مصائب پرداخت سود نقدی شرکت‌ها به سهامداران
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | سود کردن در بورس محدود به خرید سهام و فروش آن به قیمت بالاتر نیست. پای سود نقدی هم در میان است. منظورمان همان مبلغی است که در مجمع عمومی سالانه شرکت‌ها بین سهامداران تقسیم می‌شود و هر کدام می‌توانند بسته به تعداد سهامی که دارند، از عملکرد یک ساله شرکت سود بگیرند. این دریافت سود به همین راحتی‌ها نیست و ممکن است کمی دوندگی داشته باشد.
سامانه سجام آمده بود تا نقش یک راه‌حل مناسب برای تقسیم سود را ایفا کند اما گذر زمان به کلی این هدف را به دست فراموشی سپرد. حالا خیلی از سهامداران به هزار و یک دلیل که یکی از آنها می‌تواند آگاهی نداشتن از زمان برگزاری مجمع عمومی و تصمیمات آن باشد، سود خود را دریافت نمی‌کنند. یا حتی ممکن است ارزش سود نقدی تقسیم شده آنقدر ناچیز باشد که به طی کردن مراحل دریافتش نیارزد. نمونه آن را می‌توان در ماجرای تقسیم سود نقدی شرکت‌های پگاه گیلان و سیمان ساوه مشاهده کرد.
*** طلب ۱۳میلیاردی سهامداران از سود مجمع یک شرکت
شرکت سیمان ساوه در مجمع عمومی سالانه خود پرداخت سود نقدی ۲۳۰تومانی به ازای هر سهم را تصویب کرد. در زمان عرضه اولیه، هر نفر توانسته بود ۳۶سهم ساوه بخرد و این یعنی خیلی از ما حالا هشت هزار و ۲۸۰تومان از شرکت سیمان ساوه طلب داریم و برای دریافت این مبلغ باید از اول تیرماه با امور سهام این شرکت تماس بگیریم.
احتمالا هشت هزار تومان برای خیلی‌ها ارزش تماس گرفتن و پیگیری را نداشته باشد اما این ماجرا روی دیگری هم دارد. زمان عرضه اولیه ساوه در تاریخ ۲۱اسفند ماه حدود یک میلیون و ۶۱۸هزار نفر سهام ساوه خریدند. احتمالا آنها هم دل‌شان نمی‌خواهد برای هشت هزار تومان خودشان را به زحمت بیندازند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، شرکت سیمان ساوه صاحب ۱۳میلیارد تومان پولی خواهد بود که باید به عنوان سود نقدی بین سهامداران خرد تقسیم شود.
*** مراجعه به بانک برای دریافت سکه ۵۰۰تومانی
شاید به نظرتان هشت هزار تومان سود مجمع شرکت سیمان ساوه، ارزش پیگیری را داشته باشد اما اگر نگاهی به سود نقدی شرکت پگاه گیلان بیندازید، متوجه عمق ماجرا خواهید شد. تا اینجای کار غگیلا کم‌ارزش‌ترین عرضه اولیه سال ۹۹ بوده. طوری که هر نفر صرفا توانست ۱۵سهم غگیلا یعنی ۱۸هزار و ۸۰۰تومان بخرد.
همین شرکت در تاریخ ۱۷اردیبهشت مجمع عمومی سالانه برگزار کرد و در آن پرداخت سود نقدی ۳۲٫۶تومان به ازای هر سهم به تصویب رسید. یعنی حالا هر کدام از مشارکت‌کنندگان عرضه اولیه غگیلا که سهام خود را تا زمان برگزاری مجمع عمومی نفروخته بودند، حدود ۴۸۹تومان سود نقدی دارند. بر اساس اطلاعیه زمانبندی سهامداران خرد می‌توانند تیر ماه با مراجعه به بانک تجارت یک سکه ۵۰۰تومانی تحویل بگیرند!
*** تلاش برای کوتاه شدن فاصله سود نقدی تا جیب سهامدار
یکی از اهداف اصلی راه‌اندازی سامانه سجام، حل و فصل مشکلات مربوط به پرداخت سود نقدی بود. شرکت‌ها به جای زمانبندی و بستن قرارداد با بانک‌ها، خیلی راحت می‌توانند از طریق سامانه سجام سود نقدی مجمع عمومی سالانه خود را به حساب سهامداران در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و شماره شبا اعلام شده در سامانه سجام واریز کنند.
این مورد سال‌هاست که به طور کامل اجرایی نشده و همچنان تقسیم سود با همان روش قدیمی انجام می‌شود. احتمالا این روش برای شرکت‌ها صرفه بیشتری خواهد داشت، چراکه خیلی‌ها اصلا نمی‌دانند باید به بانک بروند و سود نقدی بگیرند و خیلی‌های دیگر آنقدری سود نقدی برایشان کم ارزش است که خودشان را به زحمت نمی‌اندازند. همه این موارد دست به دست هم می‌دهد تا پول سهامداران پیش شرکت باقی بماند.
