داستان خواندنی ابوالحسن و همسرش آذرنوش
ابتهاج مدیرعامل بانک ملی و پایه‌گذار و مدیرعامل سازمان برنامه
هفت صبح| برگی از تاریخ امروزمان را به ابوالحسن ابتهاج اختصاص دادیم. او که از دی ۱۳۲۰ به مدت 7سال مدیرعامل بانک ملی و پایه‌گذار و مدیرعامل سازمان برنامه بود.
از او چه می‌دانیم؟
موسسه مطالعات تاریخ معاصر درباره او نوشته: ابوالحسن ابتهاج 8 آذر 1278 در رشت متولد شد. پدرش ابراهیم، ملقب به ابتهاج‌الملک، اهل گرکان و بزرگ‌ترین مالک گیلان و مادرش فاطمه اهل رشت بود. دوران طفولیت را در رشت سپری و تحصیلات ابتدایی را در مدرسه رشدیه رشت آغاز کرد. سپس به اتفاق خانواده‌اش به تهران آمد و در مدرسه تربیت ادامه تحصیل داد.
تحصیل در پاریس
سال 1291 هنگامی که 12سال داشت پدرش او را همراه برادر بزرگترش غلامحسین برای ادامه تحصیل به پاریس فرستاد. پس از دوسال اقامت در پاریس، سال 1293، پدرش دو برادر را از پاریس به بیروت و به کالج پروتستان سوریه فرستاد. سال 1293 به اتفاق برادر برای تعطیلات تابستان به ایران بازگشتند.
این امر مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و بسته شدن همه راه‌های خروج از ایران شد و آنها نتوانستند به بیروت بازگردند. در همان سال خانواده وی از تهران به رشت رفتند و در مدرسه آمریکایی رشت مشغول تحصیل شدند و تا سال 1295 در آنجا درس خواندند. در تابستان 1298به رشت بازگشت و به سمت مترجم، به استخدام انگلیسی‌ها درآمد. کمی آن را رها کرد و مترجمی دسته‌ای از قوای انگلیسی را پذیرفت و با آنها به بندر گز رفت.
دستگیری و فرار به تهران
ابتهاج سال 1299 به دلیل عقب‌نشینی قوای انگلیس در گیلان، به رشت بازگشت. پس از مدتی که میرزا کوچک‌خا‌ن تشکیل حکومت مستقل در رشت داد، جنگلی‌ها او و برادرش را به اتهام مخالفت با حکومت انقلابی دستگیر ولی پس از مدتی آزاد کردند. چندی بعد به علت پیشروی قوای روسیه در گیلان، ابوالحسن و غلامحسین ابتهاج از رشت گریخته و به تهران آمدند. سپس به استخدام بانک شاهی ایران درآمد و سال 1301 به شعبه رشت بانک شاهی منتقل شد و سال 1303 با سمت مترجم کل، به شعبه تهران انتقال یافت.
سمت‌‌های ابوالحسن
به طور خلاصه سمت‌‌های او را بخوانید؛11 تیر 1315 به استخدام وزارت مالیه درآمد. ریاست دبیرخانه شورای اقتصاد؛ تیر 1315 بازرس دولت در بانک کشاورزی؛ سال 1316 معاونت بانک ملی ایران؛ سال 1317 استخدام در وزارت بازرگانی؛ خرداد 1319 ریاست هیات مدیره بانک رهنی؛ دی 1321 به جای حسین علا به مدیریت بانک ملی ایران منصوب شد.
شهریور 1329 سفیر کبیر ایران در فرانسه شد. فروردین 1331 از آن سفارت عزل و پس از بازگشت به ایران به درخواست محمدرضا پهلوی در شهریور 1333 مدیریت سازمان برنامه را پذیرفت و به عنوان نخستین رئیس سازمان برنامه پس از کودتای 28 مرداد، جایگزین اصغر پناهی شد. تاسیس بانک ایرانیان در دی 1338؛ سال 1353 با مشارکت شرکت بیمه آمریکایی، شرکت سهامی بیمه بین‌المللی ایران و آمریکا را در ایران پایه‌گذاری کرد و خود به عنوان رئیس هیات مدیره آن تا سال 1357 مشغول کار شد.
ازدواج با آذرنوش
همسرش آذرنوش ابتهاج متولد ۱۲۹۹ بود. نام پیش از ازدواج صنیع همایون بود؛ آذرنوش دندانپزشک و بانکدار بود. فرزند حسین صنیع شیرازی و از دندانپزشکان صاحب‌نام مازندران و خواهرزاده فرصت‌الدوله شیرازی. او مؤسس و سردبیر «مجله دندانپزشکی» بود. شوهر اول آذرصنیع، مهندس هاشم عروضی بود که سال 1329 فوت می‌کند.
علیرضا و الهه از فرزندان او از همسر اولش هستند. شوهر دوم آذرنوش، مهندس ابوذر نام داشت. او سومین بار سال ۱۳۳۵ با ابوالحسن ابتهاج ازدواج می‌کند. ابتهاج در این زمان در آستانه ۶۰ سالگی بود و ۲۶سال بود که با زن اولش زندگی کرده بود. ابتهاج و همسرش دو فرزند به نام‌های شهرزاد و داور دارند.
مصادره اموال و مرگ
ابتهاج اردیبهشت سال 1357 برای معالجه چشم با همسرش به فرانسه رفت. پس از انقلاب، در تیر 1358 اموال او در ایران مصادره شد. او مدتی در شهر کان فرانسه به‌سر برد. و 1369، به علت اختلاف با شهرداری این شهر فرانسه را ترک و برای اقامت به لندن رفت. ابوالحسن پس از مدتی فعالیت و نگارش خاطرات خود، ۶اسفند۱۳۷۷ در سن ۹۹سالگی در لندن درگذشت.
در تصویر ابتهاج را در کنار نفر سمت چپ (همسرش) و مهمانان خارجی می‌بینید.
