صنعتی یا سنتی؛ ‌دوئل بزرگ در بازار لبنیات

روزنامه هفت صبح، گروه بازار| آن روزها که خبری از پنیرهای بسته‌بندی و ماست‌های کم‌چرب و پرچرب و انواع شیر طعم‌دار نبود، مردم از ماست‌بندی محل خرید می‌کردند، چون لبنیات در قدیم فقط سنتی بود. یک مغازه ماست‌بندی که اغلب بوی ماست و دوغ ترش می‌داد و یک یخچال بزرگ قدیمی که در آن ماست را در سطل‌های سفید و قرمز ردیف می‌کردند. پنیر تبریز و لیقوان توی حلب‌های بزرگ کنار یخچال چیده می‌شد و کره‌های محلی روی سینی پیشخوان قرار می‌گرفتند.

شیر و کشک و دوغ هم برای خودشان ظرف مخصوص فلزی داشتند. ولی بعد از حضور قدرتمند صنعتی‌ها، کم‌کم بازار پرفروغ سنتی‌ها کم رنگ شد و فقط افراد مسن که به همه چیزهای قدیمی وفادار هستند پای ماست‌بندی‌ها ماندند تا چراغشان خاموش نشود. اما بعد از آن چرخش ناگهانی به سمت لبنیات صنعتی، دوباره و در یکی دو سال اخیر مردم به این بازار روی خوش نشان داده‌اند. دوباره تعداد مغازه‌های لبنیات سنتی در سطح شهرها بیشتر و به تبع آن تنوع محصولات برای جذب مشتری جدید و نگه داشتن مشتری قدیم بیشتر شده است.

مثلا فروشگاه‌های سنتی به غیر از لبنیات، نان و عسل و ترشی و حتی سمنو هم دارند تا مشتری دست خالی از مغازه نرود. اما قیمت‌ها در بازار سنتی بالاتر از صنعتی است. مثلا اگر از مغازه لبنیات سنتی نیم کیلو پنیر لیقوان بخرید باید بین 180 تا 200 هزار تومان بپردازید، اما یک بسته پنیر لیقوان 400 گرمی رامک صنعتی با قیمت 140 هزار تومان فروخته می‌شود. ماست پرچرب یک کیلویی صنعتی از برند پگاه با قیمت 30 هزار تومان به فروش می‌رسد ولی اگر از مغازه لبنیات سنتی ماست بخرید برای یک کیلو باید حداقل بین 45 تا 50 هزار تومان هزینه کنید.

لبنیات سنتی از شیر باز تا ماست گاومیش
در سال‌های گذشته لبنیات سنتی از شیر گاو و گوسفند تهیه می‌شد و معمولا ماست، پنیر و کره از شیر این دو حیوان به دست می‌آمد. اما حالا محصولاتی در بازار موجود است که از شیر شتر، بز و گاومیش تهیه می‌شود و اتفاقا طرفدار هم دارد. قیمت‌ها هم متنوع است، اما چیزی که مشخص است اینکه در این بازار قیمت محصولاتی که از شیر گاو درست می‌شود از بقیه ارزانتر است.

محصولات گاوی: ظرف ماست یک کیلو و 500 گرمی بسته به نام ماست‌بندی که چقدر مشهور است و چه سابقه‌ای دارد بین 45 تا 55 هزار تومان فروخته می‌شود. هر کیلو شیر پرچرب گاوی با قیمت 18 تا 19 هزار و 500 تومان به فروش می‌رسد. قیمت یک کیلو پنیر لیقوان بین 340 تا 400 هزار تومان است و هر کیلو کره محلی که از شیر گاو به دست بیاید بین 400 تا 460 هزار تومان قیمت دارد.

قیمت کشک مایع از 80 هزار تومان تا 90 هزار تومان است. در مغازه‌های سنتی ماست و موسیر و ماست و نعنا هم می‌توانید پیدا کنید که هر کیلو آن با قیمت بین 70 تا 85 هزار تومان به فروش می‌رسد. خامه و سرشیری که از شیرگاو درست می‌شود خیلی معروف است و ظرف 250 گرمی آن بین 40 تا 45 هزار تومان قیمت دارد.

محصولات گوسفندی: قیمت محصولاتی که از شیر گوسفند به دست می‌آید کمی گرانتر از محصولات گاوی است. مثلا ظرف ماست یک کیلو و 500 گرمی با قیمت 130 تا 150 هزار تومان فروخته می‌شود. برای خرید پنیر تبریزی گوسفندی باید بین 250 تا 350 هزار تومان هزینه کنید. هر لیتر شیر گوسفند بین 75 تا 85 هزار تومان قیمت دارد و هر کیلو کره محلی گوسفندی بین 450 تا 500 هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین کشک مایع گوسفندی با قیمت 90 تا 100 هزار تومان فروخته می‌شود. اگر دوست دارید دوغی که می‌خورید از شیر گوسفند باشد برای خرید یک لیتر دوغ گوسفندی باید بین 50 تا 55 هزار تومان بپردازید. اگر بستنی سنتی با شیر گوسفندی می‌خواهید، 500 گرم آن با قیمت 75 تا 80 هزار تومان فروخته می‌شود.

