۵۰ خاطره از تاریخ فوتبال ایران؛ ۳بر صفرهای زنجیرهای
روزنامه هفت صبح، تیمور مستور | دی ماه سال ۱۳۴۹٫ دربی تهران در شرایط عجیبی برگزار میشود. نیمهنهایی جام منطقهای ایران. عجیب از این لحاظ که در منطقه الف کشوری، پیکان تهران به دور بعدی صعود کرده بود اما پیکان در اواخر تابستان منحل و بازیکنانش دوباره به پرسپولیس بازگشته بودند و در مرحله دوم با نام پرسپولیس در مسابقات حاضر شده بودند. نکته مهمتر این دربی چگالی شگفتانگیز نوابغ فوتبال ایران در هر دو تیم است.
یکی از بیسابقهترین بازیهای باشگاهی ایران به لحاظ وفور ستارههای تکرارناشدنی. در تاج پرویز قلیچخانی، جلال طالبی، علی جباری و غلامحسین مظلومی در ترکیب اصلی هستند و در پرسپولیس هم همایون بهزادی و حسین کلانی و ابراهیم آشتیانی و علی پروین. به این ستارههای بینظیر میشود نامهایی چون اکبر کارگر جم و نصرالله عبداللهی و کارو حقوردیان از تاج و جعفر کاشانی و عزیز اصلی از پرسپولیس را نیز اضافه کرد. ناصر حجازی نیز روی نیمکت بود. امجدیه ستارهباران بود و مملو از تماشاگر.
تاجیها فرهنگ بادکوبه را در درون دروازه داشتند و قلیچخانی و نصرالله عبداللهی را در دفاع وسط و کارگر جم و لواسانی در دفاع راست و چپ. در خط میانی جلال طالبی و علی جباری و کارو حقوردیان بودند و در خط حمله هم غلامحسین مظلومی، جواد قراب و مهدی حاجمحمد. با ترکیب ۴-۳-۳ باب میل رایکوف. این تاج حتی از آن تاجی که چند ماه قبل قهرمان باشگاههای آسیا شده بود نیز قویتر بود چراکه در آن مسابقات طالبی و قلیچخانی مصدوم بودند.
در پرسپولیس عزیز اصلی دروازهبان بود و جعفر کاشانی و اکبر محمدی دفاع وسط بودند و ابراهیم آشتیانی و محراب شاهرخی در دو دفاع کناری. در خط هافبک اصغر ادیبی و فریدون معینی بودند و در خط حمله پروین و کلانی و بهزادی و رضا وطنخواه. با همان ترکیب مورد علاقه حسین فکری. یعنی ۴-۲-۴٫ پروین گوش راست بود و وطنخواه گوش چپ و بهزادی و کلانی در وسط. کلانی متمایل به پروین و بهزادی متمایل به وطنخواه.
پرسپولیس بهعنوان وارث پیکان و شاهین به مسابقه آمده بود. با تکیه سوابق درخشان این دو تیم ازجمله قهرمانی در باشگاههای تهران در سال ۱۳۴۸ توسط پیکان. تاج هم قهرمان آسیا بود. حساسیت عجیبی روی تاج بهوجود آمده بود و این تلقی وجود داشت که داوران از این تیم حمایت میکنند. حداقل سه بازی بین تاج و تیمهای دیگر طی یک سال قبل با جنجال و نیمهکاره تمام شده بود و داوران بهنفع تاج رای داده بودند.
اولی در زمستان ۱۳۴۷ و در پنججانبه انتخابی قهرمانی آسیا بود که در بازی تاج و پاس شوت میرزاحسن گوش راست پاس در دقیقه ۳۹ به گل تبدیل شد اما داوود نصیری پس از معاینه تور اعلام کرد توپ از پشت دروازه وارد شده است. بلوایی بهپا شد و پاسیها قهر کردند و بازی سه بر صفر شد بهنفع تاج. دو بار دیگر در سال ۴۹ بود. یکبار در بازی با راهآهن که گل دقیقه ۷۵ علی جباری مورد اعتراض شدید بازیکنان راهآهن قرار میگیرد و بازی را ترک میکنند و باز هم سه بر هیچ بهنفع تاج.
