پنج کلاهبرداری مشهور در فضای مجازی
روزنامه هفت صبح، سارا غضنفری | پربیراه نیست اگر بگوییم این روزها با شیوع این ویروسِ مرگبار، اکثر مردم که برای خریدِ اقلام موردنیازشان به فضای مجازی سرریز می‌شوند و آن حقه‌بازی که تصمیم گرفته از این فضا به نفع خودش سوءاستفاده کند، حالا یک کلاهبردار بزرگ است. تیتر کلاهبرداری را که جست‌وجو می‌کنید، پشت‌سرهم، عناوین کلاهبرداری‌های جدید ردیف می‌شود.
کلاهبرداری در ثبت‌نام لاتاری، کلاهبرداری در ثبت‌نام کارت سوخت، کلاهبرداری در سهام عدالت، فیشینگ و اجاره کارت بانکی، خالی شدن حساب بانکی شهروندان از طریق ورود به سایت تقلبی بانک موردنظر؛ آن‌قدر این عناوین و اخبار زیاد است که در یک پرونده پنج‌موردی نمی‌گنجد. اما در این پرونده برای شما پنج کلاهبرداری فضای مجازی را می‌نویسیم؛ از کلاهبرداری برنده شدن گوشی آیفون تا ارسال پول‌ها از طریق فضای مجازی به کشور پرتغال.
* یک: کلاهبرداری میلیاردی از یک شرکت تولیدکننده فولاد
این کلاهبرداری برای روزهای خیلی دور نیست. در همین هفته خبرش منتشر شد. ماجرا هم از این قرار است که حدود ۱۸۰ هزار یورو از یک شرکت تولیدکننده فولاد در شهرک صنعتی سلفچگان با هک کردن ایمیل این شرکت به حساب بانکی در کشور پرتغال واریز شده است. جزئیات ماجرا از این قرار است. دادستان عمومی و انقلاب قم از کلاهبرداری میلیاردی از یک شرکت تولیدکننده فولاد در شهرک سلفچگان خبر داد و گفت: «متهم با هک ایمیل شرکت و دسترسی به اطلاعات آن و جعل ایمیل طرف قرارداد، مبلغ ۱۸۷۶۶۸ یورو کلاهبرداری کرده است.»
حجت‌الاسلام حسن غریب، با بیان اینکه این شرکت تولیدکننده فولاد در طرح توسعه فعالیت خود مجبور به واردات ماشین‌آلات فولادسازی از کشورهای خارجی بوده است، افزود: «در زمان اجرای یکی از قراردادهای خرید تجهیزات، یک هکر، ایمیل مربوط به این شرکت را هک کرده و اطلاعات قرارداد موجود در ایمیل را در اختیار گرفته و اقدام به ارتباط با شرکت خارجی طرف قرارداد میکند. متهم ضمن برقراری ارتباط با شاکی از طریق آدرس ایمیل جعلی مشابه آدرس ایمیل شرکت خارجی، در مقام طرف قرارداد ظاهر شده و با این شرکت درخصوص جزئیات قرارداد وارد مذاکره می‌شود.
این کلاهبردار پس از جلب اعتماد مالباخته، با ایجاد حساب بانکی تقلبی در کشور پرتغال و با تماس از طریق واتساپ با شاکی، بیان می‌دارد که به علت کرونا تغییر شماره حساب از کشور چین به کشور پرتغال صورت گرفته است و با اعلام شماره حساب جدید، درخواست واریز باقیمانده مبلغ قرارداد را به حساب واقع در کشور پرتغال میکند. مالباخته با تصور اینکه وجه را به حساب طرف قرارداد واریز میکند، اقدام به واریز وجه به مبلغ ۱۸۷۶۶۸ یورو از طریق صرافی به حساب جعلی تعریف‌شده از متهم میکند و پس از پیگیری از طریق تماس تلفنی با شرکت طرف قرارداد برای ارسال بار، متوجه کلاهبرداری صورت‌گرفته می‌شود.
