بمب هوش مصنوعی چین| چگونه «دیپ‌سیک» در چند ساعت دنیا را متحول کرد؟

هفت صبح، امیر پایدار|  یکی از تحولات بزرگ که طی ماه‌های اخیر توجهات جهانی را به خود جلب کرده، ظهور یک مدل هوش مصنوعی چینی به نام DeepSeek است. این مدل، که در 20 ژانویه 2025 به‌روزرسانی جدیدی دریافت کرده، توانسته در مدت کوتاه به یکی از پردانلودترین اپلیکیشن‌های فروشگاه اپ استور تبدیل شود.

این موفقیت چشمگیر نه تنها در میان فعالان فناوری بلکه در میان سیاستمداران و سرمایه‌گذاران نیز مورد توجه قرار گرفته است. آنچه هوش مصنوعی DeepSeek را متمایز کرده، توانایی آن در انجام وظایف مشابه با مدل‌های پیشرفته‌ای همچون Chat GPT شرکت OpenAI است. در حالی که هزینه‌های تولید آن به‌طور قابل‌توجهی کمتر و در نتیجه محدودیت استفاده از آن هم به مراتب کمتر است.

‌دیپ‌سیک یک مدل هوش مصنوعی چینی است که به منظور رقابت با مدل‌های مشابه خارجی مانند ChatGPT در دسترس قرار گرفته است. این مدل که به‌عنوان یک چت‌بات هوشمند شناخته می‌شود، قابلیت‌های مشابه با مدل‌هایی چون OpenAI و سایر سیستم‌های تولیدکننده محتوا را دارد. ویژگی منحصر به‌فرد DeepSeek در این است که با وجود توانایی‌های مشابه، هزینه‌های ساخت و پیاده‌سازی آن به‌طور چشمگیری کمتر است.

طبق ادعای سازندگان هوش مصنوعی DeepSeek، این مدل تعداد کمتری چیپ‌های پیشرفته نسبت به رقبای خود دارد. به همین دلیل توانسته است هزینه تولید را به طرز قابل‌توجهی کاهش دهد. این امر به معنی صرفه‌جویی در منابع مالی است. در نتیجه امکان دسترسی به فناوری‌های هوش مصنوعی پیشرفته را برای کشورهایی که قادر به خرید تجهیزات گران‌قیمت نیستند، فراهم می‌کند.

از جمله ویژگی‌های DeepSeek می‌توان به قابلیت‌های بالای آن در زمینه ریاضیات و کدنویسی اشاره کرد که مشابه توانایی‌های مدل‌های پیشرفته‌تر است. با این حال، مدل DeepSeek به‌گونه‌ای آموزش دیده که از پرداختن به موضوعات حساس سیاسی در چین خودداری کند. چون وقتی که BBC از DeepSeek درباره رویدادهای میدان تیان‌آن‌من پرسید، این چت‌بات، از ارائه اطلاعات درباره این حادثه امتناع کرد. این امر نشان می‌دهد سیاست‌های سانسور دولت چین در زمینه استفاده از هوش مصنوعی سفت و سخت دنبال می‌شود.

‌لیانگ ونفنگ (Liang Wenfeng) مؤسس و مدیرعامل DeepSeek است که این شرکت را در دسامبر 2023 تأسیس کرد. او فارغ‌التحصیل دانشگاه ژجیانگ چین در رشته‌های مهندسی اطلاعات الکترونیک و علوم کامپیوتر است Liang .علاوه بر کار در حوزه فناوری، تجربه‌های زیادی در زمینه امور مالی دارد. او مدیر یک صندوق پوششی به نام High-Flyer است که از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های مالی و اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند.

لیانگ در مصاحبه‌های اخیر خود بیان کرده که چین نمی‌تواند همیشه به‌عنوان یک پیرو در حوزه فناوری باقی بماند و باید به رهبری در عرصه نوآوری دست یابد. او اشاره کرده که شکاف واقعی بین چین و ایالات متحده در زمینه هوش مصنوعی، نه در کپی‌برداری ایده‌ها بلکه در نوآوری است. همین نگاه جدید و اعتماد به‌نفس بالا کمک کرده تا هوش مصنوعی DeepSeek بتواند در رقابت با رقبای غربی، فوق‌العاده عمل کند.

ظهور DeepSeek بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری در ایالات متحده به‌ویژه Nvidia را تحت تأثیر قرار داده است. یکی از نکات جالب این است که DeepSeek نشان داده که می‌توان مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته را با هزینه‌های کمتری به‌نسبت رقبای غربی توسعه داد. با این اتفاق، حالا سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار به این فکر افتاده‌اند که آیا شرکت‌های بزرگی مانند Nvidia قادر خواهند بود به رشد و موفقیت‌های خود در آینده ادامه دهند یا خیر.

در تاریخ 27 ژانویه 2025، با انتشار اخبار موفقیت هوش مصنوعی DeepSeek، بازارهای مالی نوسانات شدیدی پیدا کردند. برای مثال شاخص Nasdaq بیش از 3 درصد کاهش یافت. قیمت سهام Nvidia که در گذشته بیشترین ارزش بازار را در دنیا داشت، به شدت افت کرد و تا 17 درصد کاهش یافت. این افت قیمت ارزش بازار Nvidia را از 3/5 تریلیون دلار به 9/2 تریلیون دلار رساند. به‌طور کلی، موفقیت DeepSeek نشان داده که دیگر تنها با استفاده از منابع مالی بزرگ و چیپ‌های پیشرفته نمی‌توان در رقابت‌های هوش مصنوعی پیشی گرفت.

ظهور هوش مصنوعی DeepSeek در چین به‌عنوان یک موفقیت بزرگ در عرصه فناوری تلقی می‌شود. این هوش مصنوعی نه‌تنها چین را به‌عنوان یک قدرت در این حوزه معرفی کرده بلکه برای چین نیز به‌عنوان گواهی بر خودکفایی تکنولوژیکی محسوب می‌شود. در ایالات متحده بسیاری از شرکت‌های فناوری در حال رقابت و تلاش برای حفظ برتری خود هستند. اما DeepSeek به عنوان یک شرکت چینی توانسته تا در برابر این رقابت‌ها قدرتمند ظاهر شود.

موفقیت هوش مصنوعی DeepSeek به دولت چین این امکان را می‌دهد که ادعا کند که در حال گام برداشتن به سوی یک دوران جدید از رهبری فناوری است. این موضوع می‌تواند به افزایش خودباوری و انگیزه در میان نسل جدید کارآفرینان چینی منجر شود. البته برخی تحلیلگران نیز هشدار داده‌اند که این رشد سریع فناوری می‌تواند منجر به نوعی «انزوا» در زمینه تکنولوژی شود. موضوعی که به ضرر چین خواهد بود.

هوش مصنوعی DeepSeek نه‌تنها توانسته به یک رقیب جدی برای مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌ای چون OpenAI تبدیل شود، بلکه با ارائه یک راه‌حل اقتصادی و با قدرت پردازش بالا، چشم‌انداز جدیدی از رقابت در دنیای هوش مصنوعی به‌وجود آورده است. این موفقیت نشان می‌دهد که دیگر تنها با تکیه بر منابع مالی و تجهیزات پیشرفته نمی‌توان در رقابت‌های فناوری برتری داشت.