ریپل (Ripple) چیست؟ همه چیز درباره XRP و آینده بانکداری جهانی

در دنیای پرهیاهوی رمزارزها، جایی که بیت‌کوین سودای جایگزینی پول‌های سنتی را در سر دارد و اتریوم به دنبال ساختن یک کامپیوتر جهانی است، یک بازیگر متفاوت با رویکردی منحصربه‌فرد توجه‌ها را به خود جلب کرده است: ریپل. ریپل نه برای جنگ با بانک‌ها، بلکه برای همکاری با آن‌ها به میدان آمده است. این پروژه جاه‌طلبانه، خود را نه یک رقیب، بلکه یک ارتقاء برای زیرساخت‌های مالی جهانی معرفی می‌کند؛ یک راه‌حل نوآورانه برای حل یکی از قدیمی‌ترین مشکلات سیستم بانکی: پرداخت‌های بین‌المللی کند، پرهزینه و پیچیده.

اما داستان ریپل بسیار پیچیده‌تر از یک رمزارز ساده است. این اکوسیستم از سه جزء اصلی تشکیل شده که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند: شرکت فناوری ریپل، دارایی دیجیتال XRP و دفتر کل توزیع‌شده XRPL. درک این سه تفنگدار، کلید ورود به دنیای ریپل است؛ دنیایی که با یک نبرد حقوقی چندساله و پرحاشیه با دولت آمریکا گره خورده و اکنون در تلاش است تا پلی مستحکم میان جهان مالی سنتی و اقتصاد نوظهور رمزارزها بسازد. این مقاله، سفری عمیق به تمام زوایای این پروژه است.

ریپل، XRP و XRPL: این سه تفنگدار واقعا چه کسانی هستند؟

برای درک صحیح اکوسیستم ریپل، باید سه جزء اصلی آن را از یکدیگر تفکیک کنیم. این تفکیک صرفاً یک تمایز فنی نیست، بلکه سنگ بنای استراتژی تجاری و حقوقی ریپل بوده است.

ریپل (Ripple): شرکت فناوری

ریپل (Ripple) یک شرکت خصوصی فناوری مالی (فین‌تک) است که در سال ۲۰۱۲ تأسیس شد. مأموریت اصلی این شرکت، توسعه و فروش نرم‌افزارها و راه‌حل‌های پرداخت برای بانک‌ها و مؤسسات مالی است. شبکه پرداخت این شرکت که ریپل‌نت (RippleNet) نام دارد، به اعضای خود اجازه می‌دهد تا پول را به صورت آنی و ارزان در سراسر جهان جابجا کنند.

ایکس‌آرپی (XRP): دارایی دیجیتال

XRP رمزارز بومی لجر XRP است. کارکرد اصلی XRP، ایفای نقش به عنوان یک ارز پل (Bridge Currency) برای تسهیل پرداخت‌های بین‌مرزی است. این رمزارز نیاز بانک‌ها به داشتن حساب‌های از پیش تأمین‌شده در کشورهای دیگر را از بین می‌برد و هزینه‌ها را به شدت کاهش می‌دهد. تمام ۱۰۰ میلیارد واحد XRP از پیش استخراج (Pre-mined) شده و فرآیند ماینینگ ندارد.

لجر ایکس‌آرپی (XRPL): فناوری زیرساخت

لجر XRP یا (XRP Ledger) یک فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) متن‌باز و غیرمتمرکز است که به عنوان زیربنای فنی XRP عمل می‌کند. این لجر، که می‌توان آن را نوعی بلاک‌چین در نظر گرفت، مسئول ثبت و تأیید تمام تراکنش‌های XRP است. نکته مهم این است که XRPL یک پروژه مستقل است و توسط شرکت ریپل کنترل نمی‌شود.

از زیرزمین یک برنامه‌نویس تا غول فین‌تک: داستان تولد ریپل

داستان ریپل حتی پیش از بیت‌کوین آغاز شد. ریشه‌های آن به سال ۲۰۰۴ و پروژه‌ای به نام ریپل‌پی (RipplePay) بازمی‌گردد. اما نقطه عطف اصلی در سال ۲۰۱۲ با پیوستن کریس لارسن، یک کارآفرین سریالی موفق در حوزه فین‌تک، به تیم توسعه‌دهندگان اولیه (جد مک‌کالب، آرتور بریتتو و دیوید شوارتز) رقم خورد. این ترکیب از تخصص فنی و هوش تجاری، ریپل را از همان ابتدا در مسیری متفاوت از دیگر پروژه‌های رمزارزی قرار داد. برخلاف روحیه ضدسیستم بیت‌کوین، ریپل از روز اول یک کسب‌وکار بود که برای حل یک مشکل مشخص برای بانک‌ها طراحی شده بود.

