شبیخون متامسک و اُپنسی به کاربران ایرانی
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | یک: کمتر از شش ماه بعد از مسدود شدن حساب کاربران ایرانی در صرافی بایننس، حالا پلتفرم اُپنسی هم در اقدامی مشابه و البته بدون اطلاع قبلی حساب کاربری ایرانیها را مسدود کرده است. اتفاقی که در تعطیلات آخر هفته اخیر یک شوک بزرگ برای فعالان ارزهای دیجیتال و بلاکچین بود. بسیاری از کاربران در شبکههای اجتماعی توضیح دادند که به طور ناگهانی کلکسیون و دارایی آنها در این پلتفرم NFT از دست رفته. عدهای البته میگویند این دارایی از روشهای دیگر در دسترس است.
از سوی مقابل تجربه گروه دیگری از کاربران نشان میدهد با این روش هم بخش مهمی از پولها و کلکسیون آنها حذف شده و قابل بازگشت نیست. خیلی از کاربران فعال در این عرصه با ناامیدی نوشتند انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست دادند. سایت کویندسک از قول یکی از مدیران اُپنسی نوشته این شرکت افرادی را که در فهرست تحریمهای آمریکا هستند از دسترسی به خدمات منع میکند اما توضیح شفافتری از سوی مدیران این شرکت هنوز ارائه نشده. اُپنسی از سال ۲۰۱۷ در آمریکا راهاندازی شده.
از مهمترین ویژگیهای پلتفرم اوپنسی این است که برخلاف دیگر بسترهای خرید و فروش آثار دیجیتال، کاربران برای کار کردن با این پلتفرم، مجبور به احراز هویت نیستند. دوین فینز و الکس آتاله بنیانگذاران بازار بزرگ اوپن سی هستند. این دو نفر پیش از راهاندازی این پروژه، تجربه خوبی در زمینه مهندسی نرمافزار و راهاندازی استارتاپها داشتند.
در روزهای اخیر خبرهایی منتشر شده بود که وزارت خزانهداری آمریکا در واکنش به جنگ روسیه و اوکراین به صرافیهای ارز دیجیتال دستور داده که دسترسی روسیه برای مبادله مالی از طریق ارز دیجیتال کنترل شود و به نظر میرسد ترکشهای این دستورالعمل به کاربران ایران هم اصابت کرده است.
* کاربران هنگام استفاده از متامسک در این کشورها پیامی به این شکل دریافت میکنند که متامسک نمیتواند به میزبان بلاکچین خود متصل شود
دو: حالا اهمیت اُپنسی چیست و چرا از دست رفتن امکان کار با آن برای کاربران ایرانی تا این اندازه دلسردکننده است؟ این پلتفرم یکی از بازارهای اصلی برای داد و ستد توکنهای غیرقابل تعویض یا همان NFT است. این توکنها در واقع سند مالکیت یک دارایی دیجیتال است. به این معنی که برای هر اثر هنری، یک ارز دیجیتال واحد تعریف میکنند و حق مالکیت آن خرید و فروش میشود. با این اقدام اُپنسی کاربران ایرانی عملا شانس حضور در اصلیترین بازار مبادله NFT را از دست میدهند.
روش کار این پلتفرم به این صورت است که هنرمندان کلکسیونی از NFT آثار خود را میسازند و با دعوت از بقیه کاربران یک حراج برگزار میکنند. به این ترتیب قیمتها مثل یک حراج واقعی بالا میرود تا به بالاترین پیشنهاد واگذار میشود. نکته مهم این است که برخلاف صرافیهای ارز دیجیتال که نسخه جایگزین داخلی برای آن وجود داشت و کاربران به آنها روی آوردند، اینجا هیچ نسخه ایرانی جایگزینی وجود ندارد. سایتهای خارجی مشابه البته هستند اما اُپنسی بزرگترین آنها بود که از دست رفت.
سه: همزمان با قطع دسترسی کاربران ایرانی به اُپنسی یک اتفاق تلخ دیگر هم برای فعالان بازار ارزهای دیجیتال رخ داده. در روزهای اخیر بسیاری از کاربران گزارش کردند که امکان دسترسی به کیف پول متامسک خود را ندارند. مشابه این مشکل برای کاربران ونزوئلایی هم رخ داده. بررسی ما البته نشان میدهد قطع دسترسی به متامسک صرفا از سوی یکی از سرویسهای واسطه به نام اینفیورا انجام شده.
این سرویس در واقع کاربران را به شبکه بلاکچین وصل میکند و همچنان شانس دسترسی به دارایی موجود در کیف پول متامسک برای کاربران با روشهای جایگزین وجود دارد. به عبارت دیگر خود متامسک هم یک رابط است و دارایی کاربران در بلاکچین وجود دارد و قابل از دست رفتن نیست. با این حال اقدام این سرویس برای کاربران ایرانی تجربه ناخوشایندی بود. بهخصوص که این شرکتها مرتب شعار دنیای غیرمتمرکز میدهند و میگویند دیگر دولتها نمیتوانند در مبادلات مالی اعمال قدرت کنند، خودشان اقدام مشابهی انجام دادند.
گفتنی است متامسک یکی از مشهورترین کیفپولهای ارز دیجیتال است که از سال ۲۰۱۶ راه افتاده و به علت امکان کار با افزونههای گوگل کروم و غیرضروری بودن نصب نرمافزارش، بسیاری از کاربران استفاده از آن را به بقیه کیفپولهای مجازی ترجیح میدهند. شاید بهتر باشد بگوییم ترجیح میدادند.