سیاستمدارانی که سیاسی نبودند؛ از عمران‌‌خان تا ژرژ وه‌آ
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| این هفته به خاطر ادامه جنگ اوکراین و البته ماجرای پایان عمر دولت عمران خان در پاکستان نگاهی کردیم به وجه مشترک این دو رهبر سیاسی یعنی ورود به عرصه قدرت بدون وجود سابقه در قدرت و افراد دیگری را در کشورهای مختلف به جمع این فهرست از سیاستمداران بدون سابقه در سیاست، اضافه کردیم.
دولت عمران خان، نخست وزیر پاکستان که ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ تاسیس شده بود؛ این هفته بعد از هزار و سیصد و بیست روز در روز ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ از بین رفت. حالا عمران خان نخست وزیر موقت این کشور است تا وقتی انتخابات پارلمانی برگزار شود و نظر مردم درباره اختلاف او با احزاب اپوزیسیون مشخص شود.
این اتفاق مهم سیاسی در این روزها در شرایطی رخ می‌دهد که ستاره بی‌چون و چرای عالم سیاست در عرصه بین‌الملل، این روزها ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین است. کسی که مقابل روس‌ها ایستاد و از هر ظرفیتی، از حضور در شهر جنایت‌زده بوچا تا سخنرانی در مراسم گرمی (جایزه بزرگ موسیقی در آمریکا) برای رساندن پیام ضدپوتین خود به جهان استفاده می‌کند. در همین شرایط، صدای پای ترامپ هم دوباره در سیاست آمریکا به گوش می‌رسد.
هر سه این افراد، در پاکستان و اوکراین و آمریکا، افرادی هستند که تجربه‌ای در سیاست نداشتند و از عرصه دیگری وارد سیاست شدند. این هفته به همین موضوع پرداختیم و فهرستی آماده کردیم از این آدم‌ها که سرنوشت ملتی را در دست گرفتند به پشتوانه محبوبیت یا مشهور بودنی که نتیجه سیاست ورزی و حضور در پارلمان یا سطوح دیگر مدیریتی نبود. داستان جالبی است. بشنوید.
یک: ریگان: مشهورترین و قدرتمندترین رئیس‌جمهور آمریکا در دوران معاصر (دست کم هم‌عصر با جمهوری اسلامی) رونالد ریگان است. او که از سال ۱۹۸۱ تا سال ۱۹۸۹ رئیس‌جمهور آمریکا بود؛ شهرت خود را مدیون بازیگری در سینما است. ریگان از حدود ۲۶ سالگی در لس‌آنجلس شروع به هنرنمایی در فیلم‌های سینمایی کرد. بازیگر درجه یکی نبود ولی در هالیوود شناخته شده شد تا جایی که توانست رئیس صنف بازیگران سینما شود. این شهرت باعث شد که او بتواند از سال ۱۹۶۷ به مدت هشت سال فرماندار کالیفرنیا باشد.
درست است که این تجربه سیاسی خوبی است ولی همین پست را هم ریگان، به خاطر آن شهرت در حوزه بازیگری داشت مخصوصا به خاطر اینکه در کالیفرنیا یکی از قدرتمندترین گروه‌های اجتماعی همین بازیگران هالیوودی هستند. وقتی از ریگان حرف زدیم و آغاز فعالیت او را از زمان فرمانداری در کالیفرنیا دانستیم خوب است که اشاره‌ای داشته باشیم به دیگر شخصیت غیرسیاسی که توانست فرماندار کالیفرنیا باشد. آرنولد آلویس شوارتزنگر، که قبل از به عهده گرفتن فرمانداری کالیفرنیا در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ به عنوان سی و هشتمین فرماندار این ایالت؛ یک بدنساز حرفه‌ای و یک بازیگر بود که حدود ۳۳ سال از ایفای نخستین نقشش در یک فیلم هالیوودی می‌گذشت.