محصولات شیر شتر: قیمت شیر شتر لیتری 90 تا 95 هزار تومان است. از شیر شتر ماست درست نمی‌کنند اما دوغ خوشمزه‌ای از آن به دست می‌آید که هر لیتر آن با قیمت 65 تا 70 هزار تومان به فروش می‌رسد. چون قیمت شیر شتر بالاست کسی از آن کره نمی‌گیرد و کشک و پنیر هم درست نمی‌کند.

محصولات شیر بز: شیر این حیوان اهلی هم در بازار لبنیات سنتی برای خودش طرفداران زیادی دارد. مثلا هر لیتر شیر بز با قیمت 65 تا 70 هزار تومان فروخته می‌شود. اگر می‌خواهید ماست از شیر بز بخرید برای ظرف یک و نیم کیلویی باید بین 75 تا 80 هزار تومان هزینه کنید. پنیر سنتی که از شیر بز عمل می‌آید نیز با قیمت هر کیلو 280 تا 350 هزار تومان فروخته می‌شود. هر لیتر دوغ بز نیز حدود 45 تا 50 هزار تومان قیمت دارد. هر کیلو کره‌ای که از شیر بز به عمل آمده باشد با قیمت بین 400 تا 450 هزار تومان به فروش می‌رسد. بعضی از لبنیاتی‌های سنتی از شیر بز بستنی درست می‌کنند که هر 500 گرم آن 48 تا 50 هزار تومان قیمت دارد.

محصولات گاومیش: شیر گاومیش در بازار لبنیات سنتی برای خودش برو بیایی دارد و محصولات پرفروشی از آن به عمل می‌آید. هر لیتر شیر گاومیش با قیمت 45 تا 55 هزار تومان فروخته می‌شود. اگر ماست گاومیش می‌خواهید برای خرید سطل یک کیلو و 500 گرمی باید بین 65 تا 70 هزار تومان هزینه کنید. شیر گاومیش خیلی چرب است و به همین دلیل کمتر از آن پنیر درست می‌کنند، اما بعضی از لبنیاتی‌ها هستند که به صورت سفارشی این پنیر را تولید می‌کنند. قیمت هر کیلو پنیر گاومیش محلی بین 200 تا 250 هزار تومان است. کره‌ای که از شیرگاومیش به دست می‌آید جزو کره‌های سنتی گران قیمت است و با قیمت هر کیلو بین 350 تا 550 هزار تومان فروخته می‌شود.

لبنیات صنعتی؛ دنیای متفاوت طعم‌ها
در دنیای لبنیات صنعتی دیگر خبری از شیر گوسفند، بز و شتر نیست. در این بازار شیر گاو حرف اول را می‌زند و ماست، پنیر، دوغ، کشک، خامه و کره از شیر گاو به عمل می‌آید. بررسی بازار صنعتی نشان می‌دهد قیمت‌ها در این طرف بازار پایین‌تر و تنوع خیلی بیشتر است. مثلا در این بازار محصولات کم چرب، پرچرب و نیم چرب هستند و قیمت‌ها نیز بسته به این که درصد چربی آنها چقدر است کم و زیاد می‌شود. یک لیتر شیر کم چرب کاله با قیمت 25 هزار تومان فروخته می‌شود و نوع پرچرب آن 26 هزار تومان قیمت دارد.

ماست: ماست سنتی در بازار صنعتی ارزانتر است. ماست سنتی 800 گرمی از برند مانیزان با قیمت 48 هزار تومان فروخته می‌شود. قیمت ماست کم چرب دو کیلویی از کاله 50 هزار تومان است و ماست 900 گرمی پرچرب از برند میهن با قیمت 65 هزارتومان فروخته می‌شود. البته در بازار صنعتی ماست ایسلندی، یونانی، همزده، ماست پروبیوتیک، ماست میوه‌ای هم تولید می‌شود. قیمت ظرف ماست ایسلندی 900 گرمی کاله 69 هزار تومان است.

ماست یونانی پرچرب میهن 70 هزار تومان قیمت دارد و ماست همزده دو کیلویی کم چرب از برند هراز با قیمت 75 هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت ماست میوه‌ای 500 گرمی کاله 50 هزار تومان است و برای خرید ماست موسیر دو کیلویی از برند پاک باید 83 هزار تومان هزینه کنید. ماست پروبیوتیک یک کیلو و 500 گرمی از برند کاله 79 هزار تومان قیمت دارد.

پنیر: در این بازار کم چرب‌ها و کم وزن‌ها همیشه ارزانتر هستند. مثلا یک بسته پنیر 300 گرمی کم چرب و کم نمک از برند هراز حدود 40 هزار تومان قیمت دارد و برای خرید پنیر کم چرب 750 گرمی از همین برند باید 87 هزار تومان بپردازید. یک بسته پنیر 400 گرمی لیقوان از برند رامک 148 هزار تومان فروخته می‌شود و اگر پنیر پرچرب می‌خواهید برای خرید بسته 750 گرمی از برند هراز باید 87 هزار تومان هزینه کنید.

