رونمایی از رقبای اصلی انتخابات ۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، علی رستگا‌ر| محمد‌علی ابطحی دیروز به طنز نوشته بود تعداد نامزدها از رای‌دهندگان در حال بیشتر شدن است. از اصولگرا و اصلاح‌طلب و احمدی‌نژادی و نظامی همه به صورت حداکثری در انتخابات ثبت‌نام کردند که تایید یا رد صلاحیت آنها دردسر ویژه‌ای برای شورای نگهبان است. دیروز دست‌کم ۱۹ چهره شناخته شده سیاسی با سابقه پر و پیمان وکالت و وزارت گذاشتند درست در آخرین ساعات به خیابان فاطمی بروند.
تعداد کاندیداها در این دوره به طرز عجیبی بالاست و شیفتگان خدمت برای رسیدن به پاستور در حال سبقت گرفتن از هم هستند. قراین اینطور نشان می‌دهد که البته خیلی از این افراد صرفا نامزد حضور در مناظره‌ها هستند و نه انتخابات ریاست‌جمهوری. یعنی هر جناح قصد دارد با کمک گرفتن از چهره‌های سخنور خود گروه‌های رقیب را در همان استودیوی جام‌جم منکوب کند. از اردوگاه اصلاح‌طلبان جهانگیری و هاشمی و آخوندی و پزشکیان و تاجزاده چهره‌های جدی‌تر هستند.
از طیف اصولگرایان سنتی و حامیان دولت و اعتدالگرایان شاهد حضور لاریجانی و همتی و شریعتمداری هستیم. اصولگرایان هم با رئیسی و جلیلی و رضایی و زاکانی مقابل بقیه صف‌آرایی کردند. از تیم احمدی‌نژاد دست‌کم ۱۰ نفر از مدیران ارشد و نزدیکان او به اضافه خودش ثبت‌نام کردند که در صورت تایید صلاحیت احتمالی آنها کل آرایش انتخاباتی دستخوش تغییرات چشمگیری می شود. غایبان شاخص این دوره اما ظریف ، صالحی ، قالیباف ، عارف ، آذری‌جهرمی ، بذرپاش و سیدحسن خمینی هستند که در مورد حضور آنها تا همان دقایق آخر گمانه‌زنی می‌شد.
بخصوص آذری جهرمی و بذرپاش که پارسال خیلی ها از این دو نفر به عنوان مدعیان تصاحب عنوان رئیس جمهور جوان در این دوره یاد می کردند. یک نکته دیگر اینکه سه نفر از ۱۹ کاندیدای شاخصی که دیروز ثبت‌نام کردند متولد نجف هستند و همین موضوع چند روز پیش مورد طعنه احمدی‌نژاد قرار گرفته بود. در این دوره شاید شلوغ‌ترین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را داشته باشیم اما تردید نکنید خیلی از نامزدها به راند آخر نمی‌رسند.
در مجموع به نظر می رسد که رئیسی رئیس قوه قضاییه ،لاریجانی رئیس سابق مجلس و جهانگیری معاون رئیس جمهور سه لیدر اصلی انتخابات ۱۴۰۰ محسوب می شوند. در هر سه جناح آلترناتیوهای قدرتمندی هم وجود خواهند داشت. مثلا جلیلی و رضایی و سعید محمد در میان اصولگرایان ، همتی و شریعتمداری در میان اعتدالیون و محسن هاشمی در میان اصلاح طلبان. خب به نظرمان شانس گذشتن تاجزاده و مطهری و آخوندی از فیلتر شورای نگهبان چندان زیاد نیست.
این سه جریان اصلی یعنی اصولگرایان ،میانه روها و اصلاح طلبان یک جریان چهارم را نیز در کنار خود دارند که فقط وقتی می تواند موثر باشد که لیدرشان یعنی احمدی نژاد تایید صلاحیت شود که خب این یک فرض نزدیک به محال محسوب می شود. در ادامه نگاهی به بعضی کاندیداهای شاخص که دیروز ثبت‌نام کردند خواهیم داشت. ظریف ، صالحی ،قالیباف ، عارف ،آذری جهرمی، بذرپاش و سیدحسن خمینی از معدود چهره های سرشناسی هستند که ثبت نام نکردند.