در همین فصل هم پرسپولیس بیستاره (ستارههایش در پیکان بودند) در بازی با تاج دقیقه ۸۱ توسط محمود خوردبین گل مساوی را به حریف میزنند اما داور خطای خوردبین روی قلیچخانی را میگیرد و دوباره دعوا و ترک زمین از سوی پرسپولیس و سیلی زدن به گوش داور توسط عزیز اصلی و نتیجه سه بر صفر بهنفع تاج!
به اینها اضافه کنید دربی مرداد ۴۸ را که داور دقیقه ۳۵ وطنخواه را از پرسپولیس اخراج کرده بود. آیا تاج تحت حمایت ویژه داوران بود؟
پرسپولیس در مرحله مقدماتی یک شکست غیرمنتظره سه بر یک را برابر پاس تحمل کرده بود. اما آن شکست هم موجب نشده بود تا حسین فکری از ترکیب تمام هجومی تیم خود دست بکشد.
حالا برگردیم به دربی ۲۹ دی ماه ۱۳۴۹: یک بازی حساس و پربرخورد در یک زمین ناهموار از بقایای برف زمستانی. پرسپولیس در دقیقه ۲ با گل حسین کلانی پیش میافتد و چند فرصت خوب دیگر را نیز بر مبنای سرعت انتقال توپ به خط حمله بهدست میآورد و از دست میدهد. تاج هم با درخشش خط هافبک بینظیرش مالک توپ و میدان شده بود.
در نهایت در نیمه دوم و در دقیقه ۷۳ روی یک خطای مشکوک در سمت چپ خط دفاعی پرسپولیس، علی جباری از توپ بازگشتی استفاده میکند و با مهارت از حسین کلانی عبور میکند و محراب شاهرخی را دریبل میزند و سانتر زیبایی انجام میدهد تا عباس مژدهی با ضربه سر گل مساوی را بهثمر برساند. پرسپولیسیها به اصل ضربه خطا معترض بودند و اعتقاد داشتند کمکداور تصمیم خود را بهنفع تاج عوض کرده است. بعد از این گل دعواها اوج میگیرد.
ازجمله کاشانی با مظلومی و بدتر از آن بهزادی و لواسانی که همدیگر را با مشت و لگد مورد هدف قرار میدهند و داور هر دو نفر را اخراج میکند. چند دقیقه بعد در یک نبرد هوایی بین محراب شاهرخی و پرویز قلیچخانی، شاهرخی بیهوش بر زمین میافتد. یا حداقل اینگونه تمارض میکند. داور مسابقه (ارشد برازنده) زیر بار این حرکت شاهرخی نرفت و بهزور میخواست او را بلند کند که حسین کلانی از کوره در میرود و با کلماتی پرخاشگرانه با داور روبهرو میشود داور هم او را اخراج میکند.
مهراب شاهرخی که تا لحظاتی قبل به نظر در کما فرو رفته بود مثل فنر از جا میجهد و به داور اعتراض شدیدی میکند که داور شاهرخی را هم اخراج میکند تا پرسپولیس هشت نفره بشود! و خب پرسپولیس (که سفید پوشیده بودند) از ادامه بازی منصرف میشود. حاصل این اتفاقات تغییر نتیجه بازی به سه بر صفر بهنفع تاج بود و محرومیت یکساله حسین کلانی که در اوج دوران فوتبالش قرار داشت و آقای گل مسابقات شده بود (علی جباری هم بهترین بازیگر مسابقات انتخاب شد) و اینگونه تاج برای چهارمینبار فاتح مسابقهای با رای داوران میشود. در کمتر از دو سال! تاج در فینال پاس را دو بر یک میبرد و عنوان قهرمانی جام منطقهای ایران را به دست میآورد.