روسیه و اسرائیل در مسیر رویارویی در سوریه هستند؟
روزنامه هفت صبح | روسیه سالهاست که رابطه با رژیم صهیونیستی را در دستور کار خود قرار داده و مسکو خود را یکی از حامیان امنیت سرزمینهای اشغالی میشمارد. با این حال به نظر میرسد که این رویکرد در ماههای اخیر با تغییراتی همراه بوده است که علت آن وقایعی است که در سوریه جریان دارد.
اظهارات اخیر یک ژنرال روسی و یک منبع ناشناس روس موجب گمانهزنی درباره این شده است که آیا روسیه در حال تغییر رویکرد خود درخصوص حملات رژیم صهیونیستی علیه اهداف ایرانی و حزبالله در سوریه است یا خیر.پایگاه بیزنس اینسایدر نوشته است: «اگر چنین تغییری در راه باشد، این میتواند مشکلاتی برای ایالات متحده ایجاد کند چرا که وضعیت میان اسرائیل و روسیه، در حالیکه غیردوستانه است، شکننده و پیچیده هم هست.
وادیم کولیت، معاون مرکز آشتی طرفهای متخاصم در سوریه اعلام کرد که سامانههای دفاع موشکی روسیه هفت مورد از هشت موشک شلیک شده اسرائیل به سمت پایگاههایی در نزدیکی حلب را ساقط کرده است. چند روز بعد، او گفت که اسرائیل چهار موشک دیگر به نزدیکی حمص شلیک کرده که همگی آنها ردگیری شدند.
اسرائیل در رابطه با این حمله اظهارنظری نکرد اما اطمینان حاصل کرد که تصاویری از خسارت چشمگیر به یک مرکز سوری به طور گسترده در شبکههای اجتماعی پخش شود.ناظران جزئیات ادعاهای ژنرال کولیت را به چالش کشیدند. در همان بازه زمانی، رسانه الشرقالاوسط مستقر در لندن به نقل از یک منبع ناشناس روس گزارش داد که پس از ملاقات جو بایدن، رئیسجمهوری روسیه با ولادیمیر پوتین، مسکو این پیام را گرفته است که واشنگتن از تشدید فعالیت اسرائیل در سوریه خشنود نیست.اما هیچ نشانهای از نگرانی ایالات متحده درباره فعالیتهای نظامی اسرائیل در سوریه وجود ندارد، همچنین چنین موفقیت چشمگیری در برابر موشکهای اسرائیلی به دست نیامده است.
اوضاع برای پوتین تغییر کرده است
آنها در این برهه تغییر مهمی رخ میدهند. جو بایدن جانشین دونالد ترامپ شده و نفتالی بنت جای بنیامین نتانیاهو را به عنوان نخست وزیر اسرائیل گرفته و یائیر لاپید هم وزیر خارجه تلآویو شده است.در هر دو مورد، این به معنای تغییر برای پوتین از سمت مخاطبانی است که به روابط شخصی خود با او تکیه و با دیپلماسی خودخواهانهای عمل میکردند، به سمت افرادی تازه که با آنها آشنایی چندانی ندارند و منافع ملی فراتر از منافع خود را نشان میدهند.
پوتین ظاهرا به دنبال محک زدن اراده و عزم رهبران نسبتا بیتجربه اسرائیل است و میخواهد بداند که بایدن چطور این توازن پیچیدهای که در سوریه ایجاد شده است، مدیریت میکند. آن هم با توجه به اینکه رویکرد بایدن نسبت به مسکو، به نسبت دوره ترامپ کمتر سازشطلبانه است.
آن توازن بر پایه توافقی است که دولت ترامپ و روسیه در ۲۰۱۷ به آن رسیدند و اسرائیل به شدت از آن ناراضی بود. این توافق به نیروهای تحت حمایت ایران شامل حزبالله اجازه میدهد تا به فعالیت در یک منطقه امن ایجاد شده در جنوب سوریه ادامه دهند. برقراری یک آتشبس متعاقب در آن منطقه به معنای تسهیل تلاشهای آمریکا و روسیه برای مقابله با داعش در این منطقه است اما اسرائیل بیشتر نگران این نیروها بود.
شکایتهای اسرائیل راه به جایی نبرد اما دولت ترامپ این را آشکار کرد که اسرائیل آزادانه میتواند اهدافش را دنبال کند. یک خط تماس میان اسرائیل و روسیه باز شد و تلآویو از آن برای مطلع کردن مسکو از حملات قریبالوقوع استفاده میکرد و امید داشت تا از بروز تلفات برای روسیه و مختل کردن این توازن خودداری کند.در حالیکه طی این سالها حوادث متعدد، تهدیدی برای تغییر وضعیت کنونی بوده است، دیپلماسی میان اسرائیل و روسیه برای خنثیسازی تنشهای احتمالی پیش آمده به کار گرفته میشد. اما اکنون گزارشهایی از توقف تماس میان اسرائیل و روسیه شنیده میشود.
دیپلماسی در حال متوقف شدن است؟
نتانیاهو که همواره در جستوجوی راههایی برای بیاعتبار کردن و تضعیف دولت جدید اسرائیل بوده، به نظر میرسد که از این ایده حمایت میکند، آن هم وقتی حزب لیکود گفت «ما به لطف رابطه نزدیک نتانیاهو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه آزادی عمل در سوریه را حفظ کردیم. اگر این گزارشها درست باشند، این دولت ناکام یک دارایی استراتژیک و حیاتی دیگر را که اسرائیل در دوران نتانیاهو از آن برخوردار بود، از دست داده است.»
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در ژانویه تایید کرد، مسکو هرگز از حملات گاه و بیگاه اسرائیل در سوریه خشنود نبوده است. او گفت: اگر اسرائیل واقعا اجبار دارد که به تهدیدات علیه امنیت اسرائیل از جانب اراضی سوریه پاسخ دهد، ما بارها به همکاران اسرائیلی خودمان گفتهایم که اگر شما چنین تهدیداتی را مشاهده کردید، لطفا به ما اطلاع دهید.با سرزنش اسرائیل، مسکو بار دیگر حمایت خودش را از نظام اسد به نمایش گذاشت. اما نگرانیهای منطقهای موجب میشود این سوال به وجود آید که آیا روسیه واقعاً قصد دارد موضع قویتری در برابر اقدامات اسرائیل در سوریه اتخاذ کند؟