بحران در ایروان؛ ادامه اعتراضات ‌به‌‌ پاشینیان

روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | یک: بعد از امضای توافق آتش‌بس میان آذربایجان و ارمنستان و روسیه، مردم در ایروان از عملکرد نیکول پاشینیان خشمگینند و معتقدند که دولت باید صبوری بیشتری به خرج می‌داد تا آنها به جنگ با آذربایجان بروند و از مناطق تحت تصرف، دفاع کنند. اما ایروان موقعیت و توان نظامی لازم برای ادامه جنگ با آذربایجان را نداشت.

نیکول پاشینیان در یک سخنرانی گفت که او می‌داند امضای این توافقنامه زندگی وی را به خطر انداخته است، اما جان بیست و پنج هزار سرباز ارمنی از اهمیت بیشتری برخوردار است. او تاکید کرد که این توافق، راه حل نهایی مناقشه ناگورنو قره‌باغ نیست، بلکه صرفا راهی برای متوقف کردن جنگ است. پیش از این نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، اولتیماتوم معترضان برای ترک این توافق را نادیده گرفت.

* دو: آینده سیاسی نیکول پاشینیان در خطر افتاده است. پارلمان درصدد است تا در جلسه‌ای اضطراری، به این موضوع بپردازد که آیا نخست‌وزیر، شایسته مقام فعلی خود هست یا نه؟ اغلب مردم ارمنستان از دست پاشینیان به دلیل پذیرفتن آتش بس با آذربایجان عصبانی هستند. آنها حتی در همان شب اعلام خبر توافق از سوی کرملین به خیابان‌ها آمدند و برخی از ساختمان‌های دولتی را هم تسخیر کردند.

این در حالی اتفاق افتاده که مردم در آذربایجان از اتفاقی که رخ داده بسیار خوشنودند و توافق را بردی برای باکو می‌دانند. امضای پاشینیان پای توافق با آذربایجان با واسطه‌گری پوتین در حالی زده شد که دولت باکو توانسته بود بخش مهمی از متصرفات ارمنستان را پس از دهه‌ها باز پس بگیرد.

* سه: موافقان پاشینیان می‌گویند او تنها راهی که داشت را انتخاب کرده است. ارمنستان از نظر تسلیحات در بحران به سر می‌برد. برخلاف آنچه ایروان تصور می‌کرد، روس‌ها حاضر نشدند تا به نفع ارمنستان به ستیز با آذربایجان دست بزنند و سر آخر تنها یک توافق را به پاشینیان پیشنهاد کردند. به نظر ارمنستان توافق حاصل شده، منافع آنها را تامین نمی‌کند و بر اساس منافع باکو و مسکو نوشته شده است.

* چهار: برخی از کارشناسان می‌گویند پروژه برکناری پاشینیان که به نظر می‌رسد کلید خورده است، مورد پسند مسکو هم هست. او برخلاف دیگر روسای جمهور این کشور نزدیکی بیشتری با غرب داشت و اهمیت زیادی به کرملین نمی‌داد. اما در میانه جنگ وقتی عکس‌العملی از متحدان غربی خود ندید، به سمت پوتین چرخید.

ارمنستان و آذربایجان به عنوان دو جمهوری جدا شده از شوروی سابق، معمولا از اهمیت تصمیم‌های کرملین بر سرنوشت خود آگاهند. اما منتقدان می‌گویند پاشینیان که با حمایت مردمی روی کار آمده بود، از این مسئله به خوبی آگاهی نداشته است و همین موضوع بر سر اتفاقات اخیر به پاشنه آشیل ارمنستان تبدیل شده است.

* پنج: فرانسه برای ایجاد راه حل پایدار در مناقشه قره‌باغ اعلام آمادگی کرده است. الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در تماس تلفنی با پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، ضمن ابراز خرسندی از پایان جنگ قره باغ، از آمادگی فرانسه برای ایجاد یک راه حل پایدار، عادلانه و قابل قبول برای همه طرف‌های درگیر گفته است.

به نظر می‌رسد این همان چیزی بود که تا امروز پاشینیان در انتظار آن نشسته است. اما تجربه نشان می‌دهد که صلح در قره‌باغ در سی سال گذشته از مسیر همکاری با فرانسه و ایالات متحده نگذشته است و نخست وزیر این کشور اگر بخواهد بار دیگر با امید راه حلی که آنها بدهند، بماند، عملا به استقبال شکستی سخت رفته است.