دو: ترامپ: تا حرف از رئیس‌جمهور آمریکا است از رئیس‌جمهور قبلی این کشور هم سخن بگوییم. کار اصلی دونالد ترامپ در حوزه املاک بوده است. او از وقتی که در دانشگاه مشغول تحصیل بوده در شرکت پدرش مشغول به فعالیت در این زمینه می‌شود. از سال ۱۹۷۱ کنترل شرکت پدر را به دست گرفت. نخستین معامله بزرگ خود در منهتن را بر سر ساخت هتل هایت انجام داد و یکی از مشهورترین اقدامات او تا به حال، ساخت برجی به نام ترامپ در نیویورک بوده است. او این برج ۵۸ طبقه را در ۳۷سالگی ساخته است.
ترامپ البته به جز این فعالیت در حوزه‌های دیگری هم سرمایه‌گذاری کرده است. به طور مثال مدتی در فوتبال آمریکایی تیم داشته و سرمایه‌گذار سه مسابقه بزرگ زیبایی زیباترین بانوی جهان، زیباترین بانوی آمریکا و زیباترین نوجوان آمریکا است. او هم‌چنین یکی از هواداران مسابقه کشتی نمایشی در آمریکا است و کلیپ‌هایی هم از او در حاشیه تماشای این بازی‌ها در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری منتشر شد. او البته در زمینه فیلم و سینما هم دستی بر آتش داشته است.
او تهیه کننده اجرایی سریالی به نام کارآموز یا (The Apprentice) بوده که به صورت یک مسابقه تلویزیونی اجرا می‌شود و در آن قرار است افراد برای رسیدن به یک شغل مدیریتی سطح بالا با حقوق مناسب، با هم رقابت کنند. او هم‌چنین تا به حال در ۱۰ فیلم سینمایی بازی کرده است که نخستین آن در سال ۱۹۸۹ با عنوان «ارواح می‌توانند آن را انجام دهند» است بوده و آخرین آن در سال ۲۰۱۰ با عنوان «وال استریت: پول هرگز نمی‌خوابد» بوده است.
سه: میشل مارتلی: هائیتی، کشور بحران زده آمریکای مرکزی هم یک رئیس‌جمهور داشت در دوران بعد از زلزله مهیب این کشور در سال ۲۰۱۰٫ او در سال ۲۰۱۱ توانست با کسب اکثریت قاطع آرا در مقابل همسر رئیس جمهور سابق، پیروز شود و برای حدود ۵ سال امورات این کشور را در اختیار داشته باشد. این در حالی است که مارتلی قبل از آن خواننده پاپ محبوب سیاهان بود و ملقب به سوییت میکی. مارتلی البته یک خواننده سیاسی بود و به مسخره کردن دولت هائیتی بر روی صحنه اجراهای خود شهرت داشت.
چهار: عمران خان: نخست وزیر فعلی پاکستان قبل از آنکه به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شود، به عنوان یک قهرمان کریکت شناخته می‌شد. کریکت یک ورزش تیمی با توپ و استفاده از نوع خاصی از چوب است که در زمین چمن دایره‌ای یا بیضی شکل با شعاع میانگین ۷۵ متر میان دو تیم ۱۱ نفره بازی می‌شود. این بازی در کشورهای زیادی مورد توجه است ولی ورزش ملی و اصلی در کشورهایی مثل هند و پاکستان است. عمران خان شخصیت شناخته شده‌ای در کریکت پاکستان بود و در سال ۱۹۹۲ با این تیم قهرمان جهان شده بود. او کمی بعد و زمانی که در پاکستان حزبی با عنوان تحریک انصاف یا جنبش عدالتخواهی تشکیل شد به سمت این حزب کشیده شد و از سال ۱۹۹۶ رئیس این حزب شد.