*** اصلاح‌طلبان
محسن هاشمی رفسنجانی / سن: ۶۰ سال
محسن هاشمی یکی از اولین نفراتی بود که در آخرین روز مهلت ثبت‌نام نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به ستاد انتخابات وزارت کشور رفت و اسم نویسی کرد. باقی ماندن او تا روز آخر در انتخابات تا حد زیادی به تصمیم اسحاق جهانگیری بستگی دارد. خود هاشمی هم در نشست خبری دیروز خود اعلام کرد که با جهانگیری هماهنگ است. محسن هاشمی رئیس فعلی شورای شهر تهران در صورت باقی ماندن در انتخابات و از سوی حزب متبوع خود یعنی کارگزاران و بخش مهمی از اصلاح‌طلبان حمایت خواهد شد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** مسعود پزشکیان / سن: ۶۷ سال
مسعود پزشکیان از دوره هشتم به بعد نماینده مجلس است و در دولت دوم سید محمد خاتمی هم وزیر بهداشت بود. او با اینکه خودش پزشک است اما یکی از منتقدان جدی درآمد بالای بعضی پزشکان و طرح تحول سلامت محسوب می‌شود. پزشکیان از اصلاح‌طلبان صریح‌اللهجه است که در صورت حضور در مناظره‌ها پتانسیل این را دارد که بخشی از آرای خاکستری را جذب کند ضمن اینکه بخش قابل توجهی از مردم استان‌های آذری زبان کشور هم به او رای خواهند داد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط (پزشکیان بر خلاف دیگر اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس راحت تایید صلاحیت می‌شود اما در مورد ریاست‌جمهوری هنوز باید تا اعلام نهایی شورای نگهبان منتظر ماند)
*** اسحاق جهانگیری / سن: ۶۴ سال
اسحاق جهانگیری از تکنوکرات‌های مورد اعتماد نظام است که در دوره‌های مختلف مسئولیت‌های کلیدی‌ای بر عهده داشته و نقطه اوج آن هم ۸ سال اخیر در کسوت معاون اول رئیس‌جمهور است. حضور او در دوره قبل به عنوان نامزد پوششی روحانی در مناظره‌ها نتایج مطلوبی برای دولت تدبیر و امید داشت. بعید نیست که جهانگیری گزینه نهایی اصلاح‌طلبان و کارگزاران باشد، هرچند که تا الان طبق نظرسنجی‌های فعلی نمی‌توانیم خیلی شانس بالایی برای او قائل باشیم.
شانس تایید صلاحیت: زیاد
*** عباس آخوندی / سن: ۶۴ سال
عباس آخوندی ۴ سال در دولت دوم آیت‌الله هاشمی وزیر مسکن و ۵ سال هم در دولت‌های حسن روحانی وزیر راه بود. می‌گویند در مدیریت کاملا جدی و با دیسیپلین و گاهی بدخلق است. یک‌بار او تا یک قدمی شهردار شدن در تهران رفت که رقابت نهایی را به پیروز حناچی معاون سابق خود در وزارت راه واگذار کرد. آخوندی با توجه به نسبت خویشاوندی با بعضی روحانیون بانفوذ از جمله حجت‌الاسلام ناطق نوری و قرابت با اصلاح‌طلبان توانایی تشکیل ائتلافی از نیروهای سیاسی اصلاح‌طلب و اعتدالی و اصولگرایان سنتی را دارد اما در مورد اینکه تا پایان در رقابت باقی بماند یا به نفع سایر کاندیداها کنار برود تردیدهای جدی وجود دارد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** مصطفی کواکبیان / سن: ۵۹ سال
کواکبیان دبیر کل حزب مردم‌سالاری است و نماینده ادوار مختلف مجلس. بین احزاب و فعالان اصلاح‌طلب او خیلی مقبولیت بالایی ندارد که او را کاندیدای جدی این جریان بدانیم. به‌خصوص که رفتارهای او در دوران نمایندگی مجلس به‌خصوص در همین دوره قبل با انتقاد هم‌طیفی‌های او همراه شده بود. با این حال لحن پرحرارت او در مناظره‌ها می‌تواند به کمک کاندیداهای اصلاح‌طلب بیاید.
