«دو»های لعنتی سینما!
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر / مرجان فاطمی | اکران «خوب، بد، جلف۲؛ ارتش سری» بهانه‌ای شد تا سری بزنیم به همه فیلم‌هایی که به قسمت دوم رسیده‌اند. سوال کلی این است: کدامیک از قسمت یک بهتر بودند و کدامیک نه؟ در این پرونده مشخص می‌شود قسمت‌های ۲ عموما کیفیتی پایین‌تر و فروشی بالاتر داشته‌اند.
دنباله‌سازی رسمی است که در سینماهای سال‌ها پیش باب شد و حالا تبدیل به یک رویه شده است. نمونه تازه آن «خوب،بد، جلف ۲؛ ارتش سری» که ابتدا در جشنواره سی‌و‌هشتم فجر رونمایی شد و از هفته پیش روی پرده سینماها رفته است. پیمان قاسمخانی برای دومین تجربه کارگردانی‌اش، ترجیح داد فیلم موفق «خوب، بد، جلف» را ادامه دهد. کیفیت قسمت دوی آن به اندازه اولی نیست که در این پرونده درباره‌اش نوشته‌ایم.
کاری که پیمان قاسمخانی انجام داد، بهانه‌ای شد برای اینکه سری بزنیم به همه فیلم‌هایی که به قسمت دوم رسیده‌اند؛ اخراجی‌ها، رسوایی، شهرموش‌ها، گشت ارشاد، کلاه‌قرمزی، تگزاس، نهنگ عنبر و آتش‌بس، فیلم‌هایی هستند که قسمت دو و یا سه آنها ساخته شده است. در پرونده امروز عیار هرکدام را از منظر کیفی و نیز میزان فروش آنها را محک زده‌ایم. نتیجه کلی این است: قسمت یک فیلم‌ها کیفیت بالاتری داشته‌اند اما فروش قسمت دوم‌شان بالاتر بوده است. آیا کارگردان‌ها از موفقیت «یک» در «دو» سوء‌استفاده می‌کنند؟!
*** خوب، بد، جلف / پیمان قاسمخانی
* کیفیت قسمت اول: پیمان قاسمخانی سال‌ها به‌عنوان فیلمنامه‌نویس، خالق آثار شاخص و تحسین‌شده‌ای در سینما و تلویزیون بوده است. او سال ۹۴ تصمیم گرفت یکی از متن‌ها را خودش کارگردانی کند. خوب، بد، جلف ایرداهایی دارد اما برای یک کارگردان اول اثر موفقی به‌حساب می‌آید. فیلم در لحظاتی از نفس می‌افتد اما در غالب سکانس‌ها شاهد شوخی‌های کلامی و موقعیت جذاب هستیم. پیمان قاسمخانی در این فیلم امضای پررنگی دارد تا جایی که تکیه‌کلام‌های فیلم هنوز مورد استفاده است. مثل «همه می‌دونن؛ همه!».
* گیشه قسمت اول: خوب، بد، جلف ابتدا در جشنواره سی‌و‌پنجم رونمایی شد و نظر مثبت مخاطبان را به‌دست آورد. خیلی زود سر از اکران نوروزی درآورد و با اقبال مواجه شد. این فیلم بیش از ۱۶میلیارد تومان فروخت و یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۹۶ لقب گرفت.
* کی به قسمت دوم رسید؟ موفقیت خوب، بد، جلف در گیشه و نیز میان علاقه‌مندان سینما، پیمان قاسمخانی را ترغیب به ساخت ادامه آن کرد. ابتدا قرار بود نسخه سریالی آن برای شبکه نمایش خانگی ساخته شود. نام‌هایی برای کارگردانی آن مطرح شد اما درنهایت این اتفاق رخ نداد و خود قاسمخانی پشت دوربین قسمت دوم این فیلم ایستاد.
