به گزارش هفت صبح، این محوطه تاریخی که با نام ایلامی «الانتاش» شناخته میشود، شهری آیینی با کارکرد مذهبی و حقوقی بوده و هرگز بهعنوان محل سکونت عمومی مورد استفاده قرار نگرفته است.
عاطفه رشنو، سرپرست پایگاه جهانی چغازنبیل،در جریان بازدید از این مجموعه تاریخی، با اشاره به پیشینه نام این شهر گفت: «الانتاش» در زبان ایلامی به معنای شهر است و این محوطه در کتیبههای ایلامی با همین نام شناخته میشود. چغازنبیل نه یک شهر مسکونی، بلکه بیانیهای سیاسی و مذهبی از سوی پادشاه ایلامی، اونتاشناپیریشا، برای نمایش صلح و روابط مسالمتآمیز با سرزمین میانرودان بوده است.
وی با بیان اینکه نزدیک به هشت سال افتخار سرپرستی این پایگاه جهانی را بر عهده داشته، افزود: فعالیت در چغازنبیل، پرافتخارترین دوران کاری من بوده است. این محوطه امانتی است متعلق به تمام مردم جهان و ما وظیفه داریم با تمام توان از آن حفاظت کنیم و آن را سالم به آیندگان بسپاریم.
شهری با سه حصار متحدالمرکز
به گفته رشنو، شهر ایلامی چغازنبیل در گسترهای حدود ۴۵۰هکتار و در قالب سه حصار متحدالمرکز شکل گرفته است. حصار سوم، بزرگترین بخش محوطه را دربر میگیرد و بهصورت بیضیشکل در دشت گسترده شده است. پس از آن حصار دوم قرار دارد که به محوطه مقدس منتهی میشود و در نهایت حصار اول، معبد و حرم زیگورات را در بر میگیرد.
وی توضیح داد: پس از عبور از حصار دوم وارد محوطه مقدس میشویم؛ فضایی که به دلیل تمرکز بناهای آیینی اهمیت ویژهای داشته است. با عبور از حصار اول نیز به معبد و حرم میرسیم که زیگورات چغازنبیل در آن قرار دارد؛ بنایی که در زمان خود بلندترین سازه مذهبی شناخته میشده است.
نبوغ مهندسی و ثبت جهانی
سرپرست پایگاه جهانی چغازنبیل با اشاره به موقعیت طبیعی این محوطه گفت: چغازنبیل بر روی یک بلندی به نام ریش سردارآباد ساخته شده و با وجود فاصله حدود سه کیلومتری با رودخانه خروشان دز، هرگز در معرض آبگرفتگی قرار نگرفته است. اختلاف ارتفاع ۱۷متری و نبوغ مهندسی سازندگان، امنیت این شهر آیینی را تضمین کرده است. وی افزود: همین ویژگیها، در کنار ارزشهای مذهبی و معماری منحصربهفرد، باعث شد چغازنبیل در آبانماه سال ۱۳۵۸بهعنوان اولین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود.
سند مالکیت و اهمیت حقوقی
رشنو یکی از مهمترین دستاوردهای اخیر این پایگاه را دریافت سند مالکیت عرصه فرهنگی عنوان کرد و گفت: چغازنبیل از معدود آثار میراث جهانی کشور است که سند مالکیت کامل عرصه فرهنگی آن صادر شده و این موضوع از نظر حقوقی و حفاظتی اهمیت بسیار بالایی دارد.
حفاری علمی؛ مشروط به اعتبار
وی در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره وضعیت حفاریهای باستانشناسی اظهار کرد: در حال حاضر حفاری اکتشافی در محوطه انجام نمیشود. ما مخالف حفاری نیستیم، اما حفاری باید علمی، هدفمند و مبتنی بر پرسشهای پژوهشی مشخص باشد و به شناخت بهتر مجموعه کمک کند. به گفته رشنو، پژوهشگران ایرانی، تجهیزات لازم برای مطالعات غیرمخرب و دانش تخصصی را در اختیار دارند، اما محدودیت اعتبارات باعث شده اولویت اصلی بر حفاظت و مرمت آثار مکشوفه متمرکز شود.
همکاریهای بینالمللی
سرپرست پایگاه جهانی چغازنبیل درباره همکاریهای علمی بینالمللی نیز گفت: در اوایل دهه ۹۰شمسی همکاریهایی با دانشگاههای آلمان انجام شد، اما تفاهمنامهها تمدید نشد. امکان همکاری با دانشگاههایی از کشورهایی مانند چین و هند وجود دارد و زیرساخت آن نیز فراهم است. این موضوع از طریق وزارتخانه و امور بینالملل در حال پیگیری است.
وی در پایان تأکید کرد: میراث فرهنگی باید در سیاستگذاریهای کلان کشور جدیتر دیده شود. ما نیاز داریم هم از میراث خود حفاظت کنیم و هم آن را بهدرستی و شایسته به جهان معرفی کنیم.
