شوک دوباره به بازار موبایل
روزنامه هفت صبح، گروه بازار| واردات رسمی گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار از سال آینده ممنوع خواهد شد. این خبر روز گذشته با عکس و اسم علیرضا مقدسی، رئیس کل گمرک به صفحه اول سایت‌ها و خبرگزاری‌ها راه پیدا کرد تا شاهد موج جدیدی از نگرانی بابت گرانی احتمالی گوشی موبایل در بازار باشیم.
جست‌وجو‌ها نشان می‌دهد رئیس کل گمرک توضیحات بیشتری درباره خبر ارائه نداده و منابعی که خبر را منتشر کرده‌اند هم با همین اظهارنظر راضی شده‌اند. اگرچه آمارها نشان می‌دهند حداقل در یک سال اخیر گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار، تنها پنج درصد از واردات موبایل را تشکیل می‌دهند اما اگر از همین امروز فروشنده‌‌ها گوشی‌های پرچمدار خود را به بهانه ممنوعیت سال آینده گران‌تر بفروشند و مشتریان با ترس و لرز به بازار هجوم ببرند، نباید خیلی بهشان خرده گرفت. موافقید؟
احتمالا، شاید، تا ببینیم چه می‌شود؟
قبل از هرچیزی لازم است به‌بررسی یک ابهام بزرگ در خبر بپردازیم؛ احتمالا فقط چشم‌های تیزبین و آدم‌های نکته‌سنج متوجه نقش کلمه «رسمی» در اصل خبر نقل شده از قول علیرضا مقدسی، رئیس کل گمرک خواهند شد و بعد از خودشان می‌پرسند آیا این کلمه نشانه‌ای است برای اینکه از عنوان ممنوعیت واردات به‌معنای واقعی کلمه استفاده نکنیم و بپذیریم که تنها شرکت‌های رسمی از ثبت سفارش و واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار منع می‌شوند؟ شاید!
در صورتی که این مسئله واقعیت داشته باشد، رویه واردات مسافری این گوشی‌ها و رجیستر کردن آنها در داخل کشور همچنان انجام خواهد شد. درست مثل همین حالا که سهم زیادی از واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار به صورت مسافری انجام می‌گیرد.سال گذشته نمایندگان مجلس مصوبه‌ای داشتند که بر اساس آن عوارض واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار از پنج درصد به ۱۲درصد می‌رسید. این بند امسال به‌طور کامل از لایحه بودجه ۱۴۰۱حذف شده است. البته که در خلال بررسی موشکافانه لایحه بودجه کسی به آن توجه نکرده بود و حالا که رئیس‌کل گمرک در نشست خبری خود به آن اشاره کرده تازه متوجه ماجرا شده‌ایم.
سابقه اعلام ممنوعیت و محدودیت واردات
سال گذشته دولت تصمیم گرفت واردات گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو را ممنوع کند. مخالفت‌هایی که از سوی وزیر ارتباطات و انجمن واردکنندگان موبایل شکل گرفت، آنها را از تصمیم‌شان منصرف کرد. به‌نظر می‌رسد آنچه دیروز رئیس کل گمرک گفته ویرایش جدیدی از همان تصمیم است. تنها میزان ممنوعیت را به ۶۰۰ دلار افزایش داده‌اند و به‌شکلی هوشمندانه کلمه «واردات رسمی» را هم در آن جا داده‌اند.
عنوان گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار، از ابتدای سال گذشته روی زبان‌ها افتاد.
فروردین امسال مهدی میراشرفی رئیس کل وقت گمرک اعلام کرد مجموع ارزش کالاهای وارداتی به کشور در سال ۹۹، حدود ۳۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است که در این میان «گوشی تلفن همراه» در کنار «ذرت»، «برنج»، «کنجاله» و «دانه‌های روغنی»، بیشترین میزان واردات را به خود اختصاص داده‌اند. بعد از آن سروکله کارشناسانی پیدا شد که از این وضعیت گلایه داشتند. فردی به اسم اکبر سلطانی، با عنوان کارشناس سامانه همتا به روزنامه کیهان گفته با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شد با افزایش قیمت ارز در سال ۹۹، مصرف تلفن همراه کاهش پیدا کند.