شانس تایید صلاحیت: کم (کواکبیان برای انتخابات مجلس معمولا راحت تایید صلاحیت می‌گیرد اما برای انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۹۲ و ۹۶ شانس خود را امتحان کرد و رد صلاحیت شد)
*** رسول منتجب‌نیا / سن: ۷۲ سال
رسول منتجب‌نیا از اعضای موسس و قائم مقام حزب اعتماد ملی بود که سه سال پیش بعد از یک دوره اختلافات شدید با بعضی اعضای آن بیرون آمد و حزب جدیدی به نام جمهوریت ایران اسلامی راه‌اندازی کرد. او در سه دوره اول نماینده مجلس بود. منتجب‌نیا خیلی شانس بالایی برای تبدیل شدن به کاندیدای نهایی اصلاح‌طلبان ندارد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط (منتجب‌نیا در سال ۹۴ برای انتخابات خبرگان رد صلاحیت شده بود)
*** محسن رهامی / سن: ۶۷ سال
محسن رهامی هم وضعیتی مشابه منتجب‌نیا دارد و نمی‌توانیم شانس بالایی برای تبدیل شدن او به کاندیدای نهایی اصلاح‌طلبان قائل باشیم. او در دو دوره اول نماینده مجلس شورای اسلامی بود.
شانس تایید صلاحیت: کم (رهامی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶ هم ثبت‌نام کرد و رد صلاحیت شد)
*** زهرا شجاعی / سن: ۶۵ سال
زهرا شجاعی در دولت خاتمی رئیس مرکز مشارکت امور زنان بود و دردوره‌ای هم مشاور وزیر کشور شد.
شانس تایید صلاحیت: کم
*** اعتدالگرایان
علی لاریجانی / سن: ۶۳ سال
علی لاریجانی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی دیروز که به ستاد انتخابات برای ثبت‌نام رفت در اظهاراتی معنادار اعلام کرد که مشی او از دولت فعلی و منتقدان آن جداست. با این حال لاریجانی در سال‌های اخیر به لحاظ سیاسی قرابت فکری زیادی به همین دولت و اعتدالگرایان داشته. ضمن اینکه بخشی از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان سنتی هم نگرش مثبتی به او دارند. تحلیلگران از لاریجانی به عنوان یکی از قطب‌های اصلی انتخابات ۲۸ خرداد اسم می‌برند هرچند که شرایط او خیلی در نظرسنجی‌ها مطلوب نیست و یک مرتبه هم در انتخابات ۸۴ او بین هفت کاندیدا ششم شده.
شانس تایید صلاحیت: زیاد
*** عبدالناصر همتی / سن: ۶۴ سال
همتی رئیس کل بانک مرکزی است و او را باید از معدود کاندیداهای اقتصاددان این دوره بدانیم. همتی از لحاظ سیاسی گاهی مورد تحسین اصولگرایان بوده و گاهی به اصلاح‌طلبان نزدیک شده. همتی حداقل در صورت تایید صلاحیت می‌تواند ضربه‌گیر حملات منتقدان دولت به عملکرد اقتصادی دولت و طیف اعتدالی باشد. یعنی حضور او به نفع کاندیداهایی مثل جهانگیری است.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** ابوالحسن فیروزآبادی / سن: ۶۰ سال
ابوالحسن فیروزآبادی در حال حاضر دبیر شورای عالی فضای مجازی است و پیش از این در دولت اول روحانی هم قائم مقام وزیر کار بود. با این حال دیدگاه‌های او در زمینه برخورد با اینترنت بیشتر به سلیقه اصولگرایان پهلو می‌زند. در خاطرات آیت‌الله هاشمی از سال ۱۳۷۴ آمده: «مهندس [ابوالحسن] فیروزآبادی، معاون فنی وزارت اطلاعات آمد و گزارش خدمات فنی خودش را داد. از وزیر و معاونان دیگر به خاطر فشار زیاد برای استفاده از ابزار فنی برای شنود و کنترل و عدم قدرشناسی زحمات او گله داشت.»
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** محمد شریعتمداری/ سن: ۶۱ سال
محمد شریعتمداری از جمله نیروهایی است که هم با اصلاح‌طلبان کار کرده و هم اصولگرایان. او به‌رغم اینکه در انتخابات ۷۶ از حامیان ری‌شهری بود اما در دولت خاتمی وزیر بازرگانی شد. در سال ۹۲ هم با اینکه در انتخابات ثبت‌نام کرده بود به نفع حسن روحانی همان ابتدا کنار کشید و بعد شد معاون اجرایی رئیس‌جمهور و در مرحله بعد هم وزیر صمت و بعدتر وزیر کار. شریعتمداری با توجه به حواشی اعضای خانواده او و محکومیت دامادش سید هادی رضوی بعید است مقبولیت لازم برای تبدیل شدن به کاندیدای نهایی هیچ‌یک از جناح‌های سیاسی را داشته باشد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** اصولگرایان
سید ابراهیم رئیسی / سن: ۶۱ سال
سید ابراهیم رئیسی در سال ۹۶ گزینه نهایی ائتلاف تقریبا همه تشکل‌های سیاسی اصولگرایان بود و در نهایت به حسن روحانی باخت و دوم شد. البته با بالای ۱۶ میلیون رای. حالا رئیس قوه‌قضائیه یک‌بار دیگر برای رسیدن به پاستور دورخیز کرده و دور از انتظار نیست که این بار چند نفر از نیروهای اصولگرایان برای کمک به او در مناظره‌ها وارد گود شوند.
