غافلگیری در صف سوپرمارکت و بقالی
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | اواخر مهرماه سال ۱۳۹۷ اعلام نرخ دلار، سکه و طلا ممنوع اعلام شد اما امروز یک فایل منتشر نشده در آرشیو روزنامه هفت‌صبح پیدا کردیم که نشان می‌دهد در بازار پرالتهاب آن روزها قیمت دلار ۱۳هزار و ۹۵۰تومان بوده، سکه تمام‌بهار طرح جدید را چهار میلیون و ۵۸۱هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸عیار را ۴۱۲هزار تومان می‌فروختند. گزارش یک روزنامه در همان روز به قیمت خوراکی‌ها در فروشگاه‌های زنجیره‌ای اختصاص دارد و در آن نوشته‌ایم، یک کیسه ۱۰کیلویی برنج طارم از برند گلستان را باید ۱۶۵هزار تومان بخرید. یعنی کیلویی ۱۶هزار و ۵۰۰ تومان.
سه سال گذشته و امروز در اواخر مهرماه سال ۱۴۰۰، قیمت دلار حدود دوبرابر، قیمت سکه تقریبا ۲٫۵برابر و قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار تقریبا سه برابر شده است. اما همان برنج ایرانی طارم را باید حدود چهار برابر قیمت مهرماه سال ۹۷ خریداری کنید. تقریبا کیلویی ۶۴هزار تومان! یک بسته دستمال کاغذی لاکچری ۱۵۰برگ سه لایه در آن موقع پنج هزار تومان قیمت داشته و الان برای آن باید ۲۵ تا ۳۰هزار تومان پول بدهید. برای اینکه زیاد افسرده نشویم، کل گزارش را درباره قیمت امروز خوراکی‌ها و شوینده‌ها نوشتیم اما در جدول می‌توان رشد قیمت آنها را با مهرماه سال ۱۳۹۷ مقایسه کنید. داستان آموزنده‌ای به‌نظر می‌رسد.
یکه‌تازی برنج‌های بسته‌بندی در قفسه‌ها
کیسه‌های ۱۰کیلویی هنوز بزرگترین بسته‌هایی هستند که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارند. برنج هاشمی و طارم با توجه به شهرت‌شان گران‌تر فروخته می‌شوند. تقریبا حدود ۶۴۰هزار تومان که گاهی در فروشگاه‌های آنلاین با تخفیف ۵۶۵هزار تومان عرضه می‌شوند. اگر این تخفیف را در نظر نگیریم الان هر کیلو از این برنج‌ها برایتان حدود ۶۴هزار تومان آب می‌خورد.عوض این کار ما توصیه می‌کنیم سراغ کیسه‌های کوچکتر بروید. چون کیسه‌های پنج کیلویی هم در فروشگاه‌ها وجود دارد. قیمت این بسته‌ها تقریبا نصف است.
همین برنج طارم ۴٫۵کیلویی از برند گلستان الان ۲۸۷هزار تومان است. اما به‌عنوان مثال می‌توان به کیسه پنج کیلویی از برندی دیگر مثل آقاجانیان اشاره کرد که قیمت آن نزدیک ۳۰۰هزار تومان است. احتمالا ترجیح می‌دهید از بستههای ۲٫۵کیلویی و سه کیلویی هم خبر بگیرید؛ قیمت این بسته‌ها با توجه به برندشان بین ۱۲۰ تا ۱۵۰هزار تومان است. در حالی که اگر بستههای یک کیلویی برنج ایرانی را بخرید، بابت هر کیلوی آن باید بین ۶۰ تا ۶۷هزار تومان پول بدهید. ارزان‌ترین برنج ایرانی حال حاضر بازار احتمالا برنج فجر است که ۴۰ تا ۵۰هزار تومان فروخته می‌شود.
انواع روغن؛ از سرخکردنی تا پخت‌وپز
احتمالا درباره قیمت انواع روغن لوکس اطلاع دارید. روغن‌های خارجی، روغن‌های عجیب و غریب با قیمت بالا اما امروز در فروشگاه زنجیره‌ای تنها دنبال روغن سرخکردنی و روغن آفتابگردان مناسب پخت‌وپز می‌گردیم. روغن سرخکردنی نیمه‌جامد لادن در وزن پنج کیلوگرم، با قیمت ۹۱هزار تومان انتخاب بدی نیست. با معادلات الان بازار اتفاقا اقتصادی و به‌صرفه محسوب می‌شود اما اگر خانواده کم‌جمعیتی دارید روغن سرخکردنی مایع با حجم حدود ۱۸۰۰میلی لیتر و قیمتی معادل ۲۷هزار تومان را توصیه می‌کنیم.
