دخل كم و خرج زياد دولت در چهار ماه اول امسال
روزنامه هفت صبح، سارا سبزی| مركز پژوهش‌هاي مجلس گزارش دخل و خرج و كسري‌ها و ناترازي‌هاي مالي دولت در چهار ماهه اول امسال را منتشر كرد و حالا بعد از گذشت هفت ماه از سال مي‌دانيم كه منابع و مصارف دولت در اين مدت چندان با هم جور نبود و ميان آنها 51هزار ميليارد تومان اختلاف وجود داشت. دليل اصلي اين ناترازي هم مربوط به ميزان فروش نفت، گاز و ميعانات گازی و فروش داخلی خوراک مايع پتروشيمی‌هاست كه در مجموع باعث شدند نیمی از درآمد مورد انتظار چهار ماه اول سال به دست نيايد.
حالا جزئيات منابع محقق شده دولت در اين مدت چطور بود؟
در فاصله فروردين تا تير امسال ميزان تحقق منابع درآمدي دولت از رديف «ساير» لايحه بودجه، 135درصد محقق شده است كه با اختلاف در جايگاه اول قرار مي‌گيرد. رديف «ساير» مربوط به بخشي از منابع درآمدي دولت است كه در جدول شماره يك رديف بودجه دولت نوشته نشده‌اند. براي مثال سود سهام شركت‌هاي دولتي يكي از همين منابع است كه از فروردين تا پايان تير 170درصد از آن محقق شد يعني بيشتر از آنچه در لايحه بودجه برآورد شده بود.
دولت براي امسال حساب ويژه‌اي روي منابع مالياتي خود باز كرد كه اين گزارش عملكرد نشان مي‌دهد تقريبا در تحقق آن موفق بوده و توانسته 85درصد از درآمدهاي مالياتي خود را به دست آورد.
دولت شانس زيادي در وصول درآمدهاي گمركي نداشت و تنها توانست 34درصد از رقم تصويب شده براي اين چهار ماه را به دست بياورد. طبق قانون بودجه سال 1402، حدود 26درصد از درآمدهاي گمركي مربوط به حقوق ورودي خودرو است كه با توجه به وارد نشدن خودرو، در چهار ماه اول امسال، تحقق آن صفر بود.
منابع درآمدي حاصل از صادرات نفت، گاز و ميعانات گازي به همراه فروش داخلي خوراك مايع حدود 48 درصد محقق شد.
دولت در همين مدت توانست 83درصد از رقم تصويب شده براي منابع به دست آمده از واگذاري شركت‌هاي دولتي و ساير واگذاري‌ها را وصول كند. البته اين منابع در واقع وصول اقساط واگذاري سال‌هاي گذشته است.
در چهارماه اول امسال عرضه اوراق بدهي هم انجام نشد و به همين دليل دولت هيچ دريافتي از اين منبع نداشته است. فروش و واگذاري اموال منقول و غيرمنقول يا همان مولدسازی هم فقط 9درصد عايدي براي دولت داشت و حتي به 10درصد از رقم مصوب هم نرسيد. قرار بود دولت 36هزار ميليارد تومان از اين محل درآمد داشته باشد.
در اين مدت در مجموع 42هزار ميليارد تومان از محل صندوق توسعه ملي تامين شد كه معادل 60درصد از رقم تصويب شده بود.
خرج دولت از فروردين تا تير چطور پيش رفت؟
بررسي‌هاي مركز پژوهش نشان مي‌دهد كه 77درصد رقمي كه دولت براي مخارج فروردين تا تير در نظر گرفته بود، پرداخت شده است.
بيشترين پرداختي دولت در اين چهار ماه مربوط به حقوق و مزاياي مستمر كاركنان و بازنشستگان بود؛ 28 درصد از پرداختي‌هاي مقرر شده براي حقوق و مزاياي كاركنان و 29درصد از همين رديف براي بازنشسته‌ها محقق شد و در مجموع بيش از 363هزار ميليارد تومان رسيد.
در مقابل فقط هفت درصد از اعتبارات هزينه‌اي استان‌ها در اين مدت اختصاص پيدا كرد. درآمدهايي كه صرف امور استاني مي‌شود.
كسري منابع دولت چطور تامين شد؟
عملكرد چهارماهه درآمد و مخارج دولت وضعيت را از نظر تراز نقدي دولت روشن مي‌كند و مي‌گويد دولت در اين مدت با كسري روبه‌رو شده است و بين مصارف و منابع حدود 51هزارميلياردتومان اختلاف وجود دارد و وزن خرج دولت بيشتر از دخل آن بوده است.
دولت كسري منابع و مصارف را از سه منبع پوشش داد: راه اول اختصاص ندادن دو هزار ميليارد تومان از سهم عوارض نهادهاي ذيربط از ارزش افزوده انتخاب شد. راه دوم هم كمك 24هزار ميليارد توماني از صندوق توسعه ملي بود. منبع سوم هم استفاده از ظرفيت ماده 125 قانون محاسبات عمومي بود كه به كمك آن 25هزار ميليارد تومان ديگر هم تامين شد.
طبق اين قانون، خزانه مجاز است برای رفع احتیاج خود، از موجودی حساب‌های اختصاصی مثل حساب تمرکز درآمد شرکت‌های دولتی و سپرده به صورت موقت استفاده كند اما به اين شرط كه بلافاصله پس از درخواست سازمان مربوطه، وجوه استفاده شده برگردانده شود.
380 هزار ميلياردتومان منبع جديد مي‌خواهيم
با فرض پرداخت همه هزينه‌هاي عمومي و پس از كسر مبلغي كه در چهارماه ابتدايي از محل صندوق توسعه ملي تامين شده است، پيش‌بيني مي‌شود كه دولت تا اواخر امسال براي تامين بودجه عمومي به حدود 380هزار ميليارد منابع جديد نياز داشته باشد.
اوضاع هدفمندي يارانه‌ها خوب است
سرجمع منابعي كه در لايحه بودجه امسال براي هدفمندي يارانه‌ها در نظر گرفته شد، معادل 659هزار ميلياردتومان است كه قرار بود از محل درآمد فروش داخلي فرآورده‌هاي نفتي، صادرات فرآورده‌هاي نفتي و فروش داخلي گاز طبيعي به دست بيايد. منابع ديگري هم براي تامين اعتبار سازمان هدفمندي يارانه‌ها وجود دارد كه شامل تنخواه‌گردان بانك مركزي، تنخواه خزانه و برداشت علي‌الحساب از شركت ملي نفت و گاز است. قرار بود بين ماه‌هاي فروردين تا تير 220هزار ميليارد تومان به هدفمندي يارانه‌ها برسد كه سرجمع همه اين منابع، 200هزار ميليارد تومان محقق شد.
