خودرو و تحصیل ۲۲۰ میلیون دلار مال نامشروع هم عنوان اتهامات دیگر اوست. حمید کشاورز جایی نشسته که دو سال پیش عباس ایروانی همتای او در شرکت قطعه‌سازی عظام نشسته بود. عنوان اتهامی عباس ایروانی که در جلسات اول دادگاه به‌مراتب سنگین‌تر بود.
تا اوایل سال ۹۹ او با عنوان فساد فی‌الارض محاکمه می‌شد اما بعد عنوان اتهامی او به مشارکت در قاچاق سازمان‌یافته قطعات خودرو تغییر یافت. شبیه همین اتهامی که به کشاورز وارد است. آنجا صحبت از حدود ۶۶۵ میلیون دلار قاچاق سازمان‌یافته بود. ایروانی دفاع سفت و سختی از خود داشت و بعد از همین جلسات دادگاه هم به فعالیت اقتصادی خود ادامه داد. حتی در جریان بازدید وزیر سابق صمت از مجموعه‌های تولیدی‌اش کنار وزیر قدم زد.
تا اینجا سرنوشت این دو رقیب یعنی حمید کشاورز و عباس ایروانی به شکل طعنه‌آمیزی شبیه هم شده و باید منتظر دفاعیات حمید کشاورز در جلسات بعدی دادگاه بود. او بیرون از دادگاه هم البته روزهای مخاطره‌آمیزی را می‌گذراند. از چند روز پیش و ماجرای تصادف زنجیره‌ای در بهبهان این سوال جدی برای افکار عمومی پیش آمده که چرا ایربگ هیچ‌کدام از این خودروها باز نشده؟ مسئولان پلیس راهور به صراحت از مافیای خودروسازی می‌گویند و شرکت کروز به‌عنوان یکی از تامین‌کنندگان اصلی ایربگ خودروسازان داخلی در مظان اتهام قرار دارد.
بعضی نماینده‌های این دوره مجلس هم قبلا دیدگاه منفی خود نسبت به کروز را بروز دادند. سال پیش یزدیخواه عضو کمیسیون فرهنگی از تماشای مستندی به‌نام اختاپوس گفته بود. مستندی که سال ۹۸ ادعاهایی را علیه همین گروه کروز مطرح کرد و توقیف شد. گفتنی است در جلسه قبلی از سوی نماینده دادستان اعلام شد کروز وجوهی را بابت انتخابات مجلس نهم به مرتبطین حسین فریدون پرداخت کرده.
دو: شرکت قطعه‌سازی کروز در ابتدای دهه ۱۳۶۰ تاسیس شد و حالا سه دهه بعد به غول قطعه‌سازی ایران تبدیل شده است. چهارسال پیش کروز به‌عنوان یکی از ۵۰ شرکت پردرآمد ایران شناخته شد و الان بیش از ۲۶درصد سهام ایران‌خودرو و بیش از ۶۲درصد سهام گروه بهمن متعلق به آنان است. حمید کشاورز توچایی که در جلسه اول دادگاه گفته شد تابعیت آمریکایی و کانادایی دارد، یک شریک هم در این شرکت دارد. محمد علیپور قطرتی با تابعیت ایرانی و کانادایی متهم ردیف دوم این پرونده، متواری شده است.
متهم ردیف سوم این پرونده که در دادگاه حضور پیدا کرده ناصر عبدالحسینی‌سخا مدیرعامل شرکت کروز است. کشاورز و سخا هر دو با قید وثیقه آزاد هستند. این پرونده ۱۸ متهم دارد از مدیران ارشد کروز گرفته تا کارمندان گمرک. در این دو جلسه‌ای که از دادگاه برگزار شده، صرفا نماینده دادستان اسامی متهمین و اتهامات آن‌ها را قرائت کرده. در جلسه دیروز فهرست عریض و طویلی مطرح شد از سازمان‌ها و نهادهایی که در این پرونده از کروز رشوه دریافت کردند. همچنین گفته شده که ۱۹۸ نفر از کارمندان گمرک گوشی و سکه و پول نقد گرفتند تا بعضی تخلفات مثل مغایرت در وزن کالاهای ورودی را نادیده بگیرند.
سه: در مورد رشوه‌های پرداختی آمار و ارقام حیرت‌انگیزی در جلسه دوم دادگاه مطرح شد که بعضی از آن‌ها را از قول نماینده دادستان می‌خوانید: «هدایای پرداختی به کارکنان گمرک در سال ۹۵ شامل ۱۰۵ سکه تمام بهار آزادی، ۱۷۹ نیم‌سکه، ۱۲۴ ربع‌سکه، صد‌ها کارت هدیه با مبالغ مختلف، هدایای نفیس و گوشی‌های تلفن همراه را شامل می‌شد. حدود ۵۱ سکه تمام بهار و چندین نیم سکه و ربع سکه نیز به مدیران ارزی بانک‌های عامل داده شده است.» او در جای دیگری گفت: »متهم رنجبر در خصوص اعطای خودرو به کرمخانی مسئول گمرک فرودگاه امام خمینی گفته است که کرمخانی برای رفت‌وآمد‌های روزانه درخواست خودرو کرده بود که این موضوع با آقای سخا مطرح و تایید شد و یک دستگاه خودروی مزدا ۳ به کرمخانی تحویل داده شد.»
چهار: فهرست سازمان‌هایی که این هدایا برای آن‌ها ارسال شده هم خواندنی است: «هدایا به وزارت صمت دفتر نیرومحرکه خودرو، دفتر برق و الکترونیک، دفتر ستاد تسهیل، صنایع استان تهران، پشتیبانی گمرک ایران، پشتیبانی توسعه تجارت، سازمان استاندارد ونک، سازمان استاندارد پونک، بانک مرکزی شامل دفتر تخصیص ارز، کارشناس تخصیص ارز و دفتر مقررات و سیاست‌ها پرداخت شده است.» نماینده دادستان در جای دیگری هم گفته: «متهم رنجبر پرداخت هدیه به لیست ۱۹۸ نفره از کارکنان گمرک را نیز تایید کرده است.»
پنج: حالا توجیه مدیران کروز برای پرداخت این رشوه‌ها چه بوده؟ نماینده دادستان اکثر مسائلی که مطرح کرده با استناد به اعترافات متهم ردیف پنجم این پرونده نوید غریب یکی از کارمندان شرکت کروز است: «متهم غریب گفته است که اگر هدایا به افراد مختلف در ادارات پرداخت نمی‌شد بعد از چند ماه کار‌ها به کندی پیش می‌رفت و رفتار آن‌ها نشان می‌داد که هدیه‌ای از سمت شرکت دریافت نکرده‌اند و مکاتبات را به تاخیر می‌انداختند.
سال ۹۸ یک ساعت مچی به معاونت ارزی شعبه مرکزی یکی از بانک‌ها به‌عنوان هدیه نوروزی داده شد. متهم رنجبر درباره سازوکار پرداخت هدایا گفته است که به دلیل تعدد زیاد مراجعه به گمرک، هدایا پرداخت می‌شد و به دلیل اینکه پرداخت هدیه به یک عرف تبدیل‌شده بود. در صورت عدم پرداخت هدیه کار‌های شرکت کروز به کندی انجام می‌شده است. هدایا در قالب کارت هدیه، سکه، خودرو و قطعات خودرو پرداخت می‌شد.»
