تکرار آتشسوزی در تالاب کانیبرازان
تالاب کانیبرازان، روزگاری یکی از مهمترین و زیباترین زیستگاههای پرندگان مهاجر و بومی در شمالغرب کشور بود
هفت صبح | امسال هم شاهد وقوع حریق در تالاب کانیبرازان بودیم. این تالاب در سالهای اخیر چندین بار دچار حریق شده و آخرین بار آن در 12 آذر امسال، پس از سه ساعت مهار شد. اگر روند آتشسوزی در این تالاب مهم کنترل نشود و حقابه آن تامین نشود، ممکن است این زیستگاه تبدیل به خاطره شود.
تالاب کانیبرازان، روزگاری یکی از مهمترین و زیباترین زیستگاههای پرندگان مهاجر و بومی در شمالغرب کشور بود. با این حال، ترکیب خشکی شدید، کاهش حقآبه و برداشت بیرویه منابع آبی طی سالهای گذشته، شرایط را بهگونهای کرده بود که نیزارها -آخرین نفسگاه حیاتوحش تالاب- به تنها پناهگاه طبیعی برای پرندگان و جانوران بدل شدند. آتشسوزی اخیر در همین نیزارها، زنگ خطری جدی برای بقای این تالاب را به صدا درآورده است. با توجه به سابقه آتشسوزی در این تالاب در سالهای اخیر و وضعیت فعلی خشکی، اگر روندها تغییر نکند، ممکن است کانیبرازان برای همیشه به خاطرهای زیبا بدل شود.
مهار حریق نیزارها بعد از سه ساعت
دیروز بار دیگر نیزارهای تالاب کانیبرازان طعمه حریق شد. معاون اداره حفاظت محیط زیست مهاباد به ایلنا گفت که این آتشسوزی پس از سه ساعت مهار شده است.رزاق حسنپور این آتشسوزی را مربوط به نیزارهای قسمت جنوبی و نزدیک «کیوه رهش» این تالاب بینالمللی اعلام کرد. برای مهار حریق سه تیم آتشنشانی از شهر مهاباد و روستای «قمقلعه» این شهرستان اعزام شدند که پس از حدود ساعت سه بامداد، حریق بهطور کامل مهار شد.
بر اساس اطلاعات موجود، عامل انسانی زمینه بروز آتشسوزی در تالاب را فراهم کرده و وزش باد و خشک بودن علفزارها و بوتهها باعث گسترش آتش در قسمت نیزارهای این تالاب شده بود. در این رابطه یک نفر موتورسوار که قبل از آتش سوزی در مسیر مشاهده شده بود، شناسایی و دستگیر شده است.
روند خشک شدن پهنه آبی تالاب بینالمللی کانیبرازان این شهرستان از اواسط شهریور ماه شدت بیشتری به خود گرفت و بخشهای زیادی از تالاب خشک شده است. هم اکنون تنها در بخشهای نیزاری آن رطوبت نسبی وجود دارد و پرندگان کنارآبزی در آن محدودهها زیست میکنند و مابقی قسمتهای این تالاب به دلیل کاهش شدید بارندگیها، خشک شده است.
چند بار دیگر هم تالاب کانیبرازان در آتش سوخت
اردیبهشت 1400 هم نیزارهای این تالاب طعمه حریق شد. آتشسوزی در کانی برازان باعث از بین رفتن حدود چهار هزار متر مربع از نیزارهای حاشیه جاده در سمت شرقی این تالاب شد. اطفای حریق این آتش سوزی حدود نیم ساعت طول کشید. با توجه به کم آبیها و کاهش بارندگی در آن سال ریسک وقوع حریق در منطقه افزایش یافت و چون در فصل جوجه آوری رخ داد، احتمال لانهگذاری در تالاب را کاهش داد.
فاصله اندک آتشسوزی سال 99 و 1400 کارشناسان را نگران کرده بود که پرندگان برای همیشه از تالاب پر بکشند. زیرا در پی آتشسوزی گسترده در سال 99، بیش از 18 هکتار از نیزارهای تالاب از دست رفته بود و لاکپشتها و برخی خزندگانی که در محدوده آتشسوزی قرار داشتند، تلف شدند.
موقعیت زیستی منحصر به فرد کانی برازان
تالاب بینالمللی کانیبرازان مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالابهای اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزشترین زیستگاههای انواع پرندگان آبزی و کنارآبزی مهاجر و بومی در شمالغرب کشور به شمار میرود.این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصربهفرد خود در سال 1385 بهعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجانغربی تبدیل و به این ترتیب بهعنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.
تالاب بینالمللی کانیبرازان، جدا از اهمیت زیست محیطی و نقش مستقیم آن در زندگی جوامع محلی اطراف این تالاب، بهعنوان نخستین سایت پرندهنگری کشور میتواند از نظر گردشگری طبیعت و حضور پرندهنگاران مورد توجه بیشتر قرار گیرد و در ردیف جاذبههای گردشگری در عرصه بینالمللی مطرح شد.
این تالاب زیستگاه بیش از ۱۳ گونه پرنده در حال انقراض و کمیاب از جمله، غاز خاکستری، اردک سرحنایی و اردک سبز، اردک مرمری، اردک سرسفید، تونجه و پرندگان نایاب نظیر کفچهنوک، خروس سینه سیاه و پلیکان بود که به دلیل خشک شدن تالاب در فصل مهاجرت پرندگان، گونههای بومی و مهاجر ناچار شدند به سمت تالابها و سدهای اطراف کوچ کنند اما سایر موجودات زنده تالاب از جمله جلبکها و آبزیان تحت تاثیر خشکی از بین رفتهاند.
اگر حقآبه تالاب تامین نشود و آتشسوزیها ادامه یابد، بخش مهمی از زیستگاه پرندگان مهاجر شمالغرب کشور از بین خواهد رفت. 14 آبان امسال رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد اعلام کرد که تالاب بینالمللی کانیبرازان این شهرستان به دلیل خشک شدن، در فصل مهاجرت پرندگان به بحران مهمی دچار شده است.
به گفته وی، روند خشک شدن پهنه آبی تالاب بینالمللی کانی برازان این شهرستان از اواسط شهریور ماه شدت بیشتری به خود گرفت و تا مهر ماه بخشهای زیادی از این تالاب خشک شد. فاروغ سلیمانی گفت: هر چند خشک شدن تالاب کانی برازان به دلیل خشکسالی بیسابقه نیست، اما در سالهای قبل با آغاز بارشهای پاییزی و احیای رودخانه و زهکشها در آبان ماه، کمکم آبگیری این تالاب شروع میشد که امسال هنوز رخ نداده است.
به گفته این مقام مسئول، حقآبه تالاب کانی برازان طی تیرماه به آن داده شده است و حدود یک میلیون متر مکعب آب سد مهاباد از طریق رودخانه به پهنه تالاب رهاسازی شد و این امر باعث شد تا پرندگان جوان و نابالغ بتوانند، با ماندگاری بیشتر در تالاب، شرایط مهاجرت به سایر مناطق را داشته باشند و از بحران تلفات پرندگان جوان جلوگیری شد.البته در ماههای بعدی به دلیل عدم تخصیص بقیه حقآبه و نبود بارشها، بستر تالاب را خشک کرد و آن را مستعد آتشافروزی کرد.
