فایل صوتی ظریف؛ گاف، پروژه انتخاباتی یا تله رقیب؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | انتشار یک فایل صوتی به مدت ۳ ساعت و ۱۰ دقیقه که مربوط به مصاحبه ظریف با پروژه تاریخ شفاهی دولت می‌شود؛ مهم‌ترین اتفاق در سیاست ایران، از غروب روز دوشنبه است. این مصاحبه در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری زیر نظر حسام‌الدین آشنا انجام شده است. حالا بیایید چند نکته را با هم مرور کنیم:
* یک: محتوای صحبت‌ها: ظریف در این مصاحبه ظاهرا با خیال راحت از عدم انتشار فایل صوتی، به راحتی از پشت‌پرده سیاست خارجی ایران می‌گوید. شاید شفاف‌ترین روایت از دیپلماسی معاصر، آن هم برای همین هفت، هشت سال اخیر را ظریف در این فایل گفته است. اصلی‌ترین محوری که به چشم همگان آمده، یک دوقطبی است که او ایجاد می‌کند بین دیپلماسی و میدان.
میدان نام دیگر بخش نظامی حاکمیت است. ظریف از دو چیز گلایه کرده است. یکی اینکه میدان، آن اندازه که از دیپلماسی کمک گرفته، به دیپلماسی کمک نکرده است و دیگر اینکه میدان، برخی از تحولات مهم را از بخش دیپلماسی، پوشانده است. به طور مشخص در مورد هواپیمای اوکراینی و نیز ماجرای حمله به عین‌الاسد. درعین‌حال، ظریف که به نیویورکی بودن نیز مشهور است، در این فایل به صراحت از روسیه نیز انتقاد کرده است.
* دو: زمان انتشار فایل: زمان انتشار فایل از سه جهت اهمیت دارد: اول اینکه ایران در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری است و ظریف هم جدی‌ترین کاندیدای احتمالی است. دوم اینکه ایران در میانه مذاکرات وین است و ظریف پروژه احیای برجام را در دستور کار دارد و سوم اینکه ایران در آستانه خرید یک محموله بزرگ واکسن از روسیه است تا گره واکسیناسیون باز شود.
*** سه: واکنش‌ها به فایل صوتی:
الف) اصولگرایان بیش از هر چیز نسبت به انتشار آن در رسانه ایران اینترنشنال (رسانه معروف به سعودی) و سخنانی که آن را علیه سردار سلیمانی برداشت می‌کنند اعتراض دارند و ضمنا آن را سناریویی می‌دانند که حسام‌الدین آشنا به عنوان مسئول این پروژه به راه انداخته و به نوعی انتشار این فایل صوتی را کار دولت می‌دانند.
آنها اعتقاد دارند دولت با این کار تلاش کرده تا دوقطبی انتخابات پیش‌رو را از کارآمدی - ناکارآمدی به سیاست خارجی و تحریم - مذاکره یا همان دیپلماسی - میدان تبدیل کند و ضمن خارج کردن کاندیداهای نظامی از دور، زمینه را برای ظهور و بروز ظریف یا کاندیدای دیگری مثل لاریجانی فراهم کند.
ب) اصلاح‌طلبان فایل را در چارچوب نظریات سابق خود درخصوص وجود چند دولت در کشور و کامل نبودن اختیارات دولت و وزیر خارجه در تحولات اساسی و نیز با رویکرد به نقد روسیه که در فایل مخالف توافق ایران و آمریکا و حتی برجام خوانده شده است، مورد خوانش قرار می‌دهند. درعین‌حال برخی اصلاح‌طلبان معتقدند انتشار این فایل برای ضربه به کاندیداتوری ظریف بوده و از این نظر اصولگرایان را به انتشار این فایل متهم می‌کنند.
ج) اپوزیسیون انتشار این سخنان را نوعی اعاده حیثیت از ظریف در هنگام انتخابات می‌دانند، اما این سوال را مطرح می‌کنند که اگر وزیر خارجه تا این حد در امورات کشور، بی‌تاثیر و بدون اختیار است، چرا از انجام این کار استعفا نداده. درعین‌حال به بخشی از سخنان ظریف درباره «علاج» ماجرای هواپیمای اوکراینی نیز انتقاداتی وارد شده است.
