همه راضی در صنعت دارو!
روزنامه هفت صبح| نمایشگاه ایران فارما یا همان نمایشگاه صنعت دارو که توسط سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی برگزار می‌شود سه روز آخر هفته گذشته برگزار شد. نمایشگاهی که در 10 سال گذشته به مهم‌ترین پاتوق بیزینسمن‌ها و کسب‌وکارها و البته صاحبان ایده صنعت دارو تبدیل شده امسال پروپیمان‌تر از همیشه برگزار شد. شرکت بیش از 700 شرکت ایرانی و خارجی و بازدید 35 هزار نفر از نمایشگاه برای بسیاری از فعالان صنعت دارو یک اتفاق محسوب می‌شد.
نمایشگاهی که نشان داد صنعت داروی کشور یکی از سرحال‌ترین صنایع تولیدی و وارداتی کشور است و شرکت‌های حاضر در آن به یک اکوسیستم کسب‌وکاری قدرتمند دست پیدا کرده‌اند. اکوسیستمی که برخلاف اکوسیستم‌های دیگر اقتصاد نوآوری کشور حمایت‌های خوبی را هم از سمت دولت می‌بیند. بازدید چهره‌هایی چون معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر بهداشت و معاونت‌های مختلف این وزارتخانه و حضور پررنگ سفرای کشورهای خارجی و نمایندگان شرکت‌هایی مانند چین و هند و… نشان می‌دهد که صنعت دارو خوب می‌داند مسیر رشدش را چگونه دنبال کند.
مانور قدرت شرکت‌های بزرگ دارویی
اما در این نمایشگاه چیزی که برای اکوسیستم نوآوری و استارتاپی کشور شاید بیشتر به چشم آمد این بود که سرمایه‌های زیادی در این صنعت به سمت استفاده از فناوری به ویژه در حوزه بیوتکنولوژی یا همان زیست فناوری سرازیر شده است. سرمایه‌هایی که تلاش دارند با سرمایه‌گذاری روی تیم‌ها و ایده‌های مختلف اما نوآور سهمی از آینده صنعت دارو داشته باشند.
شرکت‌های بزرگی چون دکتر عبیدی، رازی، برکت، سیناژن، گروه دارویی گلرنگ، اکتوور، لقمان، تهران‌شیمی، زاگرس دارو و… بازیگران اصلی این نمایشگاه سه روزه بودند. اگر نگاهی بیندازید به لیست سخنرانان داخلی و خارجی شاید فکر کنید کمی روح استارتاپی و نوآوری این نمایشگاه با اتفاقاتی که در صنعت داروی کشور و حتی دنیا در حال رخ دادن است کم بوده اما به نظر می‌رسد محتوای این نمایشگاه بیشتر با ذائقه دولتی‌ها طراحی شده و برای درک بهتر قدرت شرکت‌های ایرانی در حوزه نوآوری این صنعت باید به راهروهای نمایشگاه سر می‌زدید.
البته این روح دولتی نمایشگاه صنعت دارو شاید برای بسیاری از شرکت‌های بزرگ این عرصه که اغلب در بحث واردات و تامین ارز دولتی به دنبال ارتباط گرفتن بیشتر با مقامات تاثیرگذار هستند چندان هم ویژگی بدی محسوب نشود. در واقع برخلاف بسیاری از حوزه‌های اقتصاد نوآوری کشور که دولتی‌ها ارتباط خوبی با خصوصی‌ها ندارند و یا بالعکس، در این صنعت بیزینسمن‌ها و چهره‌های تاثیرگذار صنعت خوب یاد گرفته‌اند چطور باید با دولتی‌ها کارها را پیش ببرند. فعلا در صنعت دارو همه‌چیز برد- برد است و همه حسابی خوش حال و راضی.
اما در حاشیه همین نمایشگاه هم بود که خبری هم درباره پلتفرم‌های سلامت منتشر شد. آن‌هم از زبان معاون رئیس‌جمهور و در حضور وزیر بهداشت. هرچند شاید این صحبت‌ها درد چندانی از این پلتفرم‌هایی که می‌خواهند از بازار فروش آنلاین دارو نفعی ببرند، دوا کند!
