۱۲۹متروپل در تهران؛ همه حرف و حدیث‌ها و نکات مهم
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| بعد از حادثه پلاسکو هم تا مدتی صحبت از ساختمان‌های غیرایمن تهران داغ بود و مسئولان آتش‌نشانی و شهرداری سعی می‌کردند نشان بدهند که از ماجرا به اندازه کافی عبرت گرفته‌اند و قرار است جلوی بروز فاجعه‌ای دیگر گرفته شود اما کم‌کم تب و تاب ماجرا خوابید تا حالا که فاجعه متروپل وکشته شدن ده‌ها نفر باز هم ایمن نبودن بسیاری از ساختمان‌های پر رفت و آمد تهران را سر زبان‌ها انداخته است.
قبل از هر چیز باید بدانیم که کدام ساختمان‌ها ایمن نیستند؛ سوالی که سال‌هاست جواب دقیقی برای آن وجود ندارد در حالی که شورای شهر پنجم بلافاصله بعد از پایین ریختن پلاسکو اعلام کرد سامانه‌ای راه خواهد انداخت که شهروندان بتوانند در آن وضعیت ساختمان‌های مختلف را چک کنند اما این سامانه هرگز راه نیفتاد.
مدتی بعد در سال ۹۷ فرهیختگان اعلام کرد به بخشی از گزارش‌های شورای شهر که برای همان سامانه جمع‌آوری شده بود، دسترسی پیدا کرده و فهرستی از ساختمان‌های خطرناک تهران به همراه توزیع جغرافیایی آنها منتشر کرد؛ حالا هم یک فهرست ۱۲۹ تایی منتشر شده که شباهت‌های زیادی با همان فهرست دارد و به نظر می‌رسد از همان برداشت شده باشد. البته فهرستی که چند روز پیش منتشر شد را کسی گردن نگرفت و حتی مسئولانی که ارتباط مستقیم با محتویات آن دارند سعی کردند زهر آن را کم کنند.
علیرضا زاکانی شهردار تهران که رسما اعلام کرد مردم نباید به این فهرست‌ها توجه کنند چون کارهایی مانند انتشار لیست ساختمان‌های خطرناک صرفا برای تشویش اذهان عمومی و نگران کردن مردم استفاده می‌شوند و کاربرد دیگری ندارند. آتش‌نشانی هم در موضعی که به نظر می‌رسید برای نسوختن سیخ و کباب گرفته شده، گفت این فهرست را تایید نمی‌کند اما تمام تلاشش را می‌کند که به وضعیت ساختمان‌های غیر ایمن رسیدگی شود.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر ششم هم اعلام کرد با انتشار چنین فهرست‌هایی موافق است اما حاضر نشد درباره انتشار لیستی که به روز باشد و پیگیری‌هایی که نشان دهد در سال های گذشته برای حذف ساختمان‌های این فهرست انجام شده، توضیح بدهد. با همه این حاشیه‌ها، فهرست منتشر شده نکته‌های ناراحت‌کننده زیادی دارد که بعضی از آنها را با هم مرور می‌کنیم.
یک خرید ناامن
یکی از نکته‌های مهم این فهرست حضور پر تعداد پاساژها و مراکز خرید است که بیشترین ساختمان‌های ناایمن فهرست را به خودشان اختصاص داده‌اند و بیشتر از ۴۰ مورد از موارد ۱۲۹گانه فهرست ساختمان‌های خطرناک پاساژها هستند که نقل ایمن نبودن بعضی از آنها را بارها شنیده‌ایم و حتی گفته می‌شد که اقداماتی برای ایمن‌سازی آنها هم انجام شده؛ مثلا ساختمان آلومینیوم در خیابان جمهوری که روزانه هزاران نفر در آن رفت و آمد می‌کنند و بورس وسایل برقی و واحدهای تعمیر و فروش لوازم الکترونیک است و اگر یک بار گذرتان به آن افتاده باشد می‌بینید که چطور برای یک بیننده عادی هم فرسوده و خطرناک بودن ساختمان و نبود راه فرار در صورت بروز حادثه قابل مشاهده است.