پنج: زلنسکی و سارچ: دو کشور از کشورهای اروپای مرکزی، در بازه‌ای نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهور کمدین داشتند و دارند. ماریان سارچ، کمدینی بود که توانست از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، رئیس‌جمهور این کشور و البته جوان‌ترین رئیس دولت در این کشور شد. او البته پیش از ریاست جمهوری، طعم شهرداری یک شهر در شمال این کشور را چشیده بود و بعد از آن هم حزب خود را تاسیس کرده بود. درباره زلنسکی هم که مطلب زیاد گفته شده است. ولی باز هم بیایید با هم مرور کنیم.
او که از سال ۲۰۱۹، به عنوان ششمین رئیس‌جمهور رسمی این کشور پس از فروپاشی شوروی فعالیت می‌کند؛ از هفده سالگی وارد کار صنعت سرگرمی شد. مهم‌ترین این فعالیت‌ها بازی در یک مجموعه تلویزیونی به نام خادم ملت و در نقش رئیس‌جمهور اوکراین بود. این مجموعه از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ پخش شد و از سوی مخاطبان با استقبال بالایی همراه بود و زمینه ریاست جمهوری زلنسکی را فراهم کرد. جالب خواهد بود اگر بدانید که جیمی مورالس، رئیس‌جمهور گواتمالا از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ نیز قبل از آغاز ریاست جمهوری‌اش صرفا یک کمدین تلویزیونی بود.
شش: ژرژ وه‌آ: مرد سال فوتبال اروپا و جهان در سال ۱۹۹۵ و تنها بازیکن آفریقایی که به این دو مقام نایل شده و بازیکن قرن آفریقا. این‌ها القابی است که ژرژ مانه اپونگ وه‌آ، ۵۵ ساله در اختیار دارد. بازیکن میلان و موناکو و چلسی و پاری سن ژرمن بود و در حدود ۴۰۰ بازی، حدود ۲۰۰ گل به ثمر رساند. ژرژ وه‌آ پس از خداحافظی از فوتبال، وارد عرصه سیاست شد و در انتخابات ریاست جمهوری لیبریا در سال ۲۰۱۷، ژوزف بوآکای معاون رئیس‌جمهور را شکست داد و به‌عنوان بیست و پنجمین رئیس‌جمهور لیبریا انتخاب شد. او البته یک بار هم در سال ۲۰۰۵ برای کسب این مقام تلاش کرده بود اما نتوانسته بود به این مقام برسد.
هفت: آندره مالرو: و این فهرست را با وزیر مشهور فرهنگ در دولت ژنرال دوگل در فرانسه ببندیم. با آندره مالرو. نویسنده متولد سال ۱۹۰۱ که در جوانی با خرید و فروش کتاب‌های نایاب امرار معاش می‌کرد، در ۲۱ سالگی، در دنیای خود به کامبوج رفت و در آنجا روزنامه‌ای ضد استعمار فرانسه منتشر کرد، بعد به فرانسه بازگشت و چند رمان نوشت و بعد برای تحقیقات باستان‌شناسی به ایران و افغانستان آمد، در جنگ داخلی اسپانیا برای جمهوری‌خواهان جنگید، در جنگ جهانی دوم تانک راند، و در دولت شارل دوگل به وزارت رسید و دوگل در مورد او گفته است: «آندره مالرو دست راست من بوده و خواهد بود.»
نکته جالب در مورد مالرو این بود که او یک چهره روشنفکر و البته چپ‌گرا بود ولی محبوبیت ژنرال دوگل در جریان جنگ جهانی و افزایش روحیه ملی گرایی در جریان آن جنگ (که با شکست فرانسوی‌ها همراه بود) باعث شد که افرادی مثل مالرو هم جذب اندیشه‌های ملی گرایانه و دست راستی دوگل شوند و حتی چشم به برخی از خودرایی‌های او نیز ببندند. مالرو البته در این مقام با ساخت خانه فرهنگ در فرانسه به حوزه فرهنگی این کشور نیز خدمت شایانی کرد.
