رقابت برندهای آب معدنی خارجی در ایران
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | یک پست اینستاگرامی کافی بود تا نام دو برند «دماوند» و «دنت» بر سر زبان‌ها بیفتند و در شبکه‌های اجتماعی بحث درباره این برندها زیاد شود. ماجرا از جایی شروع شد که یک ایده‌پرداز تبلیغات ادعا کرد که طرح پیشنهادی او برای آب معدنی دماوند، ناگهان سر از تبلیغ دنت درآورده و او را عصبانی کرده است. این ایده‌پرداز گفت که آب معدنی دماوند و شکلات دنت هر دو زیر مجموعه یک هلدینگ هستند و بنابراین آن‌ها بدون اجازه او، طرح‌اش را به شرکت دیگر هلدینگ داده‌اند.
همین موضوع سبب شده تا سری به دنیای آب معدنی و همچنین این هلدینگ بزنیم و ببینیم که در دنیای آن‌ها چه خبر است. مخصوصا آنکه برندهای خارجی در این حوزه فعالیت چشمگیری دارند و دیگر رقیب اصلی دماوند، برند آب معدنی «نستله» است که ماهیت سوئیسی دارد و برای خیلی‌ها سوال است که چگونه با وجود تحریم‌ها هنوز در ایران فعالیت پر رنگی دارد و اتفاقا بزرگ‌ترین بازیگر این رقابت در ایران است. رقیب دیگر نیز برند «آکوافینا» است که جزو محصولات «پپسی» است.
*** قصه از کجا شروع شد؟
* یک: فردی به نام «مصطفی بهزادیفر» در صفحه اینستاگرام خود نوشت که یک ماه پیش کمپین تبلیغاتی را برای دماوند ایده‌پردازی کرده که مربوط به فضای مجازی بود و در آن مخاطب را دعوت به چالش ساختن بُرج با محصول آب معدنی می‌کرد. پس از یک ماه که از شرکت دماوند خبری نشده و او گمان کرده که این طرح مورد قبول قرار نگرفته، ناگهان شرکت «دنت» همان ایده را اجرایی کرده و از مصرف‌کنندگان خود خواسته تا با ظرف‌های دنت، برج دنت درست کنند و تصویر آن را بفرستند. «مصطفی بهزادیفر» در ادعای خود دست روی یک نکته گذاشت و گفت به نظر او از آنجایی که «دماوند» و «دنت» هر دو برای هلدینگ «دنون» کشور فرانسه هستند، چنین اتفاقی رخ داده است.
* دو: پس از ادعاهای فوق، شرکت «جی‌استودیو» که مجری تبلیغات دنت است، برآشفته شد و در صفحه اینستاگرام خود پاسخ تند و تیزی داد. این شرکت گفت با وجود آنکه «دماوند» و «دنت» هر دو برای هلدینگ «دنون» هستند اما از نظر کاری کاملا مستقل‌اند و آن‌ها از قبل، چنین ایده‌ای برای تبلیغات را داشتند… پس تا این جای کار می‌توانیم نتیجه بگیریم که این دو برند هر دو زیرمجموعه یک هلدینگ فرانسوی هستند که اتفاقا حاشیه هم کم نداشتند. در نهایت ماجرای این تبلیغ ختم بخیر شد و شرکت «جی‌استودیو» با انتشار اسنادی مدعی شد که از مدت‌ها قبل دنبال آن ایده بوده و اصلا از ایده تبلیغاتی دماوند خبر نداشته. «مصطفی بهزادیفر» نیز با انتشار یک پست اینستاگرامی جدید، مواضع خود را کمی تعدیل کرد.