* کیفیت قسمت دوم: تحلیل جزیی «خوب، بد، جلف ۲؛ ارتش سری» بماند برای روزهای بعد. همین‌قدر اشاره کافی است که فیلم از ایده‌های درخشانی برخودار است اما نتیجه‌ای که باید به‌دست نیامده. یکی از دلایل این اتفاق ، آشنابودن جنس شوخی‌ها و روابط شخصیت‌ها برای مخاطب است. قاسمخانی نیاز داشت برگ برنده‌های بیشتری برای قسمت دوم رو کند.
* گیشه قسمت دوم: «خوب، بد، جلف ۲؛ ارتش سری» از چهارشنبه هفته گذشته اکران عمومی شده است. این فیلم افتتاحیه‌ای ۸۰۰میلیون تومانی داشته که رقم معقول اما کمتر از انتظاری است. فعلا که رعب از ویروس کرونا روی گیشه سینما تاثیر منفی گذاشته. اگر شرایط به حالت عادی برگردد «خوب، بد، جلف ۲؛ ارتش سری» شانس فروش بیش از ۲۰میلیارد را دارد.
* وضعیت ادامه ساخت آن: پیمان قاسمخانی تصمیم دارد فیلمش را به قسمت سوم برساند.
*** نهنگ عنبر / سامان مقدم
* کیفیت قسمت اول: اکران نهنگ عنبر در سال ۹۴ یک غافلگیری تمام‌عیار بود. فیلم سامان مقدم با دستاویز قرار دادن برهه‌ای خاص از تاریخ معاصر کشورمان، هم نقدی به گذشته داشت و هم خاطرات دهه شصت را زنده کرد. تیپ ظاهری کاراکترها، روابط آدم‌ها، جنس دغدغه‌ها و کلا زندگی جاری در فیلم آینه‌ای از سال‌های دهه شصت بود که مقدم با فضاسازی کم‌نقص، پیش چشم مخاطب قرار داد. او با این تمهید کاستی‌های فیلمنامه را پوشاند و کمتر کسی دنبال روابط علت و معلولی می‌گشت. برای بیننده سفر به سال‌های دور و خاطره‌بازی مهم بود و البته در این رهگذر قصه‌ای جذاب می‌دید و موقعیت‌های خنده‌دار.
* گیشه قسمت اول: نهنگ عنبر سال ۹۴ بیش از هفت‌میلیارد تومان فروخت و عنوان دومین فیلم پرفروش سال بعد از محمد رسول الله(ص) را به‌دست آورد.
* کی به قسمت دوم رسید؟ سال ۹۵ سامان مقدم پس از موفقیت نهنگ عنبر، تصمیم گرفت دنباله آن را بسازد که سال ۹۶ با عنوان «نهنگ عنبر؛ سلکشن رویا» اکران عمومی شد.
* کیفیت قسمت دوم: فیلم نه تنها از قسمت قبل فراتر نمی‌رود که عقب‌تر ایستاده است. مهم‌ترین دلیل واپسگرایی فیلم را باید در نداشتن ایده‌های تازه دانست. داستان مربوط به گذشته، سیر روایی منسجم ندارد و هربار گوشه‌ای از یک اتفاق روایت می‌شود. ضربه اصلی را نهنگ عنبر ۲ از همین نقطه می‌خورد چراکه در بازنمایی دهه شصت حرف تازه‌ای نسبت به قسمت یک ندارد و در اولین فلش‌بک، همه داشته‌هایش لو می‌رود. نویسندگان و کارگردان هر آنچه شوخی با دهه شصت می‌توان کرد را در نهنگ عنبر ۱ خرج کرده بودند و دست مقدم از مطایبه‌های تازه خالی ماند.
* گیشه قسمت دوم: نهنگ عنبر؛ سلکشن رویا، با بیش از ۲۱میلیارد تومان صدرنشین شد. این اتفاق درحالی رخ داد که منتقدان و رسانه‌های سینمایی نقدهای منفی زیادی درباره‌اش نوشته بودند.
* وضعیت ادامه ساخت آن: سامان مقدم تصمیم دارد قسمت سوم نهنگ عنبر را هم بسازد اما هنوز خبر دقیقی از وضعیت تولید آن رسانه‌ای نشده است.