مصوبه فروش آنلاین دارو باطل نشده است
محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور ۵ مهرماه ۱۴۰۲در رابطه با موضوع ساماندهی فروش اینترنتی دارو در سکوهای اینترنتی اظهار داشت که دولت با ارائه خدمات از طریق نرم‌افزارها به مردم موافق است. او در بازدیدی که از هشتمین نمایشگاه بین‌المللی دارو و صنایع وابسته داشت، گفت: «ما با ارائه خدمات از طریق نرم‌افزارها به مردم موافق هستیم. این موضوع از سیاست‌های اصلی دولت است. در حوزه سلامت حساسیت این موضوع مقداری بالاست. نگرانی‌هایی وجود داشت و باید فرایندها و امکان نظارت بر آن‌ها بررسی می‌شد. ما مصر هستیم که این اتفاق بیفتد اما فرایندها باید اطمینان‌بخش باشند.»
بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت نیز در رابطه همین موضوع گفت: «این فرایند باید از طریق داروخانه‌ها انجام بگیرد یعنی داروخانه‌ها باید بر آن نظارت داشته باشند.» در هفتاد‌وهفتمین نشست هیات مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب‌وکارها به پلتفرم‌هایی که در حوزه عرضه و پخش دارو فعالیت دارند، اجازه فعالیت رسمی داده شده بود.
این مصوبه مورخ ۲۳ مردادماه ۱۴۰۲ با عنوان «حکم در خصوص فعالیت سکوها در حوزه عرضه دارو» صادر شد. بر اساس این مصوبه، پلتفرم‌های حوزه سلامت برای توزیع دارو دیگر نیازی به اخذ مجوز نداشتند. حتی رئیس مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی، امیر سیاح، نیز اعلام کرده بود که این مصوبه ابلاغ شده و لازم‌الاجراست.
اما تقریباً یک ماه بعد در روز ۲۶ شهریورماه شاهد خبر ابطال این مجوز توسط حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو بودیم. بر اساس گفته‌های محمدی به نظر می‌رسید که به دستور معاون اول رئیس‌جمهور، مصوبه هیات مقررات‌زدایی برای فروش دارو از طریق پلتفرم‌ها باطل شده است.
او در نشست خبری هشتمین نمایشگاه ایران فارما گفت: «با توجه به اعلام سازمان غذا و دارو و طبق نظر معاون اول رئیس‌جمهور، این مصوبه در ستاد تنظیم بازار ابطال و مقرر شد این مصوبه از مسیر درست پیگیری شود.» اما لازم به ذکر است که خبر ابطال این مجوز به طور رسمی به سازمان غذا و دارو ابلاغ نشده بود و هیات مقررات‌زدایی هم در خصوص ابطال این مصوبه واکنشی نداشت.
بنابراین در مورد اجرا یا ابطال مصوبه مذکور تا همین چند روز گذشته صراحتی وجود نداشت. بنابر گفته‌های معاون اول رئیس‌جمهور این مجوز باطل نشده و دولت نیز با ارائه خدمات به مردم از طریق پلتفرم‌های آنلاین موافق است ولی به نظر می‌رسد نگرانی‌ها و حساسیت‌هایی در مورد فرایندهای این اتفاق وجود دارد.
به نظر می‌رسد برخلاف شرکت‌ها دارویی بزرگ که نمایش جذاب و قدرتمندی را در ایران‌فارما به اجرا گذاشتند فعلا اقتصاد دیجیتال دارو به خصوص در بخش فروش اینترنتی امید چندانی به قدرتنمایی نمی‌تواند داشته باشد. معادلات صنعت دارو حداقل این روزها خیلی فراتر از بحث‌های فروش آنلاین است که گویا در همین حد هم برای کسی چندان اهمیتی ندارد.