شانس تایید صلاحیت: زیاد
*** محسن رضایی / سن: ۶۶ سال
محسن رضایی برای چهارمین بار است که نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری می‌شود. او در سال ۸۴ و ۸۸ و ۹۲ هم بخت خود را آزموده بود که دفعه اول یک روز مانده به برگزاری انتخابات انصراف داد و دو دفعه بعدی هم شکست خورد. به اضافه اینکه در انتخابات مجلس ششم هم به کرسی‌های بهارستان نرسید. رضایی شانس ائتلاف با کاندیداهای نظامی و بخشی از اصولگرایان را دارد اما در مورد اینکه خودش کاندیدای نهایی مورد حمایت همه اصولگرایان بالاتر از چهره‌ای مثل ابراهیم رئیسی باشد تردید وجود دارد.
شانس تایید صلاحیت: زیاد
*** عزت‌الله ضرغامی / سن: ۶۲ سال
رئیس اسبق صداوسیما در سال‌های اخیر سعی کرده در حاشیه سیاست ایران خود را چهره‌ای مستقل و فراجناحی نشان بدهد اما سابقه و عقاید او به طور کلی در دسته اصولگرایان می‌گنجد. ضرغامی بین سایر کاندیداهای اصولگرا برای جلب حمایت تشکل‌های سیاسی دست بالا را ندارد اما حضور او در مناظره‌ها با توجه به شناختی که او از رسانه‌ها دارد می‌تواند دوپینگ خوبی برای اصولگرایان باشد.
شانس تایید صلاحیت: متوسط
*** علیرضا زاکانی / سن: ۵۶ سال
علیرضا زاکانی در حال حاضر نماینده مجلس و رئیس مرکز پژوهش‌هاست. فعالیت رسانه‌ای پروپیمان و سخنوری او شاید در جریان مناظره‌ها به کمک اصولگرایان بیاید اما احتمال اینکه تا پایان در رقابت‌ها باقی بماند تقریبا صفر است. او دیروز وقتی مشغول توضیح انگیزه خود برای ورود به انتخابات بود اظهارات طعنه‌آمیزی در مورد سایر کاندیداها از جمله لاریجانی داشت.
شانس تایید صلاحیت: کم (زاکانی قبلا در سال ۹۶ رد صلاحیت شده بود)
*** سعید جلیلی / سن: ۶۶ سال
گفته می‌شد که سعید جلیلی در صورت ثبت‌نام رئیسی اصلا وارد انتخابات نمی‌شود اما در کمال تعجب در آخرین ساعات او هم به ستاد انتخابات کشور در خیابان فاطمی رفت. جلیلی در صورت حضور در انتخابات توانایی جذب آرای خیلی از جوانان پرشور اصولگرا و حزب‌اللهی را دارد اما چهره‌های عملگرای این جناح خیلی با آرمانگرایی جلیلی میانه‌ای ندارند و قطعا در تلاش خود برای کنار کشیدن او به سود کاندیداهای دیگر اصولگرا مضایقه نمی‌کنند.
شانس تایید صلاحیت: زیاد
*** شمس‌الدین حسینی / سن: ۵۴ سال
شمس‌الدین حسینی در حال حاضر نماینده مردم تنکابن در مجلس است اما شهرت او بیشتر به دلیل سابقه وزارت اقتصاد در دولت احمدی‌نژاد است. یکی از ابر بحران‌های دوران وزارت او اختلاس سه هزار میلیارد تومانی بود. تحلیلگران سیاسی از او به عنوان یکی از کاندیداهای در سایه احمدی‌نژاد اسم می‌برند.
شانس تایید صلاحیت: کم
*** مسعود زریبافان / سن: ۶۴ سال
مسعود زریبافان از سال ۸۴ یکی از افراد با نفوذ ستاد انتخاباتی احمدی‌نژاد بود و تا سال ۹۲ هم در کسوت معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید در کنار او باقی ماند. دیروز اما هنگام ثبت‌نام اعلام کرد که با احمدی‌نژاد هیچ وابستگی‌ای ندارد.
شانس تایید صلاحیت: کم