با بررسی حساب مربوطه مشخص شد که مبلغ واریزشده همچنان در حساب کشور پرتغال موجود است که در همین زمینه پیگیری از طریق اداره کل امور بین‌الملل قوه قضائیه و ارسال نامه به وزارت دادگستری دولت پرتغال و سفارت ایران در پرتغال به‌منظور مسدودی حساب متهم، احضار دارنده حساب و بازجویی از آن صورت گرفت.» بهترین تیتری که برای این خبر می‌توان زد همین است؛ کلاهبرداری حدود ۶ میلیارد تومانی از قم تا پرتغال.
*دو: کلاهبرداری طلافروش در فضای مجازی
پلیس در پایان تمام خبرهای مربوط به کلاهبرداری، برای شهروندان یک توصیه میکند؛ فریب مجازی را نخورید. حالا کار کلاهبرداران به فروش مجازی طلای تقلبی هم کشیده شده است. مدتی قبل یکی از شهروندان به پلیس فتا مراجعه میکند و از کلاهی که بر سرش رفته ضمن خرید طلا از فضای مجازی خبر می‌دهد. می‌گوید: «قصد خرید طلا از سایت‌های فروش طلا در فضای مجازی را داشتم، به همین دلیل پس از جست‌وجو در این فضا یک آگهی مربوط به سایت فروش طلا توجهم را جلب کرد و با توجه به شرایطی که در آن قید شده بود، با مدیر سایت ارتباط برقرار کردم.
پس از تماس با فروشنده طلا در این سایت، مبلغ ۶۰ میلیون ریال به شماره حسابی که او اعلام کرده بود، واریز کردم و قرار بود تا پس از واریز مبلغ طلاها، از سوی مدیر سایت طلاهای سفارش داده‌شده برایم ارسال شود، اما پس از واریز مبلغ دیگر امکان تماس با مدیر سایت مذکور را از دست دادم و او پاسخگوی هیچکدام از تماس‌ها نبود.»
کارآگاهان پلیس هویت متهم و مخفیگاهش را شناسایی کرده و مدتی او را تحت نظر داشتند که در جریان این اقدامات متوجه شدند این فرد گردش مالی بسیار بالایی دارد و ازاین‌رو این احتمال که افراد زیادی قربانی این متهم شده باشند تقویت شد. طبق بررسی پلیس، گردش مالی این فرد حدود یک و نیم میلیارد تومان برآورد می‌شود. در نتیجه این فرد دستگیر شد و به جرم خود مبنی بر ایجاد سایت فروش طلا و کلاهبرداری از شهروندان اقرار کرد. متهم دست‌کم از ۱۰۰ تن از کاربران فضای مجازی با همین شیوه و شگرد کلاهبرداری کرده است.
* سه: کلاهبرداری تاجر بین‌المللی کفش در واتساپ
اینکه نام فضای مجازی که از طریق آن اقدام به سرقت اموال شهروندان می‌کنند، به میان می‌آید به این معنی نیست که فضای مجازی مشکلی دارد، بلکه به این معنی است که مراقب اموال خود در هر فضایی باشید و گول تاجر و مهندس و القاب قلابی را نخورید.
اما ماجرای تاجر قلابی کفش و کلاهبرداری او. شخصی با در دست داشتن یک مرجوعه قضایی به پلیس فتا پایتخت مراجعه کرد و مدعی شد که فردی ناشناس از طریق شبکه اجتماعی واتساپ مبلغ ۷۵۰ میلیون ریال از او کلاهبرداری کرده است. شاکی می‌گوید: «در فضای مجازی با شخصی که خود را از تاجران مشهور معرفی کرده بود آشنا شدم و با توجه به اعتماد نابجا به فرد مذکور درخصوص خرید و فروش کفش به صورت عمده و تجارت بین‌المللی، با یکدیگر توافق کردیم که مبلغ ۷۵۰ میلیون ریال وجه نقد به حسابی که از سمت متهم اعلام شده واریز کنم.