*** سر و کله «دنون» و آب معدنی از کجا پیدا شد؟
* یک: از حوالی سال‌های ۸۳ و ۸۴، شایعاتی در میان بزرگان صنایع غذایی پیچید مبنی بر اینکه شرکت «دنون فرانسه» که شهرت جهانی در زمینه تولید برخی صنایع غذایی دارد، می‌خواهد وارد بازار ایران شود. شنیده می‌شود این شرکت به دلیل حساسیت‌هایی که در زمینه ورود شرکت‌های خارجی به ایران وجود دارد، چند سالی منتظر ماند و بالاخره با رایزنی‌های فراوانی توانست به بازار ایران وارد شود.
* دو: دنون در سال ۱۳۸۶، فعالیت‌های رسمی خود را در ایران آغاز و با شراکت صنایع غذایی سحر، شرکت دنون سحر را تاسیس کرد و به واردات محصولات دسر قاشقی یا پودینگی دنون با نام «دنت» پرداخت.
* سه: آب معدنی دماوند جزو یکی از سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک دنون فرانسه بود. دنون از سال ۱۳۸۸ فعالیت‌های خود را در زمینه آب‌های آشامیدنی با خریداری عمده سهام آب‌های معدنی «دماوند» آغاز کرد و در حال حاضر آب آشامیدنی را با برندهای «دماوند» و «لایت بلو» به فروش می‌رساند.
* چهار: سرمایه‌گذاری در حوزه آب معدنی و خرید سهام دماوند در واقع یک حرکت استراتژیک از شرکت دنون بود تا بتواند محصول اصلی خود یعنی انواع مشتقات «شکلات دنت» را وارد بازار ایران کند. این شرکت فرانسوی در تحقیقات بازار خود در خاورمیانه به این نکته دست پیدا کرده بود که این محصول می‌تواند بازار خوبی در این منطقه پیدا کند. پس از خریداری سهام آب معدنی دماوند و گسترش ارتباط مدیران این شرکت فرانسوی با مسئولان، نوبت به تولید «دنت» رسید.
* پنج: در سال ۱۳۹۴، این شرکت تصمیم به استقلال از شرکت سحر گرفت و نام شرکت را به طور رسمی به «دنون لبنی پارس» تغییر داد. دنون لبنی پارس در حال حاضر به تولید و فروش محصولاتش با برندهای «دنت» و «دنت پاپ» در ایران می‌پردازد.
*** این «دماوند» دردسرساز
* یک: اولین حاشیه‌ها برای دماوند دقیقا همزمان شد با اولین ماه‌های شراکت رسمی دنون فرانسه با این برند. در سال ۱۳۸۸ شرکت دنون فرانسه توانست با ارتباطات خود، این آب معدنی را به کشورهای اطراف صادر کند. مدتی بعد خبری در برخی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها پیچید که کشورهای واردکننده این آب‌معدنی فاقد استانداردهای لازم بوده و واردات این برند را ممنوع کرده‌اند. مسئولان دماوند در همان زمان این موضوع را به شدت تکذیب کردند و وزارت بهداشت نیز همه آن ادعاها را رد کرد.
* دو: جنجال بزرگ‌تر برای برند دماوند در سال ۱۳۹۴ اتفاق افتاد که وزارت بهداشت وقت اعلام کرد این برند آب معدنی دارای برخی آلودگی‌هاست و جلوی تولید و توزیع آن گرفته شد. چند ماهی میان مسئولان شرکت دماوند و رئیس وقت سازمان غذا و دارو بحث و جدل بود و دماوندی‌ها اعتقاد داشتند که چنین ادعایی درست نیست و وزارت بهداشت ناگهان فاکتورهای جدیدی برای اعلام آلودگی آب معدنی اعلام کرده.
نکته جالب اینکه در آن زمان سازمان استاندارد در طرف برند دماوند ایستاد و بین وزارت بهداشت و سازمان استاندارد نیز اختلافاتی به وجود آمد. در نهایت پس از چند ماه به برند دماوند اجازه تولید دوباره داده شد. برخی‌ها می‌گویند دلیل آن اتفاقات این بوده که وزارت بهداشت وقت عقیده داشته شرکت دماوند در پشت پرده شایعه‌های آلودگی آب شرب تهران بوده تا محصولات خود را بیشتر بفروشد! آن‌ها نیز اعلام کردند آب معدنی دماوند آلوده است تا با یکدیگر مساوی شوند!