اما در سال ۹۹ حدود ۱۵.۶ میلیون دستگاه به ارزش ۲.۹ میلیارد دلار (حدود ۲.۵ میلیارد دلار از رویه تجاری و ۴۰۰ میلیون دلار از رویه مسافری) وارد کشور شد. او موضوع را با تکیه بر آمار و اعداد ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه در سال ۹۹ اقدامی برای محدودیت ورود گوشی‌های لوکس صورت نپذیرفت، حدود ۶۲۰ هزار گوشی بالای ۶۰۰ دلار وارد کشور شد تا ۶۷۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج شود. این در حالی است که این منابع ارزی می‌توانست در سال جهش تولید، مواد اولیه صنایع کشور را تامین کرده و تولید را رونق دهد. همچنین نزدیک به ۶۰۰ میلیون دلار تنها برای واردات ۶۰۰ هزار گوشی اپل (آمریکایی) از کشور خارج شده است.کیهان عقب‌نشینی دولت از تصمیم خود را به «هجمه برخی رسانه‌ها» ربط می‌دهد و از قول همان کارشناس سامانه همتا پیش‌بینی میکند، حداقل ۶۰۰ میلیون دلار دیگر نیز در سال ۱۴۰۰ بابت «این گوشی‌ها» از کشور خارج شود.
سهم واردات گوشی‌های ۶۰۰ دلاری
انجمن واردکنندگان موبایل در ابتدای دی ماه، آمار جدیدی از سهم بازار گوشی‌های موبایل ارائه کرده است. امیر اسحاقی، به‌عنوان دبیر این انجمن با تفکیک گوشی‌های موبایل به چهار دسته اقتصادی، میان‌رده، مدل بالا و پرچمدار می‌گوید: گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار پنج درصد سهم واردات را به خود اختصاص می‌دهند و گوشی‌های ۳۰۰ تا ۶۰۰ دلاری هم هشت درصد واردات را تشکیل می‌دهند. گوشی‌های بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ دلاری بیش از پنجاه درصد سهم واردات را دارند و مدل‌های زیر ۱۵۰ دلار نیز ۳۷ درصد سهم واردات را به‌خود اختصاص می‌دهند.
برای گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار ۲۹ درصد ارز اختصاص داده شده به واردات موبایل را هزینه کردند و این رقم برای گوشی‌های ۳۰۰ تا ۶۰۰ دلاری به ۱۳ درصد سهم ارزهای اختصاص داده شده کاهش پیدا میکند. ۴۵ درصد ارز واردات موبایل صرف گوشی‌های ۱۵۰تا ۳۰۰ دلاری یا همان میان‌رده‌ها شده و گوشی‌های زیر ۱۵۰ دلار تنها ۱۳ درصد ارز را به خود اختصاص داده‌اند. در این بین آیفون، سهم ۳٫۷ درصدی از واردات گوشی در سال گذشته را دارد اما تقریبا ۲۱ درصد از ارزش واردات به این گوشی تخصیص پیدا کرده است.
امیر اسحاقی می‌گوید قیمت گوشی‌های میان‌رده ۱۵۰ تا ۳۰۰ دلاری، در بازار ایران به حدود چهار تا ۹ میلیون تومان می‌رسد. این گوشی‌ها بیشترین خریدار را در کشور دارند. اگر با همین نسبت و تناسب بخواهیم محاسباتمان را ادامه دهیم به عدد ۱۵، ۱۶ میلیون تومان می‌رسیم که معادل قیمت گوشی‌های ۶۰۰ دلاری خواهد بود. گلکسی S سری FE، آیفون سری SE، سامسونگ سری A و M در این دسته قرار می‌گیرند.
واردات کدام گوشی‌ها ممنوع می‌شود؟
گوشی‌های موبایل را می‌توان براساس ارزش دلاری آنها در بازارهای جهانی به هفت دسته تقسیم کرد؛ قیمت گوشی‌های ۱۰۰ دلاری در ایران به حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. در این بازه قیمت ارزا‌ن‌ترین گوشی‌های اندرویدی بازار را پیدا می‌کنیم. قیمت یک گوشی ۲۰۰ دلاری در بازار ایران به حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد رسید. اگر بهای فعلی دلار را ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان فرض کنیم، قیمت یک گوشی ۳۰۰ دلاری در بازار ایران به حدود هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
ما ایرانی‌‌‌ها برای یک گوشی ۵۰۰ دلاری در ایران مجبور می‌شویم حدود ۱۴ میلیون تومان پول خرج می‌کنیم و قیمت یک گوشی ۶۰۰ دلاری در کشور به حدود ۱۶میلیون تومان می‌رسد. گوشی‌های پرچمدار ۷۰۰ دلاری و هزار دلاری را هم در ایران با قیمت بالای ۲۰میلیون تومان می‌فروشند. به قیمت پایه این گوشی‌ها باید هزینه مالیات و عوارض گمرکی هم اضافه کنیم اما اگر ممنوعیتی در کار باشد، مبنا را همان قیمت پایه فرض میکنند و احتمالا ورود گوشی‌های ۶۰۰ دلاری را ممنوع میکنند.