اگر معیار خرید را برای یک ماه درنظر بگیریم، این حجم روغن مقدار زیادی است و احتمالا برای آنها مناسب به نظر می‌رسد که می‌خواهند دل و روده و معده خانواده‌شان را با مقدار زیادی سرخکردنی پر کنند و سلامتی‌شان را تهدید کنند والا اگر مصرف سرخ‌کردنی‌تان کم است، می‌توانید بطری‌های ۹۰۰گرمی روغن را به قیمت ۱۳،۱۴ هزار تومان بخرید.غیر از سرخکردنی، روغن پرمصرف دیگر در خانه‌ها روغن آفتابگردان است. این روغن‌ها را روی سالاد می‌ریزند و برای پختن استفاده می‌کنند. قیمت بطری سه لیتری آن این روزها تقریبا به ۴۰هزار تومان می‌رسد اما بیشتر مردم ترجیح میدهند ظرف‌های ۱٫۵لیتری بخرند که ۲۰هزار تومان است. در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بطری‌های ۹۰۰میلی لیتری هم زیر ۱۵هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود.
در این بخش از فروشگاه، مردم هنوز گوشه‌چشمی به روغن‌های زیتون دارند. چون می‌دانند روغن زیتون برای سلامتی مناسب است و گاهی روغن زیتون‌ها را در شیشه‌های خوش‌رنگ برمی‌دارند تا نگاهی به قیمتش بیندازند. ۴۵هزار تومان برای یک شیشه ۲۵۰ میلی‌لیتری، ۱۰۰هزار تومان برای شیشه ۵۰۰میلی‌لیتری روغن زیتون بی‌بو و عدد ۵۰۰، ۶۰۰هزار تومانی برای روغن زیتون ارگانیک سه لیتری! با این حال پرفروش‌ترین روغن زیتون‌های الان بازار در ظرفیت ۲۵۰میلی‌لیتر و نیم لیتر با قیمت ۶۰ تا ۸۰هزار تومان هستند.
قفسه رب‌ها؛ وداع با قوطی‌های بزرگ
در قفسه رب‌ها به‌عنوان مثال می‌توان یک حلب ۴٫۵کیلویی پیدا کرد که ۱۷۰هزار تومان ارزش دارد. قوطی‌های ۱٫۵کیلویی هم هست با قیمت حدود ۷۰هزار تومان اما خیلی وقت است که دیگر کسی دل و دماغ رفتن سمت قوطی‌های بزرگ را ندارد. اندازه قوطی‌های پرفروش رب در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ۷۰۰ و ۸۰۰گرم تقلیل پیدا کرده است.
از نظر اقتصادی مردم استراتژی مناسبی را در پیش گرفته‌اند چون این خرید در حال حاضر ۳۰ تا ۳۵هزار تومان خرج روی دست‌شان می‌گذارد و برای حدود یک ماه کافی است. به‌شرط اینکه زیاد اهل رب زدن به غذا نباشید. قوطی‌های ۴۰۰گرمی هم در بازار به‌چشم می‌خورند، مناسب آنها که به سنت آشپزی ایتالیایی وفادارترند یا زیاد رب توی غذا نمی‌ریزند. برای خرید این رب‌ها نهایتا باید ۱۳،۱۴هزار تومان پول بدهید. فوق فوقش ۲۰هزار تومان.
قند و شکر؛ کاهش وزن و حجم
قبلا کله قند می‌خریدیم و با کلی سروصدا آنها را خودمان در خانه می‌شکستیم. الان همه قند و شکر بسته‌بندی شده می‌خرند، تمیز و بی‌دردسر. حتی می‌توانید قند بدون کالری بخرید. این یکی را خودمان در قفسه فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیده‌ایم. قیمت بسته ۳۰۰گرمی آن حدود ۴۰هزار تومان است. از این قروفرها که بگذریم گران‌ترین بسته قند در فروشگاه‌های زنجیره‌ای را با وزن ۱۰کیلو پیدا کردیم که ۳۰۰هزار تومان فروخته می‌شود. برای آنها که اهل کاهش هزینه‌ها هستند بستههای قند ۱۰کیلویی با قیمت حدود ۲۰۰هزار تومان هم وجود دارد.