* سه: در همان سال ۱۳۹۴، یک نکته دیگر نیز درباره آب معدنی دماوند گفته شد. دکتر حسین رستگار،مدیرکل وقت آزمایشگاه‌های مرجع کنترل غذا و دارو سازمان غذا و دارو گفته بود که اکثر تولیدات دماوند، آب آشامیدنی است نه آب معدنی! در همان زمان شایعه شد که حتی مسئولان برند دماوند به دنبال پیدا کردن و نامگذاری چشمه‌ای به نام دماوند بودند که بتوانند از نام آن در محصولاتشان استفاده کنند اما موفق نشدند.
* چهار: مدیرعامل شرکت آب‌های‌معدنی دماوند «علی‌رضا برجسته» است. برخی اعضای هیات مدیره این شرکت مانند «شکوه عاشوری» و «سپیده استاد زمانی» عضو هیات مدیره شرکت «دنون لبنی پارس» که محصولات «دنت» را تولید می‌کنند، هستند.
*** حرکت زیرپوستی «نستله»
* یک: شرکت «نستله» از آن دست شرکت‌هایی است که به دلیل حساسیت‌ها بر نام آن، بسیار حساب شده و هوشمندانه وارد عمل شد. در سال ۱۳۸۲ با احداث کارخانه محصول «سرلاک» در استان قزوین، به تولید مستقیم این محصول در ایران پرداخت. در سال ۱۳۸۲ نیز با گسترش فعالیتش، کارخانه تولید «شیر خشک» را در استان قزوین احداث کرد.
* دو: درسال ۱۳۸۷ نیز با سرمایه‌گذاری در صنعت آب معدنی، NESTL-PURE LIFE را به بازار ایران عرضه کرد. این شرکت، در واقع بخش بزرگی از سهام شرکت آب معدنی «آناهیتا پلور» را خریداری کرد و نام آن را به «نستله واترز ایرانیان» تغییر داد. نستله حالا بزرگ‌ترین بازیگر آب‌معدنی در ایران است و سهم عمده‌ای از این بازار را در اختیار دارد.
* سه: «نستله واترز ایرانیان» با هوشمندی در انواع و اقسام کمپین‌های محیط‌زیستی و مسئولیت اجتماعی شرکت می‌کند تا از گزند حساسیت‌ها و حاشیه‌ها روی نام این برند دور بماند. این شرکت تلاش می‌کند تعامل خوبی با مسئولان رده بالای کشور داشته باشد و مثلا در آن بازه زمانی که برند «دماوند» دچار حاشیه شده بود، این برند از وزیر بهداشت وقت و مسئولان دیگر دعوت کرد تا از کارخانه آب معدنی این شرکت بازدید کنند.
* چهار: با وجود تحریم‌ها اما نستله همچنان در ایران باقی مانده و خیلی‌ها می‌پرسند که چگونه توانسته این کار را انجام دهد. نکته اول آن است که این شرکت در ایران کارخانه تاسیس کرده و وابستگی کمتری به واردات دارد. ترفند مهم این شرکت اما چیز دیگری است. نستله سوئیس برای هر منطقه یک دفتر و نمایندگی جدا دارد که با آن‌ها برنامه‌هایش را پیش می‌برد.
نستله ایران نیز از طریق یک شرکت واسطه، یک دفتر در دوبی ثبت کرده و تمام کارهایش را با دفتری که آنجا ثبت کرده انجام می‌دهد. این دفتر دوبی، کارمندان تماما خارجی دارد که در اساسنامه و ثبت شرکت‌های آن نیز نشانه‌ای از کشور ایران یافت نمی‌شود. این دفتر به ظاهر خارجی با سوئیس ارتباطات لازم را می‌گیرد و آن‌ها را به «نستله ایران» منتقل می‌کند.