اما پس از واریز مبلغ دیگر پاسخی از سوی او دریافت نکردم.» پلیس فتا ردپای کلاهبردار را در فضای مجازی مورد شناسایی قرار داد و ضمن کشف تجهیزات الکترونیکی از وی، طی هماهنگی با مراجع قضایی در یکی از شهرهای حاشیه تهران این کلاهبردار دستگیر شد. مشخص شد این فرد از افراد زیادی به همین طریق سرقت کرده است.
* چهار: کلاهبرداری در فضای مجازی با جوایز آیفون
این روزها بازار بردن گوشی آیفون در اینستاگرام داغ است. کافی است تا سری به صفحه به‌اصطلاح شاخ‌های مجازی یا اینفلوئنسرها بزنید تا ببینید برای افزایش تعداد فالوئرهایشان چگونه با وعده بردن گوشی آیفون مخاطب را جذب می‌کنند. حالا در این میان یک نفر هم پیدا می‌شود که با این وعده‌ها کلاهبرداری کند.
پسر تهرانی که با مسابقه اینستاگرامی جوایز آیفون، از فالوئرهای پیج‌اش کلاهبرداری می‌کرد، با شکایت دو نفر در هرمزگان دستگیر شد. این جوان ۲۱ ساله در اینستاگرام برای جذب فالوئر، از طریق گفت‌وگوی زنده یا پست‌های مختلف، مسابقه برگزار می‌کرد که یکی از آنها مربوط به اهدای جوایز آیفون با نصف قیمت بود. مخاطبین با لایک و تگ کردن می‌توانستند این جوایز را نصیب خود کنند. مدتی گذشت تا اینکه صاحب این صفحه فضای مجازی به مخاطب موردنظر پیام می‌داد که شما برنده مسابقه هستید.
او می‌گفت نصف هزینه گوشی آیفون را پرداخت کنید تا این محصول به دست شما برسد. آن مخاطب با خوشحالی از برنده شدن، ۱۴ میلیون تومان را به شماره‌حساب پسر جوان پرداخت می‌کرد، اما پس از دریافت گوشی، متوجه می‌شد گوشی اصل نیست و حدود ۲ میلیون تومان بیشتر قیمت ندارد. دو نفر از این مالباختگان از هرمزگان بودند که بلافاصله با مراجعه به پلیس فتا، از کلاهبردار شکایت کردند.
سرپرست پلیس فتا استان هرمزگان جزئیات این پرونده را بازگو کرد و گفت: «دو مرد حدود ۲۶ و ۳۸ ساله‌ای با مراجعه به پلیس فتا مدعی شدند در مسابقه آیفون پرو ۱۱ پیج فروش موبایل شرکت کرده‌اند و مبلغ ۱۴ میلیون تومان از آنها کلاهبرداری شده است. طی تحقیقات مشخص شد شخصی در اینستاگرام با انتشار پست مسابقه با محتوای وسوسه‌انگیز و جعلی با حربه اهدای جوایز آیفون با نصف قیمت، مخاطبین را جذب می‌کرده.
او برای اعتمادسازی ضمن پاسخگویی به افراد از طریق واتساپ حتی به‌صورت زنده و همزمان مبادرت به پخش زنده ویدئویی (live) قرعه‌کشی مسابقه می‌کرد. در نتیجه پس از چت در واتساپ با افراد به‌ظاهر برنده و دریافت نصف قیمت گوشی آیفون انتخابی، گوشی کپی طرح آیفون به ارزش ۲ میلیون تومان را از طریق سرویس تیپاکس برای آنها ارسال می‌کرده است.