کشف تفاوت کیفیت آنها بماند برای اهلش. این بستههای سنگین به هرحال بیشتر مناسب قهوه‌خانه‌ها هستند یا ادارات و شرکت‌ها. برای ما مردم معمولی به شرط علاقه مفرط به نوشیدن چای و جمعیت زیاد خانواده نهایتا بسته ۱۹۰۰گرمی کافی است دیگر؛ نه؟ چنین بسته‌ای حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان فروخته می‌شود ولی مردم ترجیح میدهند اقتصادی رفتار کنند و بسته ۶۰۰،۷۰۰ گرمی با قیمتی معادل ۲۰ هزار تومان محبوبیت بیشتر پیدا کرده است. بستههای پرفروش شکر هم وزن سه و یک کیلویی دارند که به‌ترتیب باید آنها را حدود ۶۰ و ۲۰ هزار تومان خریداری کرد.
لبنیات؛ خلوت و کم‌مشتری
مردم خیلی راحت لبنیات را از سبد خرید خود حذف می‌کنند. این را از خلوتی جلوی غرفه لبنیات می‌توان متوجه شد. جایی که قیمت یک سطل ماست با وزن ۱۵۰۰گرم، به زور برندسازی و اسم‌گذاری‌های عجیب و غریب مثل یونانی و همزده و میکس به ۵۰ تا ۶۰هزار تومان رسیده است. برای همین مردم الان ترجیح میدهند ماست‌های ساده و کم‌ادا خریداری کنند و به برندهایی که ماست دو کیلویی را بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان بفروشند بیشتر اعتماد دارند. شما ولی می‌توانید ماست یک کیلویی یا کمتر، در حد ۸۰۰گرم بخرید با قیمت نزدیک ۲۰ هزار تومان.
پنیر معمولی، چیزی است که برای صبحانه هوس‌انگیز روزانه ایرانی، در همنشینی احتمالی با نان و خیار و گوجه و در بهترین حالت کنار گردو کاربرد دارد. پرفروش‌ترین پنیر سفید ایرانی در یک بسته‌بندی ۵۰۰گرمی را ۳۶ هزار تومان می‌فروشند. بسته‌بندی‌های ۳۰۰گرمی با قیمت ۲۰هزار تومان هم می‌توانند جزو گزینه‌های احتمالی باشند. شرطش این است که خانواده پرجمعیتی نداشته باشید یا هر روز نان و پنیر نخورید. برای صبحانه یک‌نفره و هوس یک‌روزه می‌توان پنیر در وزن ۱۰۰گرمی با قیمت شش تا هشت هزار تومان خرید.
قفسه آرام و مرموز گوشت قرمز و مرغ
فروشگاه‌ها الان رسما می‌توانند برای قفسه‌های گوشت خود مامور مسلح بگذارند تا از بستههای گرانقیمت گوشت محافظت کنند. بسته یک کیلویی راسته بدون استخوان گوساله الان ۲۱۵هزار تومان قیمت دارد. همچنین بسته یک کیلویی گوشت خورشتی ۲۰۰هزار تومان و گوشت چرخ‌کرده مخلوط حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰هزار تومان است. بسته دو کیلویی مرغ‌های پاک شده هم حدود ۹۰هزار تومان قیمت دارند که نسبت به شهریور تقریبا ۱۰هزار تومان بیشتر شده است. این بستههای تقریبا یک مرغ کامل خرد شده هستند. بررسی بازار نشان می‌دهد مردم خرید مرغ قطعه‌بندی شده را بیشتر می‌پسندند.
به‌عنوان مثال در بین پرفروش‌ها بسته ۱٫۸کیلویی سینه بدون پوست مرغ با قیمت ۱۰۰هزار تومان، فیله سینه مرغ ۷۰۰گرمی با قیمت ۴۵هزار تومان، مغز ران ۱٫۵کیلویی با قیمت ۷۵هزار تومان، ران بدون پوست ۱٫۸کیلویی با قیمت ۸۵هزار به چشم می‌خورند. فقط جهت اطلاع الان یک کیلو بال و بازوی ساده بدون طعم را به ترتیب حدود ۴۰ و ۳۵ هزار تومان می‌فروشند.
در قفسه فروش گوشت گوسفندی هم با بسته یک کیلویی ران ۱۷۰هزار تومانی روبه‌رو می‌شویم. برای یک کیلو گوشت خورشتی بدون استخوان باید حدود ۱۸۰هزار تومان پول بدهید و بسته یک کیلویی آبگوشتی را حدود ۱۴۰ هزار تومان بخرید. یک کیلو ماهیچه گوسفندی ۱۸۵هزار تومان است. چیزهایی مثل راسته و فیله گران‌تر هستند؛ یک کیلو راسته بااستخوان ۱۴۵هزار تومان، یک کیلو راسته بی‌استخوان بسته به کیفیت بین ۲۳۰ تا ۲۴۰هزار تومان و یک کیلو فیله ممتاز درجه یک ۲۵۰هزار تومان قیمت دارند.