*** امید دوباره به سامانه سجام
سرمایه‌گذاران بورس در هفته اخیر شروع به امضای طومار در اعتراض به واریز نشدن سود مجامع بورس توسط سامانه سجام کردند. در این طومار که تا دیروز حدود ۶۵هزار نفر آن را امضا کرده‌اند آمده، با توجه به رسالت اصلی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و سامانه سجام برای پرداخت سود مجامع، خواستار رسیدگی هر چه سریع‌تر به این موضوع از طرف سازمان‌های مربوطه و همچنین مجلس شورای اسلامی هستیم.
چراغ اولین واکنش به طومارنویسی سهامداران را حسین سلاح‌ورزی روشن کرد. او که عضو شورای عالی بورس است، پنجشنبه شب در حساب توئیتری خود نوشت: امروز در شرکت سپرده‌گذاری گزارش شد که زیرساخت مناسب برای واریز سود مجامع بورس از طریق سامانه سجام فراهم شده است. از طریق شورای عالی بورس پیگیری خواهیم کرد که به زودی همه شرکت‌ها ملزم به واریز سود سهامداران در این مسیر بشوند.
*** تجربه دریافت سود سهام از کارمند بی‌اعصاب بانک
کار ساده‌ای به نظر می‌رسید. اولین باری که برای دریافت سود نقدی به بانک رفتم، مراحل آن را در ذهنم مرور کردم. وارد بانک می‌شوی، شماره می‌گیری و وقتی نوبتت شد می‌گویی سود سهام لپارس را می‌خواهم. احتمالا از تو کد بورسی می‌خواهد و بعد از چند ضربه روی کیبورد، از کشوی کنار میزش یک دسته اسکناس درمی‌آورد و روی پیشخوان می‌گذارد. باید همینطور باشد، ولی در بعضی مواقع از جمله موقعی که برای اولین بار برای دریافت سود نقدی به بانک رفتم، شرایط فرق می‌کند.
نوبتم که رسید کارت ملی را روی پیشخوان گذاشتم و گفتم سود سهام می‌خواهم. کارمند بی‌اعصاب پرسید کدام نماد؟ گفتم لپارس. وپارس؟ نه، لپارس! خپارس؟ نه آقا! لپارس؛ شرکت پارس الکتریک. در آن شلوغی بالاخره موفق شدم اسم و رسم شرکتی که سهامش را خریده‌ام به گوش کارمند بانک برسانم. باز خدا را شکر سراغ پارس و غفارس و ثفارس و دپارس نرفت. بعد از چند ضربه روی کیبورد رو به من گفت چنین موردی در سیستم ثبت نشده. برو و اطلاعیه‌های کدال را چک کن. تازه آنجا بود که فهمیدم تقسیم سود نقدی دو ماه بعد انجام خواهد شد.
انتظارها به سر آمد و بعد از دو ماه به همان بانک سر خیابان رفتم و دوباره سر و کارم به همان کارمندی افتاد که گرمای هوا و خرابی کولر بیش از هر زمان دیگری کلافه‌اش کرده بود. برای همین به جای نماد، همان اول کار اسم کامل شرکت را گفتم. ضربه‌های روی کیبورد این بار نتیجه داد و پاسخ «درسته، اومده به سیستم» مواجه شدم. بعد از اعلام کد بورسی کارمند بانک نیشخندی زد و گفت کل سود را همینجا می‌خواهی یا بخوابانم به حسابت؟
از آنجا که در آن بانک حسابی نداشتم گفتم نه نقد می‌خواهم. همانطور که برگه به دست سراغ میز پشتی‌اش می‌رفتم گفت اگر این پول را از بانک ما ببری ورشکست می‌شویم! موقع برگشت یک اسکناس پنج هزار تومانی دستش بود و یک رسید کامپیوتری. درست حدس زدید؛ من دو ماه منتظر سود نقدی چهار هزار و ۵۰۰تومانی سهام ناچیزم بودم. تازه کارمند بی‌اعصاب لطف کرد و ۵۰۰تومان باقی مانده را از من نگرفت.
*** مراحل پرداخت سود نقدی به سهامداران
فرآیند پرداخت سود نقدی سهام از زمان پایان سال مالی تا تصویب آن در مجمع حدود یک تا سه ماه و از زمان تصویب در مجمع تا پرداخت از طریق بانک‌ها بین دو تا شش ماه طول می‌کشد. برای همین بعضی از سهامداران ترجیح می‌دهند پیش از برگزاری مجمع عمومی سالانه با دستور جلسه تقسیم سود، سهام شرکت را بفروشند.
۱- انتشار گزارش صورت‌های مالی سالانه و مشخص شدن سود به دست آمده از فعالیت شرکت
۲- آگهی دعوت به مجمع عمومی با دستور جلسه پرداخت سود
۳- تصویب پرداخت سود نقدی در مجمع عمومی سالانه
۴- تعدیل قیمت سهام و کاهش مبلغ سود نقدی از قیمت پایانی روز قبل مجمع
۵- اعلام زمان واریز سود نقدی و بانک عامل توسط شرکت در سامانه کدال
۶- مراجعه سهامداران در زمان تعیین شده یا تماس با امور سهام برای دریافت سود نقدی
