جهش به عصر هوشمند ایرانی

هفت صبح|  در حالی‌که موج جهانی هوش مصنوعی به سرعت در حال گسترش است، شماری از شرکت‌ها و استارتاپ‌های ایرانی نیز با بهره‌گیری از API‌ مدل‌هایی مانند ChatGPT و توسعه سامانه‌های بومی، به سمت پیاده‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی در خدمات، محصولات و زیرساخت‌های خود حرکت کرده‌اند. کارشناسان این روند را آغاز یک تحول تدریجی در اقتصاد دیجیتال کشور می‌دانند.

   هوش مصنوعی در زیرساخت‌های ایران

در چند سال گذشته، هوش مصنوعی از یک مفهوم علمی به ابزاری کارآمد و حیاتی برای شرکت‌های کوچک و بزرگ در جهان تبدیل شده و حالا نشانه‌هایی از ورود این موج فناورانه به فضای کسب‌وکار ایران نیز دیده می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته، تعداد استارتاپ‌ها و شرکت‌های خصوصی ایرانی که از فناوری‌های هوش مصنوعی در پروژه‌های خود استفاده می‌کنند، به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. از تحلیل داده‌های بازار و رفتار مصرف‌کننده گرفته تا چت‌بات‌های پاسخ‌گو، پردازش زبان فارسی، سامانه‌های پیشنهاددهنده و پشتیبانی هوشمند از مشتری، هوش مصنوعی به تدریج در زیرساخت شرکت‌های داخلی جا باز کرده است.

   توسعه هوش مصنوعی فارسی

یکی از نکات قابل‌توجه در این روند، استفاده مستقیم برخی شرکت‌های ایرانی از قابلیت‌های مدل‌های هوش مصنوعی جهانی مانند ChatGPT در سامانه‌ها و خدمات دیجیتال‌شان است. این شرکت‌ها با اتصال نرم‌افزارها و زیرساخت‌های خود به API این مدل‌ها، درواقع قدرت پردازش زبانی و تحلیلی را از بیرون تأمین می‌کنند و در دل برنامه‌های خود به‌کار می‌گیرند.

به عبارت دیگر، هسته‌ هوش مصنوعی مورد استفاده در بسیاری از سرویس‌های داخلی، از طریق ارتباط با پلتفرم‌های خارجی تأمین می‌شود؛ کاری که به شرکت‌ها امکان می‌دهد بدون نیاز به توسعه‌ فنی گسترده، خدمات هوشمند را در زمان کوتاه‌تری راه‌اندازی کنند.

به طور خاص پلتفرم‌های آموزش آنلاین، خدمات مالی، فروشگاه‌های اینترنتی و سامانه‌های مشاوره پزشکی از جمله حوزه‌هایی هستند که به سرعت از این فناوری‌ها بهره می‌برند. برخی از استارتاپ‌ها با ترکیب این  APIهای خارجی با داده‌های بومی و فارسی، موفق به ارائه راهکارهایی بومی ‌شده و رقابتی شده‌اند.

در کنار استفاده از این ابزارهای بین‌المللی، تیم‌های فنی ایرانی نیز در حال تلاش برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی مخصوص زبان فارسی هستند. هرچند این مسیر با چالش‌هایی همچون کمبود داده، هزینه بالای آموزش مدل‌ها و محدودیت‌های سخت‌افزاری همراه است، اما گام‌های اولیه برداشته شده و مورد توجه جامعه فناوری کشور قرار گرفته است.

   موانع توسعه

با وجود این پیشرفت‌ها، فعالان حوزه فناوری از مشکلاتی همچون دسترسی محدود به سرویس‌های بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها، نبود زیرساخت‌های ابری قدرتمند، محدودیت‌های اینترنت و کمبود سرمایه‌گذاری بلندمدت سخن می‌گویند که رشد سریع‌تر این حوزه را محدود کرده است.

یک کارشناس در این زمینه به خبرنگار هفت‌صبح گفت: «شرکت‌های ایرانی برای دسترسی به APIهای خارجی اغلب مجبورند از مسیرهای پیچیده و غیرمستقیم استفاده کنند که هزینه‌ها را بالا می‌برد و پایداری خدمات را کاهش می‌دهد. حمایت‌های دولتی و استراتژی‌های ملی می‌تواند به تقویت زیرساخت‌ها و توسعه بهتر این فناوری‌ها کمک کند.»

 افق آینده

کارشناسان اقتصادی و فناوران معتقدند که ورود هوش مصنوعی به ساختار کسب‌وکارهای ایرانی می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی، افزایش بهره‌وری، بهبود کیفیت خدمات و خلق فرصت‌های شغلی جدید شود؛ مشروط بر آنکه حمایت‌های لازم و دسترسی به زیرساخت‌ها فراهم شود. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی دیگر تنها یک گزینه فناورانه نیست، بلکه به یک ضرورت استراتژیک برای شرکت‌های ایرانی تبدیل شده است.