موتورخانه ریپل: چگونه این شبکه سریع‌تر و ارزان‌تر از بیت‌کوین کار می‌کند؟

راز سرعت بالای ریپل در الگوریتم اجماع آن نهفته است: الگوریتم اجماع پروتکل ریپل یا RPCA. در این سیستم، به جای فرآیند انرژی‌بر ماینینگ، گروهی از سرورهای مورد اعتماد به نام اعتبارسنج‌ها (Validators) با یکدیگر همکاری می‌کنند تا در مورد صحت تراکنش‌ها به توافق برسند. یک تراکنش زمانی نهایی می‌شود که حداقل ۸۰ درصد از اعتبارسنج‌ها بر سر آن توافق کنند. این فرآیند بسیار کارآمد، دلیل اصلی سرعت خیره‌کننده ۳ تا ۵ ثانیه‌ای تراکنش‌ها در شبکه ریپل است. این طراحی، عدم تمرکز مطلق را فدای سرعت و مقیاس‌پذیری کرده است.

ریپل در برابر بیت‌کوین: دوئل غول‌ها با اهدافی کاملا متفاوت

مقایسه ریپل و بیت‌کوین اغلب با یک پیش‌فرض اشتباه انجام می‌شود. این دو پروژه رقیب مستقیم یکدیگر نیستند، بلکه برای حل دو مشکل کاملا متفاوت طراحی شده‌اند.

• هدف: هدف بیت‌کوین جایگزینی پول سنتی و ایفای نقش به عنوان طلای دیجیتال است. هدف ریپل، بهبود سیستم مالی موجود و عمل کردن به عنوان یک ارز پل برای بانک‌هاست.

• سرعت: تراکنش‌های بیت‌کوین ۱۰ دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد؛ تراکنش‌های ریپل ۳ تا ۵ ثانیه.

• ظرفیت: بیت‌کوین حدود ۷ تراکنش در ثانیه (TPS) پردازش می‌کند؛ ریپل تا ۱۵۰۰ تراکنش در ثانیه.

• مصرف انرژی: شبکه بیت‌کوین انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کند؛ شبکه ریپل به دلیل عدم نیاز به ماینینگ، بسیار پایدار و سبز است.

از حرف تا عمل: ریپل در دنیای واقعی چه می‌کند؟

محصول اصلی شرکت ریپل، ریپل‌نت (RippleNet) است؛ یک شبکه جهانی متشکل از صدها بانک و مؤسسه مالی. مهم‌ترین سرویس ارائه‌شده بر بستر این شبکه، نقدینگی بر حسب تقاضا یا ODL (On-Demand Liquidity) است. این سرویس به طور مستقیم از رمزارز XRP به عنوان ارز پل برای تسویه آنی و ارزان پرداخت‌های بین‌مرزی استفاده می‌کند. بانک‌های بزرگی مانند Santander، PNC Bank و غول مالی ژاپنی SBI Holdings از جمله شرکای برجسته ریپل هستند که از این فناوری برای بهبود خدمات خود استفاده می‌کنند.

سنگ بزرگ پیش پای ریپل: داستان دادگاه با SEC

مهم‌ترین فصل تاریخ ریپل، نبرد حقوقی طولانی آن با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) بود. در دسامبر ۲۰۲۰، SEC از ریپل به اتهام فروش ۱.۳ میلیارد دلار اوراق بهادار ثبت‌نشده (در قالب توکن XRP) شکایت کرد. پس از نزدیک به سه سال، در ژوئیه ۲۰۲۳، قاضی آنالیسا تورس رأی تاریخی خود را صادر کرد که یک پیروزی بزرگ برای ریپل بود. قاضی بین فروش XRP به مؤسسات (که آن را اوراق بهادار دانست) و فروش XRP به عموم مردم در صرافی‌ها (که آن را اوراق بهادار ندانست) تمایز قائل شد. این رأی، راه را برای لیست شدن مجدد XRP در صرافی‌های آمریکایی باز کرد و عدم قطعیت بزرگی را از سر این پروژه برداشت.

آینده ریپل: آیا XRP به قیمت‌های رؤیایی خواهد رسید؟

با پایان یافتن پرونده SEC، آینده XRP به ترکیبی از عوامل مختلف بستگی دارد.

• کاتالیزورهای رشد: تأیید یک صندوق قابل معامله در بورس (ETF) برای XRP، گسترش پذیرش سرویس ODL توسط بانک‌های بیشتر، و ورود به حوزه توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) می‌توانند قیمت را به شدت افزایش دهند.

• ریسک‌ها: تغییرات نظارتی در آینده، رقابت با سیستم‌های سنتی مانند سوئیفت و پروژه‌های دیگر مانند استلار، از جمله ریسک‌های پیش روی ریپل هستند.

• پیش‌بینی‌های قیمت: اکثر تحلیل‌ها قیمت XRP را در محدوده ۲ تا ۵ دلار برای سال ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌کنند. سناریوهای بسیار خوش‌بینانه برای بلندمدت (تا سال ۲۰۳۰)، با در نظر گرفتن تحقق تمام پتانسیل‌ها، از قیمت‌های ۲۰ تا ۳۰ دلار و حتی بالاتر صحبت می‌کنند، هرچند هیچ تضمینی برای تحقق این پیش‌بینی‌ها وجود ندارد.