صیادان ایرانی چطور اسیر دزدان دریایی شدند؟
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | محمد شریف پناهنده یکی از صیادانی‌که سال ۹۴ توسط دزدان دریایی سومالی ربوده شده بود به‌کشور بازگشت. ما هم مثل شما از دیدن این چهره رنج کشیده «محمد شریف پناهنده» متاثر شدیم. ملوانی که ۴ سال پیش روی لنج ماهیگیری خودش مشغول صید بود اما در دام دزدان دریایی سومالیایی افتاد.
جسم او به وضوح روزهای پر محنت و دشواری را گذرانده و ظاهرا درد بیماری هم به جان می‌کشد. جایی که او زندگی می‌کند راهی به جز صیادی برای امرار معاش وجود ندارد. اندکی جلوتر رفتن در آب‌های آزاد هم به معنی درآمد بیشتر است. خوشبختانه او حالا به کشور بازگشته اما خودش اینطور شنیده که ۸ دریانورد دیگر را دزدان دریایی کشته‌اند و می‌داند که سه نفر دیگر هنوز در اسارت هستند.
انجمن انسان دوستانه اچ اس پی (حمایت از رهایی گروگان‌ها) گفته دلیل آزادی او مسائل انسان دوستانه و بیماری شدیدش بوده. دیروز حسین جابر انصاری، معاون وزیر امور خارجه و جمعی دیگر از مقامات این وزارتخانه از محمد شریف پناهنده استقبال کردند و این ملوان چند جمله‌ای هم با خبرنگاران صحبت کرد که حالا جلوتر به آن می‌رسیم؛ اما قبل از آن بد نیست ببینیم چرا اصلا ملوانان ایران اینقدر در دام دزدان دریایی می‌افتند؟
* یک: اول این نکته را بگوییم که این فقط ملوانان ایرانی نیستند که اسیر دزدان دریایی سومالی می‌شوند. در یک دهه اخیر هزاران دریانورد و ملوان و ماهیگیر در نزدیکی آب‌های نزدیک سومالی توسط دزدان دریایی ربوده شدند که البته صدها نفرشان هم بعد از پرداخت باج آزاد شدند. تازه حالا در چند سال اخیر با اقدامات ناوهای جنگی کشورهای عضو اتحادیه اروپا حملات دزدان دریایی کاهش پیدا کرده اما بازهم ده‌ها نفر هنوز گرفتارند.
حالا صیادان ایرانی چطور گیر دزدان دریایی سومالی می‌افتند؟ این صیادان اکثرا اهل بندر کنارک چابهار هستند و تنها منبع درآمد آن‌ها ماهیگیری است. روی نقشه اگر نگاه کنید سومالی هم در شمال شرقی قاره آفریقا و در جوار اقیانوس هند واقع شده. حالا این ملوانان ایرانی برای شکار ماهی در آب‌های آزاد (مثل ماهی تُن) حتی شده تا دو هزار کیلومتر جلوتر می‌روند. بنابراین خود به خود در دسترس دزدان دریایی سومالی قرار می‌گیرند. سومالیایی‌ها حتی خود را محق می‌دانند و می‌گویند این ملوانان به طور غیرقانونی در حال صید ماهی از آب‌های این کشور هستند اما در واقع این موضوع بهانه‌ای است برای باجگیری.
* دو: چرا می‌گوییم آن‌ها دنبال باجگیری هستند؟ به مصاحبه دیروز محمد شریف پناهنده بعد از ورود به ایران نگاه کنید. او گفته: «در طول این مدت ما در شرایط بسیار بدی به سر می‌بردیم. این دزدان از ما پول می‌خواستند و در ابتدا مطرح کردند که باید یک میلیون دلار به آن‌ها پول بدهیم. ما به آن‌ها گفتیم هیچ کدام از ما چنین امکانی را نداریم ولی آن‌ها ما را در این زمینه تحت فشار قرار می‌دادند و آزار و اذیت می‌کردند.»
مقامات وزارت امور خارجه توضیح ندادند که برای آزادی این ملوان پولی پرداخت شده یا مذاکره‌ای از جانب ایران اساسا صورت گرفته یا نه؛ اما یکی از مقامات انجمن حمایت از رهایی گروگان‌ها (اچ پی سی) به نام جان استید به خبرگزاری فرانسه گفته این ملوان با انگیزه انسان دوستانه آزاد شده. چون او از ناحیه شکم به شدت بیمار و دچار خونریزی داخلی بوده.
ضمن اینکه برای معالجات اولیه به پایتخت اتیوپی منتقل شده و بعد به ایران بازگشته است. سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه هم دو روز پیش تایید کرده بود که این انجمن تلاش‌های زیادی برای آزادی این ملوان انجام داده است. مذاکره کردن با سومالیایی‌ها هم خودش داستان پیچیده‌ای است. چون در این کشور یک منطقه دست یک گروه خود مختار به نام پانتلند قرار دارد. قسمتی در اختیار نیروهای طرفدار اتیوپی همسایه غربی این کشور است. یک منطقه به نام سومالیلند کلا اعلام استقلال کرد و قسمت‌های جنوبی بین اتحادیه آفریقا و دولت و گروه‌های دیگر دست به دست می‌شود.
* سه: بخش‌هایی از اظهارات محمد شریف پناهنده را بعد از بازگشت به ایران بخوانید:« شرایط ما از هر لحاظ مانند غذا و بهداشت و موارد دیگر بسیاربد بود به طوری که من خودم دچار بیماری شدم. دزدان دریایی در ماه رمضان گذشته به طرف ما شلیک کرده و با تهدید از ما تقاضای پول می‌کردند. سه نفر از همکاران ما که در آنجا هستند، شرایط سختی دارند و وضعیت دشواری دارند.»
حسین جابری انصاری معاون پارلمانی، کنسولی و امور ایرانیان وزارت امور خارجه هم دیروز گفت: «به تلاش‌های خود برای آزادی سه ملوان باقیمانده دیگر در دست دزدان دریایی ادامه می‌دهیم. در دی ماه همان سالی که این دو شناور توسط دزدان دریایی ربوده شدند، روابط دیپلماتیک دو کشور ایران و سومالی از سوی دولت سومالی قطع شد، و این موضوع پیگیری وضعیت این ملوانان را با مشکلات مضاعفی روبه‌رو کرد. در طول این مدت تلاش‌های مختلفی از سوی وزارت امور خارجه، نهادهای دیگر، برخی از موسسات مردم‌نهاد، سازمان ملل و سفارتخانه‌های ایران در کشورهای همسایه سومالی از جمله کنیا و اتیوپی صورت گرفت تا این عزیزان آزاد شوند.»
