همه خرابکاریهای هستهای؛ از ولنجک تا نطنز

روزنامه هفت صبح، علی رستگار | بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که بامداد یکشنبه حادثهای در تاسیسات هستهای نطنز رخ داده که منجر به قطع برق و مشکلاتی برای این سایت شده است. او در مورد دلیل بروز این حادثه ابراز بیاطلاعی کرد و توضیح داد که خوشبختانه به کسی آسیب وارد نشده و آلودگیای به همراه نداشته. کمالوندی اظهارنظر درباره اینکه حادثه خرابکاری بوده یا نه را به بعد از انجام بررسیها موکول کرد.
اما مالک شریعتینیاسر، نماینده مجلس، در توئیتی نوشت که ماجرا مشکوک به خرابکاری و نفوذ است. درعینحال یک روزنامه اسرائیلی هم مدعی شد که ماجرای دیروز یک حادثه تصادفی نبوده و خسارت سنگینی به تاسیسات هستهای نطنز وارد کرده است. سرپرست گروه فنی بررسی این حادثه در اولین اظهارنظر، اخباری که از سوی رسانههای خارجی مطرح میشود را صرفا خبرسازی و غیرواقعی دانسته.
بااینحال اگر این فرضیه صحت داشته باشد که پای اقدام خرابکارانهای در میان است، باید بگوییم کمتر از یکسال بعد از انفجار در سالن سانتریفیوژهای تاسیسات هستهای نطنز که با تایید رسمی مسئولان کشور اقدامی خرابکارانه بوده، اسرائیل توطئه جدیدی برای ایجاد اختلال در برنامه هستهای ایران به خرج داده؛ آن هم درست حین مذاکرات احیای برجام و سالروز روز ملی فناوری هستهای ایران.
در این فاصله هم البته ترور شهید محسن فخریزاده انجام شد. درواقع عملیات خصمانه اسرائیل برای توقف و اخلال در پیشرفت هستهای ایران از اواخر دهه ۸۰ با ترور دانشمندان هستهای شروع شد و بعد با ویروس استاکسنت و انواع روشهای مشابه ادامه یافت تا رسید به این حوادث اخیر در سایت نطنز.
*** انفجار در تاسیسات هستهای نطنز / زمان: ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹
تیرماه پارسال رسانهها از وقوع حادثهای در کارخانه غنیسازی سوخت اتمی نطنز استان اصفهان خبر دادند. ابتدا مسئولان اعلام کردند که حادثه جزئی بوده و اتفاق خاصی رخ نداده، اما رسانههای غربی با استناد به عکسهای ماهوارهای میگفتند انفجار ابعاد قابلتوجهی داشته. روز بعد شورایعالی امنیت ملی اعلام کرد علت این انفجار شناسایی شده.
اما به دلیل ملاحظات امنیتی در فرصت دیگری اعلام میشود. در این فاصله رسانههای آمریکایی و اسرائیلی گمانهزنیهایی مطرح کردند که این انفجار خرابکاری بوده و طی آن سالن بالانس کردن سانتریفیوژهایی که هنوز عملیاتی نشدهاند منفجر شده. جواد کریمیقدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی هم مدتی بعد دیدگاه خود را اینطور بیان کرد که «انفجار نطنز به علت رخنه در مسائل حراستی و حفاظتی و خرابکاری بوده است» (منبع: خانه ملت)
دو ماه بعد بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم تلویحا تأیید کرد که ماجرای انفجار نطنز خرابکاری بوده و در مهرماه ۹۹ هم علی ربیعی، سخنگوی دولت گفت احتمال دارد در انفجار و آتشسوزی در تاسیسات هستهای ایران در نطنز عناصر داخلی دست داشته باشند. همین دو روز پیش علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دیگر صریحا در مقابل دوربینهای تلویزیونی گفت:
«بعد از انفجار سالن مونتاژ سانتریفیوژ کشورمان در حدود ۱۰ ماه قبل توسط دشمنان ما بازنایستادیم و امروز به صورت موقت توانستیم سالن جایگزین آن سالن منفجرشده را برپا کنیم، درحالحاضر شبانهروز در حال تلاشیم تا تمامی سالنهای مونتاژ خود را در دل کوههای اطراف نطنز بنا کنیم، امیدواریم سال آینده این سالنهای در دل کوه آماده شود و تأسیسات به آنجا منتقل شود.» (منبع: خبرگزاری تسنیم) بنابراین با اظهارات صالحی مسجل شد که حادثه قبلی در نطنز یک خرابکاری بوده.
*** ترور شهید فخریزاده / زمان: ۷ آذرماه ۱۳۹۹
شهید فخریزاده از مدیران ارشد وزارت دفاع و از دانشمندان هستهای کشور بود که آذرماه پارسال در شهر آبسرد دماوند استان تهران ترور شد. در مورد نحوه انجام این ترور در روزهای اول اظهارات متناقضی منتشر میشد. ابتدا گفته شد که بعضی عوامل ترور در صحنه حضور داشتند، اما بعد مسئولان ارشد کشور گفتند که این عملیات به صورت ماهوارهای و بدون حضور فیزیکی عوامل ترور در محل انجام شده.