* پنج: کارت بانکی شما را کرایه می‌کنیم
اگر به پرونده‌های پلیس فتا نگاهی بیندازید، می‌بینید جوانان کم سن‌وسال که در ازای اجاره کارت بانکی‌شان هرماه مبلغی دریافت می‌کنند بدون آنکه بدانند این اجاره کارت برای پولشویی و پوشاندن یک کلاهبرداری مجازی بزرگ است و در نهایت اسم آنها روی کارت بانکی است. حکایت آش نخورده و دهان سوخته و کسب درآمد بی‌زحمت.
ماجرای این باند بزرگ کلاهبرداری مجازی هم خواندنی است. باند بزرگ کلاهبرداری پس از دستبرد به حساب بانکی شهروندان با استفاده از کارت‌هایی که اجاره کرده بودند، اقدام به پولشویی می‌کردند. اعضای این باند ۶ نفر بودند که محل فعالیت مجرمانه آنها استان مازندران بود. شگرد اصلی آنها کلاهبرداری از طریق فضای مجازی یا همان فیشینگ بود. آنها ابتدا با طراحی تبلیغات و آگهی‌های فریبنده ازجمله خرید شارژ تلفن ارزان، شرط‌بندی مسابقات ورزشی، دانلود برنامه‌های جاسوسی و ردیابی اقدام به انتشار این آگهی‌ها در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌کردند.
آگهی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که مخاطب را برای خرید برنامه‌ها و شارژ ارزان‌قیمت با شرط‌بندی ترغیب می‌کردند. آنها وقتی روی لینک آگهی کلیک می‌کردند، وارد یک صفحه بانکی می‌شدند و می‌بایست مبلغ ناچیزی را برای خریدی که انجام داده بودند پرداخت می‌کردند. اما این صفحه بانکی جعلی بود و طوری عمل می‌کرد که وقتی مشتریان مشخصات حساب خود را در آن وارد می‌کردند، این مشخصات همزمان برای کلاهبرداران ارسال می‌شد و آنها ظرف چندثانیه می‌توانستند موجودی حساب مشتریان را خالی کنند.
اعضای باند می‌بایست برای انتقال پول‌های سرقتی از شگردهایی استفاده می‌کنند که لو نروند. اعضای باند کلاهبرداری از قبل یک شرکت صوری تاسیس کرده و مدعی شده بودند که شرکت آنها تجاری است. سپس افراد زیادی را جذب این شرکت کرده و به آنها گفته بودند که چون شرکتشان تازه‌تاسیس است، افراد می‌توانند با قرار دادن کارت عابربانکشان در اختیار این شرکت، در سود معاملاتی که شرکت انجام می‌دهد سهیم باشند.
به‌این‌ترتیب افراد می‌توانستند کارت‌های عابربانک بی‌استفاده خود را به همراه رمزشان در اختیار این شرکت قرار دهند و بدون انجام هیچ کاری، ماهانه مبلغی را به‌عنوان کرایه کارت عابربانکشان دریافت کنند. به‌این‌ترتیب بود که افراد زیادی با طمع دریافت کرایه ماهانه، کارت‌های عابربانک خود را در اختیار کلاهبرداران قرار دادند، غافل از اینکه قرار است از این کارت‌ها برای پولشویی استفاده شود.
اعضای باند کلاهبرداری که با این شگرد توانسته بودند چندین کارت عابربانک با هویت‌های مختلف را به دست آورند، پس از خالی کردن حساب طعمه‌هایشان با شگرد فیشینگ، مبالغی را که از حساب آنها برداشت می‌کردند، به کارت‌هایی که از سرمایه‌گذاران شرکت قلابی‌شان دریافت کرده بودند واریز کرده و سپس با استفاده از این کارت‌ها اقدام به برداشت پول‌ها می‌کردند. آنها با این شگرد حساب صدها نفر را خالی کردند و همه این مبالغ را با کارت‌هایی که در اختیار داشتند از حساب‌ها بیرون کشیده و به راحتی به جیب زدند.
