رونمایی از عامل اصلی دستکاری کتاب‌های درسی
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | چند روز پیش تصویری از کتاب ادبیات سال هفتم دبیرستان در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد که نشان می‌داد مولفان کتاب، بخشی از داستان «سفرنامه اصفهان» نوشته هوشنگ مرادی‌کرمانی را که زیرمجموعه مجموعه قصه‌های مجید است، تغییر داده‌اند. دیروز خبرنگار همشهری در توئیتر نوشت که این نگاه و این دست کارها تحت‌تاثیر اقدامات مردی به نام حسین رودسری است که مشاور سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است، اما رودسری در گفت‌وگو با هفت صبح می‌خندد و کل ماجرا را تکذیب می‌کند.
*** ماجرای «اندکی تغییر»
در متن اصلی داستان «سفرنامه اصفهان» نوشته هوشنگ مرادی‌کرمانی آمده است: «بی‌بی برایم بار و بندیل بست. من هم بیکار ننشستم، ناشتایی خورده و نخورده پریدم روی چرخ…»، اما در کتاب درسی متن را اینطور تغییر داده‌اند: «بی‌بی وقت نماز صبح بیدارم کرد، برایم بار و بندیل بست. من هم نماز خواندم، ناشتایی خورده و نخورده، پریدم روی چرخ…».
جای دیگری هم در متن اصلی داستان مرادی‌کرمانی آمده است: «ظهر شد. صدای اذان می‌آمد. کار اکبرآقا تمامی نداشت. حوصله‌ام سر رفته بود…». اما در کتاب درسی بچه‌ها، داستان را اینطور تغییر داده‌اند: «ظهر شد، صدای اذان می‌آمد. وضو گرفتم و نماز خواندم. کار اکبرآقا تمامی نداشت. حوصله‌ام سر رفته بود...».
اگرچه در گوشه‌ای از صفحه عبارت «با اندکی تغییر» دیده می‌شود، اما این عبارت باعث کم شدن ناراحتی کسانی که این دست تغییرات را درست نمی‌دانند نشد، حتی خود هوشنگ مرادی‌کرمانی هم موضع‌گیری کرد و گفت که چنین کارهایی بچه‌ها را نمازخوان نمی‌کند، بلکه بیشتر ضرر دارد. او گفت: «…. در متنی که نویسنده‌اش زنده است، دست می‌برند و اطلاع نمی‌دهند؛ این کار درستی نیست.»
*** اصلاح می‌کنیم
همانطور که وقتی جنجال دست بردن مولفان کتب درسی در داستانی نوشته نادر ابراهیمی راه افتاد، آموزش‌وپرورش اعلام کرد که این تغییر را برای سال بعد اصلاح می‌کند، این‌بار هم حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در مورد این موضوع به هفت صبح می‌گوید: «در ابتدا از آقای هوشنگ مرادی‌کرمانی، نویسنده این متن قدردانی می‌کنم، مطلبی که از او منتشر شده در کتاب فارسی پایه هفتم است و تغییر کوچکی که در متن رخ داده، موجب نگرانی ایشان شده است.
اما این اتفاق مربوط به سال قبل و زمان مدیریت قبلی سازمان پژوهش بوده و در زمان مدیریت بنده این اتفاق نیفتاده است. دوستان قبلا بخش «وضو گرفتم و نماز خواندم» را به متن اضافه کرده‌اند. طبیعتا تصور تغییردهنده این بوده است که متن را کامل کند و شاید اثر عبادی و معنوی روی دانش‌آموز بیشتر باشد که البته این تغییر در متن یک نویسنده مورد تایید ما نیست و برای سال آینده قطعا این متن اصلاح خواهد شد. ما هم دستور دادیم این متن به همان متن قبلی و اصیل خودش بازگردد.
البته در خود کتاب درسی نوشته شده است که اندک تغییری در داستان ذکر شده است، تا نویسنده محترم نیز مطلع باشند، اما این متن برای سال آینده اصلاح خواهد شد و در نسخه الکترونیکی روی سایت سازمان نیز این مطلب حتما اصلاح می‌شود و جای نگرانی نیست.»
*** یک اسم جدید
تا اینجای ماجرا تقریبا تکراری است، آنچه که این‌بار جدید است رشته‌توئیت دیروز فهیمه طباطبایی، خبرنگار حوزه آموزش و پرورش روزنامه همشهری است که در آن نوشته: «آیا می‌خواهید بدانید حذف نام برخی مشاهیر ادبی، اشعار و داستان‌ها یا دستکاری و تحریف متون ادبی افرادی مثل نادر ابراهیمی یا هوشنگ مرادی‌کرمانی در کتاب‌های درسی کار کیست؟
حسین رودسری، مشاور رئیس سابق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی که در دفتر تالیف او را نماد ممیزی می‌دانند». هشتم اردیبهشت ۹۹ در سایت سازمان پژوهش، خاطره‌ای از او نقل شده که در بخشی از آن آمده است: «در سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۴ که مسئول برنامه‌ریزی کتابخانه‌های مدارس کشور بودم، مأمور شدم تا جهت بررسی و رفع اشکالات موجود در کتب غیردرسی حضور آیت الله ابراهیم امینی در شهر قم برسم. ایشان در رفع اشکالات کتاب‌ها خیلی دقیق و عالمانه برخورد می‌نمودند و کمک زیادی به بنده داشتند و تشویق می‌کردند.آیت الله امینی به بنده می‌فرمودند که شما در برخی از موارد خیلی دقیق و حساس هستید.همین تشویقات موجب تربیت و رشد علمی اینجانب در نقد کتاب‌های غیر درسی شد.»
او که بازنشسته آموزش‌وپرورش بود، در زمان ریاست حجت‌الاسلام علی ذوعلم، در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به عنوان مشاور منصوب شد تا بتواند کار رصد و اصلاح کتب درسی را دنبال کند. حالا علی ذوعلم کیست؟ سال ۱۳۹۷ به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی منصوب شد. او ایده‌پرداز واگذاری ۴۰هزار مدرسه به حوزه علمیه قم در سال ۱۳۸۸ است.»
*** من چه کاره‌ام؟
وقتی با خود حسین رودسری تماس می‌گیریم، بلافاصله بعد از شنیدن این روایت می‌خندد و می‌گوید من هیچ مسئولیتی در این زمینه ندارم، اصلا من در زمینه محتوا کاری ندارم بلکه بیشتر مشغول امور فنی هستم.اینطور که خودش می‌گوید خاطره‌ای که از او نقل می‌شود هم به سال‌ها پیش برمی‌گردد یعنی زمانی که در خلال سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۴ او مسئول برنامه‌ریزی کتابخانه‌های مدارس کشور بوده است
و در همین سمت، از طرف شهید سید کاظم موسوی رئیس وقت سازمان پژوهش‌ها، مأمور شده تا برای بررسی و رفع اشکالات موجود در کتاب‌های غیردرسی به حضور آیت الله ابراهیم امینی در قم برود، بنابراین در سال‌های ۶۰ و ۶۱ سه بار (هر جلسه حدود ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه) به محضر ایشان در منزلشان می‌رود و توصیه‌های ایشان را درباره رفع اشکال کتاب‌ها می‌شنود.
در واقع آن خاطره‌ای که نقل شده مربوط به کتاب‌های غیر درسی موجود در کتابخانه‌های مدارس بوده نه کتب درسی وگرنه اینطور که رودسری می‌گوید هیچ‌وقت در زمینه تدوین کتب درسی نقشی نداشته است. به این ترتیب هنوز نمی دانیم ایده تغییرات ایده کدام کارشناس آموزش و پرورش بوده.