* پنج: طبق اطلاعات روزنامه رسمی، «باپتیست ماقی گوقمان» به عنوان مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره این شرکت فعالیت می‌کند و «مهران فرید» نیز در حال حاضر مدیر این کارخانه است.
*** پپسی با «آکوافینا»
* یک: یکی دیگر از برندهای خارجی آب معدنی در ایران، «آکوافینا» است. این برند برای «پپسی» است که توسط گروه کارخانجات «ارم نوش» تولید می‌شود.
* دو: گروه کارخانجات ارم نوش، متشکل از کارخانه ارم نوش، کارخانه آکوفینا، کارخانه پپسی تبریز، کارخانه پیمان فردان، کارخانه فردان جهان و کارخانه سوپرچای است. سایت این شرکت درباره تاسیس کارخانه آب معدنی «آکوافینا» نوشته: «تاریخچه تاسیس آکوافینا درایران بر مبنای تامین نیاز مصرف‌کنندگان در ایران باز می‌گردد.جهت نیل به این مقصود شرکت تولیدی نوشابه ارم نوش با همکاری شرکت پپسی کولا بین‌الملل، این طرح را اجرایی کرد .طراحی کارخانه در سال ۲۰۰۷ صورت پذیرفت اما اجرای فیزیکی آن در ابتدای سال ۲۰۰۸ آغاز گردید.»
* سه: این برند در اوایل کار خود با شعار «سالم‌ترین آب موجود در کشور» شروع کرد که با اعتراض سرسخت رقبای دیگر مواجه و مجبور به تغییر این شعار شد. در حال حاضر شعار این برند «خالص و تضمین شده» است.
* چهار: «رضا ابرقویی» مدیر عامل گروه کارخانجات «ارم نوش» است و نام افراد دارای نسبت با او مانند «دانیال ابرقویی» نیز در لیست اعضای هیات مدیره این شرکت دیده می‌شود.
*** چند نکته محرمانه درباره آب معدنی
* یک: در زمان خرید آب معدنی حتما روی بطری آن را نگاه کنید. سه مدل آب بسته‌بندی داریم: آب معدنی، آب آشامیدنی و آب آشامیدنی همراه با املاح معدنی. در آب معدنی از چشمه‌ها و سفره‌های طبیعی استفاده می‌شود اما در تهیه آب آشامیدنی چنین محدودیتی وجود ندارد. هر دوی این آب‌ها تصفیه شده و میکروب‌زدایی می‌شوند.
* دو: یکی از نکات مهم در تولید آب معدنی یا آب آشامیدنی، تعویض و تمیز کردن دستگاه‌های آن در بازه‌های زمانی کوتاه مدت است. این کار هزینه‌بر است و ممکن است برخی برندها در انجام آن کوتاهی کنند یا کامل انجام ندهند. برای اینکه متوجه شوید این کار به درستی انجام شده یا نه، کافی است یک بطری حاوی آب معدنی یا آب آشامیدنی را به مدت چند روز در دمای طبیعی و مناسب نگهداری کنید. اگر از زلال بودن، بدون بو بودن و بی‌رنگ بودن آب درون بطری کاسته شد، ممکن است در نظارت بهداشتی آن آب کوتاهی صورت گرفته باشد.
* سه: بازار آب معدنی و آشامیدنی یکی از پرسودها محسوب می‌شود که حاشیه سود آن با توجه به هزینه‌هایی که کارخانه‌ها انجام می‌دهند بسیار زیاد است (در برخی موارد حتی بیشتر از ۲۰۰درصد!). به همین دلیل است که در اکثر فروشگاه‌های زنجیره‌ای، باکس‌های آب معدنی یا آشامیدنی با تخفیف‌های چشمگیر به فروش می‌رسد.
