بازیگرانی که دو بار نقش امام خمینی را بازی کردند

ایفا کردن نقش شخصیت‌های تاریخی همیشه چالشی برای کارگردانان بوده است. چالشی که هم در انتخاب بازیگر و هم در تناسب چهره او با آن شخصیت تاریخی وجود دارد. یکی از کسانی که کمتر درباره او اثر سینمایی و سریالی تولید شده، امام خمینی(ره) است.

انتخاب بازیگری برای ایفای نقش ایشان، هم به دلیل معاصرتر بودن و هم به دلیل تناسب خاص اجزای چهره، همیشه اتفاقات جالبی را رقم زده است. گاهی نیز به قدری این چالش سخت بوده که کارگردانان و تهیه‌کنندگان ترجیح دادند از همان بازیگران قدیمی برای ایفای نقش ایشان بهره ببرند و همین باعث شده هنرمندانی برای دومین بار نیز در قامت امام خمینی(ره) برای ایفای نقش حاضر شوند.

از تست گریم جمشید آریا تا انتخاب عبدالرضا اکبری برای دومین بار

شباهت چهره عبدالرضا اکبری به امام نکته ای است که با کمی توجه از پس چهره او نمایان است. همین شباهت بدون گریم به چهره امام (ره)، باعث شده این بازیگر تاکنون دوبار در قامت «روح‌الله» در یک اثر سینمایی و یک تله‌فیلم ایفای نقش کند. اکبری در مصاحبه ای در این‌باره گفته: من یادم است چند جلسه ۵ ساعته گریم داشتم که سعید ملکان این کار را کرد، اما رضایت بهروز افخمی را جلب نکرد. البته شنیدم که جمشید هاشم‌پور هم تست داده بود اما این طور که می‌گفتند چهره‌اش از پس نقش بیرون می‌زد. یعنی هرکس می‌دید متوجه می‌شد این جمشید هاشم‌پور است.

وی ادامه داد: اما بعد از چند جلسه ۵ ساعته وقتی عکس‌های بنده را بازبینی می‌کردند، بستگان امام(ره) می‌پرسیدند این کیست؟ این واکنش خوبی بود؛ چرا که هنرپیشه در نقش‌های تاریخی نباید دیده بشود. این توجه و دقت‌نظر باعث شد تا مردم وقتی بر روی پرده نقره‌ای، فرزند صبح را دیدند شخصیت امام(ره) برایشان ملموس بود.

اکبری یک بار در سال 1383در نقش امام خمینی (ره) در فیلم بهروز افخمی به نام فرزند صبح ایفای نقش کرد و این نکته از مصاحبه او درباره این فیلم سینمایی است. این فیلم سینمایی به جز یک بار در جشنواره عمار،هنوز اکران نشده و همچنان پس از سال‌ها نزدیک به سالگرد رحلت امام (ره) ، بحث بر سر اکران آن بالا می‌گیرد.

اکبری درباره اکران این فیلم نیز در مصاحبه‌ای گفته: هرچند وقت یک بار این خبر را می‌شنوم و ۱۰ سال است منتظر این اتفاقم. چرا که اعتقاد دارم فیلمی که اکران نشود گویی اصلاً ساخته نشده است.

چند سال بعد یعنی در سال 1387 ، افخمی باز به سراغ سوژه ای درباره امام خمینی(ره) رفت و این بار تله فیلم ۱۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه را تولید کرد. این تله‌فیلم روایت گروهی از خبرنگاران تلویزیونی است که برای ضبط پیام حضرت امام(ره) در خصوص شروع جنگ تحمیلی در شهریور سال ۱۳۵۹ راهی جماران می‌شوند.

اکبری درباره تفاوت‌ این دو اثر و نقش خود در آنها گفت: در فیلم سینمایی فرزند صبح ایفاگر مقطع ۶۳ سالگی حضرت امام(ره) هستم. شخصیت تغییر نمی‌کند و تنها تفاوت آن در مقاطع سنی است. البته ایفای این نقش کاری دشوار است، چرا که شخصیت عرفانی، منش و رفتار و اقتدار حضرت امام(س) قابل توصیف نیست و هنوز تاثیر روحیه ایشان در مردم ایران زنده است.

او افزود: اگر چه ماموریت فیلم ۱۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه حضرت امام خمینی(ره) است، اما بیشتر تلاش‌های گروه خبرنگاری به تصویر کشیده می‌شود که مشغول تهیه گزارش هستند.

انتخاب بی‌مقدمه آقای تهیه‌کننده، دو ایفای نقش نصیبش کرد

یکی دیگر از کسانی که به واسطه شباهت اولیه در یک نقش، دوبار نقش امام را بازی کرده محمد آزادی است. او که خود تهیه‌کننده اثری درباره امام به نام سال‌های حادثه بوده، آخرین نفری بوده که برای بازی در این سریال تست گریم داده و جالب آن‌که همین تست نیز مورد قبول قرار گرفته است.

او در این باره گفته: ابتدا قرار بود ولی‌الله مومنی در این فیلم ایفاگر نقش حضرت امام خمینی(ره) باشد و حتی عکس تست گریم ایشان هم در خبرگزاری‌های مختلف رونمایی شد، اما وقتی کامنت‌ها و نظرات مردمی را دیدیم، متوجه شدیم که زیاد مورد اقبال عموم قرار نگرفت و کارگردان تصمیم گرفت تا بازیگر را عوض کند و در آنجا به یک‌باره تصمیم گرفت من هم تست گریم بدهم و لطف خدا شامل بنده شد و گریم بنده تایید شد.

سریال سال‌های حادثه به کارگردانی سعید چاری یک سریال سه فصلی درباره زندگی امام خمینی(ره) است که به جست‌وجوی یک کودک ۹ ساله در سه فصل برای دیدن امام می‌پردازد؛ این سریال از سال‌های ۴۲ تا ۵۷ را در یک فصل، ۵۷ تا سال ۶۸ و رحلت امام را در فصل دوم و دهه ۹۰ را نیز در فصل آخر روایت می‌کند.

آزادی نیز همچون عبدالرضا اکبری چند سال پس از سال‌های حادثه، این بار در یک فیلم سینمایی دوباره با چاری همکاری می‌کند و از گهواره تا ماه را تولید می‌کنند.

فیلم از گهواره تا ماه به کارگردانی سعید چاری فیلمی با محوریت موضوع انقلاب و دفاع مقدس است و به بخش‌هایی از زندگی سرداران جبهه مانند شهید مصطفی چمران، سید مرتضی آوینی، ابراهیم همت و محمدابراهیم همتی ناخدای ناوچه پیکان می‌پردازد.

داستان این فیلم بر مبنای یک جمله تاریخی از حضرت امام خمینی(ره) است که بعد از دستگیری توسط ساواک در جواب آنها که پرسیده بودند می‌خواهد با کدام سرباز به جنگ شاه ایران بیاید و ایشان فرموده بودند: «سربازان من اکنون در گهواره خوابیده‌اند»