آیا کارخانه نوآوری آزادی بسته می‌شود؟
روزنامه هفت صبح | بهشت استارتاپ‌های ایرانی به پایان راه رسیده است. جایی در اوایل جاده مخصوص کنار ایستگاه مترو بیمه و قبل از خروجی به سمت ستاری و اکباتان مجموعه‌ای شامل ده سوله بزرگ کارخانه‌ای بود که از سال 1397 تبدیل به مرکز فعالان استارتاپی ایران شد.
محل جوشش و ایده‌های جوانان تازه نفسی که در دهه نود ایده‌های استارتاپی را آنقدر بال و پر دادند که به مهم‌ترین مرکز جذب شاغلین جوان تحصیلکرده بدل شد و هزاران میلیارد تومان پول در اکوسیستم آن در گردش بود. حالا در روزگاری که مفهوم اینترنت و فضای مجازی دچار چالش اساسی شده‌اند و استارتاپ‌ها هم از نفس افتاده‌اند خبر می‌رسد که این بهشت استارتاپی به پایان راه رسیده است. به احتمال زیاد البته.
کارخانه نوآوری آزادی در سال 1393 و 94 ایده‌اش مطرح شد. از سوی چهره‌هایی مثل هادی فرنود، بابک کبیری و سعید رحمانی مطرح و پیگیری شد. جایی برای تمرکز شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذارها و ایده‌پردازها. در جست‌و‌جویی برای پیدا کردن محل مناسب، کارخانه الکترودسازی آما مطرح شد که مالک آن یکی از شناخته‌شده‌ترین و فعال‌ترین کارخانه‌دارهای ایرانی، اکبر علیزاده بود. موقعیت خاص این کارخانه در نزدیکی مترو بیمه، فرودگاه مهرآباد و میدان آزادی آن را از هر مکان دیگری متمایز می‌کرد.
بعد از دو سال مذاکره فشرده در سال 96 توافق تجاری برقرار شد و این ملک به اجاره استارتاپ‌های ایرانی و البته شرکت سرآوا در آمد و استارتاپ‌های آواتک و آواگیمز به عنوان اولین استارتاپ‌ها به این کارخانه منتقل شدند. به فاصله بسیار کمی بعد از انتقال این شرکت‌ها، شرکت دیبا (طراح سازه پل طبیعت) به عنوان برنده مناقصه بازسازی کارخانه نوآوری انتخاب شد و برنامه‌ریزی برای بازسازی کارخانه توسط شرکت هم‌آوا و گروه دیبا انجام شد.
زیبایی چشم نواز سوله‌های این محل حاصل هنر معماران گروه دیباست. یعنی لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی که قبلا هنرشان در پل طبیعت مشخص شده بود. با مشارکت پارک فناوری پردیس در این پروژه کارخانه نوآوری به عنوان شعبه‌ای از این پارک در نظر گرفته شد و مدیریت کارخانه و شعب به صورت مشترک توسط کمیته‌ای از هم‌آوا و این پارک انجام گرفت و مدیریت روند اجرایی کارخانه آقای عظیمیان انتخاب شد. صبح یک روز سه‌شنبه، تنها ده روز قبل از قطع اینترنت در آبان پرحاشیه سال ۱۳۹۸ «حسن روحانی» رئیس‌جمهور سابق وارد مجموعه‌ای شد که «کارخانه نوآوری آزادی» نام گرفته بود.
در آن روز کارخانه نوآوری آزادی که ماه‌ها بود چندین شرکت در آن فعالیت می‌کردند و البته برخی سوله‌های آن هنوز درحال آماده‌سازی بودند، یک‌بار دیگر افتتاح شد. حال نکته اینجاست که قرارداد پنج‌ساله برای اجاره محل کارخانه نوآوری آزادی، پایان امسال به اتمام می‌رسد و در این لحظه هیچ‌کس نمی‌داند در آینده چه اتفاقی می‌افتد. مشکل کجاست؟
ظاهراً اعداد نجومی و تصمیم بر فروش ملک. برخی می‌گویند مالک، قصد فروش ملک را دارد، چرا که این فضای ۱۸هزار و ۶۳۸ متری در نزدیکی میدان آزادی در حال‌و‌هوای «اقتصاد ملک‌بنیان» کشور قطعاً کم‌ارزش نیست. برخی دیگر می‌گویند قرار است اجاره پنج سال آینده آنقدر بالا رود که بعید است کرایه این محل دیگر حتی برای شرکت‌های بزرگی که آنجا هستند، صرفه‌ای داشته باشد.
مدیر یکی از شرکت‌های فعال در کارخانه نوآوری آزادی که نخواست نام خودش یا شرکتش اعلام شود، به دیجیاتو گفت فضای کارخانه اکنون به این شکل است که تا حدود دو ماه دیگر همه باید تخلیه کنند: «زمانی که ما آمدیم، گفتند پنج‌ساله اجاره کرده‌ایم و بعداً هم دوباره تمدید می‌کنیم. چیزی که می‌دانیم این است که درحال مذاکره برای تمدید هستند، اما در همین لحظه یکی از درگیری‌های اساسی همه بازیگران کارخانه، این است که وضعیت ما را مشخص کنید که باید پایان سال برویم یا بمانیم.»
به هرحال این منطقه که یکی از سرپل‌های اتصال جوانان طبقه متوسط به بازار کسب‌وکارهای اینترنتی و استارتاپی است و پر از جوش و خروش و هیجان است. حیف است که پس از این همه هزینه برباد برود. فضای استارتاپی ایران بعد از ضربات اخیر دیگر تحمل یک لطمه بزرگ دیگر را ندارد . امیدواریم این محل زیبا به حیات خود ادامه دهد.
