چرا رابرت موگابه مرد؟

روزنامه هفت صبح | رابرت موگابه، رئیسجمهوری پیشین زیمبابوه در سن ۹۵سالگی در سنگاپور درگذشت. امرسون منانگاگوا، رئیسجمهوری کنونی این کشور، این خبر را در صفحه توئیتر خود تایید کرد. منانگاگوا در این پیام، از رابرت موگابه بهعنوان پدر و بنیانگذار زیمبابوه یاد کرد.
او در چندسال گذشته بارها برای درمان به کشور سنگاپور سفر کرده بود.
او که از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۷ میلادی به مدت ۳۰سال رئیسجمهوری زیمبابوه بود، سرانجام در نوامبر ۲۰۱۷ مجبور به استعفا شد. سپس توسط ارتش دستگیر شد و در بازداشت خانگی قرار گرفت. موگابه برای هفتمین و آخرینبار در سال ۲۰۱۵ میلادی در انتخابات پیروز شد؛ او مسنترین رئیسجمهوری جهان محسوب میشد. او پیشتر نیز بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۷ میلادی در مقام نخستوزیر در این کشور واقع در جنوب آفریقا قدرت را در دست داشت.
*** سالهای افول قدرت موگابه
رابرت موگابه که از زمان استقلال کشورش از بریتانیا در سال ۱۹۸۰ میلادی در مجموع نزدیک به چهاردهه بر کشور حکومت کرد، سرانجام در پی کودتای ارتش قدرت را از دست داد. او در نزدیک به چهاردهه حضورش در قدرت هربار در انتخابات شرکت میکرد و خودش هم در آن پیروز میشد. بسیاری این انتخاباتها را فرمایشی و نمایشی میدانستند.
او بهدلیل سرکوب شدید مخالفانش، همواره هدف انتقادات جامعه جهانی قرار میگرفت و حتی در این اواخر جامعه اقتصادی آفریقای جنوبی (SADC) که معمولا در قبال کارهای موگابه انعطافپذیری بالایی داشت نیز به او هشدار میداد. تنها پس از دور اول انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۰۸ میلادی که به برتری مورگان تسوانگیری، رهبر اپوزیسیون این کشور انجامید، ۲۰۰نفر از مخالفان او به دست دولت کشته شدند. درنهایت نیز آقای تسوانگیری که بین دو دور انتخابات بارها دستگیر شده بود، تصمیم به انصراف گرفت.
رابرت موگابه که قصد داشت راه را برای ریاستجمهوری همسرش گریس موگابه هموار کند، از سال ۲۰۱۰ میلادی با دومدعی جدید قدرت روبهرو شد: جویس موجورو، معاون رئیسجمهور و امرسون منانگاگوا، معاون پیشین رئیسجمهور و رئیس پیشین ارتش و رئیس سرویس مخفی کشور.
اگرچه هردوی این افراد توسط موگابه از مقام خود برکنار شدند، اما این کار مانع از تسلیم آنها نشد. در شب ۱۵نوامبر سال ۲۰۱۷ میلادی یعنی هشتروز پس از اخراج امرسون منانگاگوا، ارتش دست به کودتا زد و نزدیکان موگابه را دستگیر کرد. شخص رابرت موگابه نیز در کاخش در انزوا نگه داشته شد.
رابرت موگابه برای چندروز مقاومت کرد اما صدها هزار زیمبابوهای به خیابانها آمدند و خواستار برکناری او شدند. همزمان حزب حاکم یعنی زانو-پیاف(اتحاد ملی آفریقایی زیمبابوه-جبهه میهنپرستان) که توسط موگابه بنیان نهاده شده بود نیز به او فشار آورد تا استعفا دهد. به این ترتیب در ۲۱نوامبر، دوروز پس از برگزاری تظاهراتی بزرگ و کمسابقه در زیمبابوه، موگابه نامه استعفای خود را منتشر کرد.
به گزارش یورونیوز او که از چهرههای شاخص مبارزات کشورش علیه استعمار و آپارتاید بود، پس از به قدرت رسیدن، مخالفان و معترضان به سیاستهایش را نزدیک به چهاردهه سرکوب کرد. اقتصاد ویران و تبعات دامنهدار سالها زمامداری در قالب یک حکومت دیکتاتوری، بزرگترین میراث وی از به دست گرفتن قدرت در زیمبابوه محسوب میشود.
موگابه قهرمان مبارزه طولانی علیه استعمار و آپارتاید بود. وی در جوانی به مدت ۱۰سال به دلایل سیاسی در حبس بود و به محض آزادی به مبارزه مسلحانه پیوست. وی در سال ۱۹۷۹ یکی از امضاءکنندگان موافقتنامه موسوم به «لنکسترهاوس» بود که به جنگ داخلی کشور پایان داد.
در نخستین دهه رهبری موگابه، زیمبابوه و خردهکشاورزانش در رفاه بهسر بردند. مرگ و میر و سوءتغذیه در میان کودکان کاهش یافت و متوسط عمر مردم بالا رفت. زیمبابوه موفقترین نظام آموزشی را در منطقه داشت و هنوز هم در قرن بیستویکم بالاترین تعداد باسواد را در آفریقا دارد. اما از سوی دیگر دولت همواره با مخالفانش با نهایت خشونت روبهرو شد.
موگابه سران مخالف را استعمارکنندگان جدید توصیف میکرد. رابرت موگابه و نلسون ماندلا، دو رهبر سرشناس آفریقایی بودند و هردو برای استقلال و رهایی از استعمار مبارزه میکردند اما پس از موفقیت دو شیوه متفاوت و به تعبیر درستتر متضاد را در پیش گرفتند.