قیمت پایه آیفون ۱۳ مینی در حال حاضر ۶۹۹ دلار است. یعنی به‌‌خاطر ۹۹ دلار این یکی را از دست می‌‌دهیم. بقیه گوشی‌های آیفون از پرو و پرومکس با قیمت پایه ۷۹۹ دلار در فهرست گوشی‌های ممنوعه قرار می‌گیرند. گوشی‌های گلکسی S به‌جز سری FE، با قیمت پایه ۷۹۹ دلار از دیگر گوشی‌هایی است که در فهرست ممنوعه قرار می‌گیرد. همین‌طور سری Z یعنی فولد و فلیپ که در حال حاضر قیمت‌شان ممکن است در بازار ایران به بالای ۴۰ میلیون تومان برسد.
وان پلاس ۹ پرو مهمان جدید بازار موبایل است. تازه از راه رسیده و نسخه ۲۵۶ گیگابایت آن را با هشت گیگابایت حافظه‌موقت حدود ۳۳ میلیون تومان می‌فروشند. گوشی‌های مایکروسافت سرفیس، شیائومی Mi پرچمدار و…با این حساب در صورتی که ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار جدی باشد چه گوشی‌هایی می‌توان خریداری کرد؟ بررسی گوشی‌های پرفروش موبایل در بازار ایران ما را به سامسونگ گلکسی A12 می‌رساند. مردم برای آن حدود چهار میلیون تومان پول خرج میکنند. شیائومی Poco X3 Pro را حدود شش میلیون و ۵۰۰ تا شش میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می‌فروشند.
سامسونگ A52s به‌عنوان یکی دیگر از گوشی‌های پرفروش در مرز قرار می‌گیرد. بهای این گوشی الان در بازار ایران به ۱۰ میلیون تومان رسیده است. سری M سامسونگ هم از جمله موبایل‌هایی هستند که در معرض خطر قرار نمی‌گیرند. خبر خوب برای طرفداران اپل معافیت آیفون سری SE است اما قطعا شیائومی و نوکیا از قطعی شدن خبر ممنوعیت واردات گوشی‌های ۶۰۰ دلاری به ایران خیلی خوشحال می‌شوند. آیا گوشی‌های زیر ۶۰۰ دلار، انتخاب‌های خوبی هستند؟ در سال ۲۰۲۱، گوشی‌های ریلمی ۸، پوکو X3 پرو، پوکو M4 شیائومی و ردمی نوت ۱۰ پرو برای کسب عنوان بهترین گوشی اقتصاد مبارزه کردند.
رقابت گوشی‌های ۳۰۰ تا ۶۰۰ دلاری با عنوان میان‌رده‌ها بین وان پلاس نورد ۲، پوکو F3 شیائومی و ریلمی GT برگزار شد اما در نهایت گوگل پیکسل ۶ برنده شد. به‌طور کلی اما گوشی‌های هوشمند پرچمدار، موبایل‌هایی هستند که نمی‌توان آنها را با قیمت کمتر از ۵۰۰ دلار خرید. حتی برندی مثل ایسوس در دور تازه فعالیت خود سراغ ساخت گوشی‌های بالای ۷۰۰ دلار رفته است. در عوض می‌توان روی Xiaomi Mi 11i با قیمتی در محدوده ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار حساب باز کرد. خوشبختانه شیائومی اصرار دارد روی این گوشی از صفحه‌نمایش سوپر AMOLED با نمایشگر ۱۲۰ هرتزی، تراشه اسنپدراگون ۸۸۸ سازگار با نسل پنج، دوربین ۱۰۸ مگاپیکسلی و طول عمر بالای باتری استفاده کند.