یک بسته پنیر 400 گرمی از برند دامداران نیز با قیمت 44 هزار تومان فروخته می‌شود. پنیر مثلثی کاله نیز 30 هزارتومان قیمت دارد و پنیر بلغاری 400 گرمی از برند صباح با قیمت 88 هزار تومان به فروش می‌رسد. اگر بگردید در دنیای صنعتی پنیر با شیر گوسفندی می‌توانید پیدا کنید. مثلا یک بسته 400 گرمی از برند دامداران 120 هزار تومان قیمت دارد. پنیر یونانی هم داریم که بسته 300 گرمی آن از برند آلیما با قیمت 53 هزار تومان فروخته می‌شود.

کره: برخلاف لبنیات سنتی در بازار صنعتی کره گیاهی داریم که اتفاقا جزو کره‌های ارزان قیمت هستند. مثلا قیمت کره 50 گرمی غنچه حدود چهار هزار و 100 تومان است و کره 250 گرمی مهگل با قیمت 23 هزار تومان فروخته می‌شود. کره‌های حیوانی قیمت بالاتری دارند. مثلا کره 50 گرمی میهن 13 هزار و 500 تومان قیمت دارد و 100 گرمی آن با قیمت 25 هزار تومان به فروش می‌رسد. کره 250 گرمی میهن 62 هزار و 500 تومان قیمت دارد و برای خرید کره سنتی 500 گرمی در آب نمک از برند صباح باید حدود 136 هزار تومان هزینه کنید.

دوغ: این نوشیدنی سنتی در دنیای صنعتی‌ها انواع مختلفی دارد، از گاز دار و بدون گاز گرفته تا گرما دیده، کفیر و طعم دار. اگر دوغ گاز دار دوست دارید برای خرید بطری دو لیتری از برند پگاه باید 33 هزار تومان بپردازید. قیمت بطری یک و نیم لیتری از برند کاله 28 هزار تومان است و دوغ یک لیتری آبعلی 24 هزار تومان قیمت دارد. ولی اگر طرفدار دوغ بدون گاز هستید، دوغ بدون گاز دو کیلویی پگاه 31 هزار تومان فروخته می‌شود و بطری یک و نیم لیتری از برند کوه‌پناه نیز با قیمت حدود 27 هزار تومان به فروش می‌رسد.

دوغ کفیر یک و نیم لیتری از برند پگاه 28 هزار تومان قیمت دارد و برای خرید دوغ یک و نیم لیتری کفیر از برند کاله باید 36 هزار تومان هزینه کنید. دوغ با طعم نعنا هراز یک و نیم لیتری 27 هزار تومان قیمت دارد و دوغ با طعم پونه هراز با همین قیمت فروخته می‌شود. اگر طعم گلپر را دوست دارید دوغ یک و نیم لیتری از برند هراز با قیمت 27 هزار تومان به فروش می‌رسد و دوغ سبزیجات این برند هم حدود 30 هزار تومان قیمت دارد.

کشک: در حال حاضر ارزانترین کشک مایع موجود در بازار کشک 250 گرمی کاله است که با قیمت 17 هزار و 500 تومان فروخته می‌شود. کشک 450 گرمی کاله 35 هزار تومان قیمت دارد و برای خرید 650 گرمی سمیه باید 95 هزار تومان بپردازید. کشک با طعم سیر و نعنا هم داریم که شیشه 230 گرمی از برند سمیه با قیمت 37 هزار تومان به فروش می‌رسد. پگاه یک نوع کشک سیستانی تولید کرده که ظرف 500 گرمی آن را با قیمت 35 هزار تومان می‌فروشد. کشک 500 گرمی در پاکت پلاستیکی از برند بیژن با قیمت 50 هزار تومان فروخته می‌شود. در حال حاضر یک نوع کشک خشک تنقلاتی در بازار موجود است که یک بسته 20 گرمی آن از برند سمیه را می‌توانید با قیمت 15 هزار تومان بخرید.

خامه: در لبنیات صنعتی خامه به شکل ساده و طعم‌دار تولید می‌شود. ارزانترین خامه ساده در بازار لبنیات صنعتی خامه صبحانه پاک 100 گرمی است که با قیمت 14 هزار تومان فروخته می‌شود. خامه صبحانه کاله 200 گرمی 25 هزارتومان قیمت دارد‌. در گروه خامه‌های طعم‌دار، قیمت خامه عسلی 100 گرمی پگاه 12 هزار تومان است و نوع کاکائویی آن با قیمت 14 هزار تومان فروخته می‌شود. خامه انجیر 100 گرمی کاله 14 هزار تومان قیمت دارد و برای خرید خامه عسل 200 گرمی کاله باید 25 هزار تومان بپردازید.