شوینده‌ها، شامپو، خمیردندان و دستمال کاغذی
در حال حاضر بیشتر مردم ترجیح میدهند مایع ظرفشویی سایز بزرگ بخرند. چیزی در وزن ۳٫۷کیلوگرم که قیمتش حدود ۸۰هزار تومان است. نمونه‌های ۷۰۰گرمی تا یک کیلویی هم جایگاه خودشان را دارند و با قیمت بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان فروخته می‌شوند.در بازار مایع دستشویی همین وضعیت برقرار است. مردم برای یک مایع دستشویی با وزن چهار، سه و دو کیلو به ترتیب حدود ۹۰، ۸۰ و ۶۰هزار تومان پول پرداخت می‌کنند ولی مردم گوشه چشمی هم به بسته‌بندی‌های ۵۰۰میلی لیتری دارند که بیشتر از پنج هزار تومان می‌توان روی یک مایع دستشویی ۵۰۰گرمی حساب کرد که قیمت آن حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است.
پرفروش‌ترین مایع‌های شوینده لباس با وزن سه کیلو بین ۷۰ تا ۱۰۰هزار تومان قیمت دارند ولی شما می‌توانید بستههای یک کیلویی بخرید با قیمت حدود ۵۰هزار تومان و مطمئن باشید برای یکی دوماه کافی است. شوینده پودری لباس هم محبوبیت خود را حفظ کرده و بستههای ۵۰۰گرمی آن بین ۱۰ تا ۱۵هزار تومان فروخته می‌شود. به‌طور طبیعی پودر شوینده دستی ارزان‌تر و پودر شوینده مخصوص ماشین لباسشویی قیمت بیشتری دارد.بین شامپوها می‌توان چیزهای عجیب و غریب زیادی پیدا کرد. مثلا شامپوی تخصصی آلپسین که برای ریزش مو کاربرد دارد، شامل دو بطری ۲۵۰میلی‌لیتری به ۹۰۰هزار تومان هم می‌رسد.
نمونه‌هایی که قبلا به اسم خارجی در بازار جا افتادند اما الان تحت لیسانس در داخل فروخته می‌شوند هم رشد قیمت قابل‌توجهی دارند. شاید باور نکنید اما بطری‌های ۴۰۰میلی‌لیتری هد اند شولدر (اصل یا چیزی که فروشنده‌ها ادعا می‌کنند اصل است) را الان حدود ۲۰۰هزار تومان می‌فروشند. ناگفته نماند از همین شامپو نمونه‌های ۷۰،۸۰هزار تومانی هم در بازار وجود دارد. شامپوی ۴۰۰میلی‌لیتری کلییر هم الان حدود ۶۰ تا ۶۵هزار تومان است. شاید به همین خاطر شامپوهای ایرانی به سلطان بازار تبدیل شده‌اند چون مثلا یک شامپوی یک لیتری از برند شبنم را می‌توان ۲۷هزار تومان خریداری کرد.
برندهای زیادی هم هستند که با ناز و ادا در بازار حضور دارند؛ مثلا علاوه بر شامپوهای معمولی خود سری ویتامینه و کراتینه و حتی شامپوی مخصوص ضدشوره تولید کرده و یک بطری ۷۵۰گرمی را نزدیک ۳۰هزار تومان می‌فروشند و برای شامپوی ضدشوره ۴۰۰گرمی نزدیک ۳۵هزار تومان پول می‌گیرند.خمیردندان خارجی خیلی گران شده است؛ برای یک سنسوداین ۱۰۰میلی لیتری مدل Florurluباید حدود ۹۵هزار تومان پول پرداخت کنید. با این حال خمیردندان ساده همین برند، اورال‌بی و سیگنال را می‌توان ۳۰ تا ۴۰هزار تومان خریداری کرد.
برندهای ایرانی تلاش می‌کنند با تولید محصولاتی در رنج قیمت ۲۰هزار تومان سهمی از بازار را به خود اختصاص دهند. بازار دستمال کاغذی‌ها شکل عجیب و غریبی دارد؛ فقط ایرانی‌ها در آن می‌جنگند و اگر قیمت چهار سال پیش را یادتان بیاید، احتمالا شوکه می‌شوید. سال ۹۷ می‌شد با پنج هزار تومان یک دستمال کاغذی ۱۰۰برگ سه لایه خرید که آن زمان برای خودش لاکچری بود اما امروز باید برای دستمال کاغذی ۱۰۰برگ دو لایه حداقل ۱۵ و گاهی تا ۳۰هزار تومان پرداخت کرد.