ساختمانی که ۵۸ سال از ساختش می‌گذرد و همین اواخر به دلیل یک هشدار تخلیه شد. ممکن است فکر کنید تمام پاساژها و مراکز خریدی که در فهرست به عنوان ساختمان غیرایمن معرفی شده‌اند از جنس همین پاساژ آلومینیوم هستند؛ یعنی سالخورده‌اند و در بافت قدیمی تهران قرار دارند اما اشتباه می‌کنید! در فهرست پاساژهای نوساز مثل کسا در چهارراه کوکاکولای پیروزی و نگین الهیه و هرمزان شهرک غرب هم دیده می‌شوند و به طور کلی خیلی از موارد این فهرست در مناطق بالای شهر تهران قرار دارند.
اگر به این فکر می‌کنید که خرید از پاساژها را فراموش کنید و برای خرید به بازار بزرگ تهران بروید، باید بدانید که هفت سرای اصلی بازار بزرگ تهران همگی جزو بناهای غیر ایمن تهران هستند؛ از سرای وحید بگیر تا سرای مشیر خلوت. ممکن است برای بعضی‌ها سوال شود که سراهای بازار بزرگ تهران که چندان بافت ساختمانی ندارند که بخواهد فرو بریزد، پس چرا باید نگران بود. جواب این است که اغلب این سراها در برابر آتش‌سوزی بسیار آسیب‌پذیر هستند؛ در حالی که اغلب هم کالاهای قابل اشتعال می‌فروشند و یک آتش‌سوزی کوچک می‌تواند به یک فاجعه تمام‌عیار تبدیل شود.
خانه‌هایی برای خیال‌های ناراحت
یکی دیگر از نکته‌های مهم و البته تاسف‌آور فهرست ۱۲۹ تایی ساختمان‌های خطرناک تهران این است که بعد از پاساژها و مراکز تجاری، بیشترین ساختمان‌های غیر ایمن مجتمع‌های مسکونی هستند که در این مورد اغلب آنها در مناطق جنوبی تهران قرار دارند. این مجتمع‌ها معمولا آنهایی هستند که چند ده سال پیش از سوی نهادها و سازمان‌های مختلف مانند تاکسیرانی ساخته شدند و بعدتر چندین دست چرخیدند اما کسی نظارت جدی بر ایمن بودن آنها ندارد.
تفریح به چه قیمت؟
در فهرستی که به تازگی منتشر شده، تعدادی هم سینما قرار دارد که همگی قدیمی هستند؛ مانند سینما قیام و سینما فردوسی و یک شهربازی خیلی شلوغ و مهم یعنی پارک ارم که در تمام طول سال خیلی‌ها برای تفریح سراغش می‌روند و معلوم نیست این تفریح چقدر ایمن است.
نکته دیگری که در مورد این فهرست باید به آن توجه کرد، تعداد قابل توجه بیمارستان‌ها است. شاید بتوان گفت که موقع خرید کردن یا خانه خریدن و سینما رفتن می‌شود حواس‌مان را تا اندازه‌ای جمع کنیم و کمتر سراغ ساختمان‌های غیر ایمن برویم اما در مورد بیمارستان‌ها چطور؟ ساختمان‌هایی که خیلی‌ها اصلا با انتخاب خودشان در آن حضور ندارند و قرار است جایی برای به دست آوردن سلامتی‌شان باشد اما اگر حادثه‌ای رخ بدهد می‌تواند باقی مانده سلامتی‌شان را هم بگیرد. این بیمارستان‌ها که همگی دولتی هستند در جنوب تهران قرار دارند و خود وزارت بهداشت بارها در مورد فرسودگی آنها هشدار داده است.
نکته جالبی که در مقایسه فهرستی که حدود چهار سال پیش منتشر شد و فهرستی که این روزها دست به دست می‌شود، می‌توان دید حذف هتل‌ها از فهرست جدید است. در فهرست قدیمی، هتل‌های معروف تهران مانند هتل لاله قرار داشتند اما حالا خبری از آنها نیست و می‌توان گفت که یا این هتل‌ها به ایمنی لازم رسیده‌اند یا اینکه چون این فهرست بسیار کوتاه‌تر است و تقریبا به یک دهم ساختمان‌های فهرست قدیمی‌تر اشاره کرده، بعضی ساختمان‌های غیر ایمن فاکتور گرفته شده‌اند.