یک نشریه متعلق به یهودیان بریتانیا هم مدعی شد که موساد این عملیات را انجام داده. دو ماه بعد سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات اعلام کرد: «عامل اصلی تدارک ترور شهید فخریزاده که از کارکنان اخراجی نیروهای مسلح بود، قبل از عملیات از کشور خارج شده بود و تحت تعقیب است» (منبع: خبرگزاری ایسنا). ستاد کل نیروهای مسلح هم اطلاعیه تکمیلی منتشر کرد که «فرد مورد ادعای وزیر اطلاعات در سال ۹۳ در حال آموزش بوده است و در همان سال به دلیل مشکلات اخلاقی و اعتیاد اخراج گردیده است.»
*** ویروس استاکسنت / زمان: دهه ۱۳۸۰
یکی دیگر از خرابکاریهای آمریکا و اسرائیل که البته با همکاری سازمانهای اطلاعاتی هلند برای ایجاد اختلال در برنامه هستهای ایران انجام شد، ویروس استاکسنت بود. نقطه شروع این پروژه از سال ۲۰۰۴ بود و به روایتی از سال ۲۰۰۷ وارد سیستمهای تاسیسات هستهای نطنز شد. سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ هم نقطه اوج اقدامات خرابکارانه این ویروس بود.
رسانههای غربی نوشتند روش کار این ویروس در دو مرحله بود؛ در مرحله نخست، از طریق عملکرد استاکسنت فعالیت لولههای انتقال گاز به سانتریفیوژها مختل شده بود و در مرحله دوم، سرعت گردش و دوران سانتریفیوژها کاهش یافته و از این طریق سیستم آسیب دیده بود. کد این عملیات که از دوره ریاستجمهوری بوش شروع شد و در دوره اوباما ادامه پیدا کرد، «بازیهای المپیک» بود.
نکته مبهم در آن زمان این بود که وقتی رایانههای سایت نطنز به اینترنت وصل نیستند، چطور این ویروس وارد سیستم شده بود که رسانههای غربی مدعی شدند این اقدام با نفوذ یک شخص و با فلش وارد رایانهها شده. در سال ۲۰۱۰ البته در نتیجه یک خطای برنامهنویسی این ویروس کشف شد و مانع آسیب بیشتر به نیروگاه نطنز شد. (منبع: خبرگزاری ایسنا) این ویروس پیچیده روی اینترنت هم پخش شد و علاوهبر ایران، رایانهها و تجهیزات کشورهایی مثل هند و آذربایجان را هم آلوده کرد.
هدف دیگر این ویروس، خرابکاری در نیروگاه بوشهر بود که علیاکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی این موضوع را تکذیب کرد و گفت «متخصصان ایرانی توانستند مانع نفوذ این ویروس به تاسیسات اتمی کشور شوند.» گفته میشود یکی از افرادی که در خنثیسازی و جلوگیری از پیشرفت خرابکاری ویروس استاکسنت نقش اساسی داشت، شهید احمدیروشن بود که در دیماه ۱۳۹۰ به شهادت رسید.
*** ترور شهدای هستهای / زمان: اواخر دهه ۱۳۸۰ و اوایل دهه ۱۳۹۰
در سالهای پایانی دهه ۱۳۸۰ با پیشرفت هستهای ایران، اقدامات خرابکارانه به مرحله ترور دانشمندان هستهای رسید. اولین ترور در ۲۲ دیماه ۱۳۸۸ رخ داد و مسعود علیمحمدی، استاد فیزیک دانشگاه تهران، هنگام بیرون آمدن از منزلش در قیطریه تهران بر اثر انفجار یک بمب کنترل از راه دور به شهادت رسید.
البته پیش از او یکی از دانشمندان هستهای ایران به نام اردشیر حسینپور هم در سال ۱۳۸۵ به شهادت رسیده بود که تا همین آذرماه پارسال علت درگذشت او گازگرفتگی عنوان میشد، اما مصطفی معین (وزیر اسبق علوم و از مسئولان فعلی نظام پزشکی) فاش کرد که او هم از سوی عوامل موساد به شهادت رسیده است. در مرحله بعد هم در روز ۸ آذر ۱۳۸۹ دو ترور رخ داد؛ یکی در بلوار ارتش تهران و دیگری در میدان دانشگاه شهید بهشتی در ولنجک.
سوژههای این ترور دو تن از استادان فیزیک دانشگاه شهید بهشتی بودند. ابتدا دو موتورسوار با چسباندن یک وسیله انفجاری به خودروی پژو ۴۰۵ مجید شهریاری، او را به شهادت رساندند. بعد هم در عملیاتی مشابه بمبی به خودروی پژو ۲۰۶ فریدون عباسی بسته شد که او از این انفجار جان سالم بهدر برد.
فریدون عباسی مدتی بعد از این ترور نافرجام رئیس سازمان انرژی اتمی شد و درحالحاضر هم نماینده مجلس است. در سال ۱۳۹۰ هم دو ترور مشابه دیگر رخ داد. شهید داریوش رضایینژاد، دانشجوی دکترای مهندسی برق دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، یکم مردادماه ۱۳۹۰ مقابل منزلش به شهادت رسید.
در ۲۱ دیماه ۱۳۹۰ مصطفی احمدیروشن، معاون بازرگانی وقت سایت هستهای نطنز هم در خیابان گلنبی تهران ترور شد و به شهادت رسید. در جریان این ترور یکی از همراهان شهید احمدیروشن به نام رضا قشقاییراد هم جان خود را از دست داد و شهید شد. ماجرای ترور شهید فخریزاده نشان داد این پروژه ترور دانشمندان هستهای هنوز هم از سوی اسرائیل دنبال میشود.