آفتی به اسم سوءتفاهم برای مجریان گزارش ورزشی
روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون | اصل ماجرا این است: مجریان گزارش ورزشی در دو برنامه اخیر اشاره کردند که این برنامه صاحب موفقیت شده و در نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما رتبه بالایی به‌دست آورده است. رضا جاودانی و حسین اسدی از مردم «به خاطر این لطف» تشکر کردند و قول دادند کیفیت گزارش ورزشی بالاتر برود. اشاره به این موفقیت محدود به صحبت نشد و آمار مرکز تحقیقات روی ویدئووال قرار گرفت تا اهمیت موضوع دوچندان شود. سوال این است: آیا آمار گزارش ورزشی به خاطر کیفیت برنامه است یا به پخش زنده مسابقات فوتبال خارجی برمی‌گردد؟
یک یادآوری
در دو سال اخیر، چند بار به برنامه گزارش ورزشی پرداخته‌ایم. در فصل جدید نیز تحلیلی بر این برنامه منتشر کردیم و نقاط ضعف آن را برشمردیم. گزارش ورزشی همچنان ایرادهای اساسی دارد و به‌رغم برخی آیتم‌های خوب که گاهی پخش می‌شود، تبدیل به برنامه‌ای شاخص نشده است. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که ظرفیتی به نام فوتبال خارجی امکان ساخت برنامه‌ای باکیفیت را فراهم می‌کند. گزارش ورزشی اما روی کلیشه‌ها گام برمی‌دارد و مخاطب را شگفت‌زده نمی‌کند.
برگ برنده زنده
احتمالا می‌پرسید اگر گزارش ورزشی برنامه‌ای معمولی است، چرا در نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما با ۱۶٫۴درصد،رتبه دوم پرمخاطب‌ترین برنامه آبان ماه را به‌دست آورده؟ پاسخ روشن است:گزارش ورزشی امتیاز مهمی دارد و آن پخش زنده مسابقات فوتبال است. تلویزیون برای علاقه‌مندان میلیونی راحت‌ترین امکان برای تماشای فوتبال محسوب می‌شود.
بنابراین باید حساب پخش زنده را از خود برنامه گزارش ورزشی جدا کرد. برای استناد می‌توان آمار برنامه فوتبال برتر را مثال زد. فوتبال برتر (پخش زنده فوتبال لیگ برتر) ۲۶٫۸درصد مخاطب دارد و فوتبال برتر هفتگی(کارشناسی فوتبال) ۱۸٫۵درصد. همین اختلاف فاحش نشان‌دهنده اهمیت پخش زنده فوتبال است.
برگ برنده مسابقات مهم
شاید یک سوال دیگر هم پیش بیاید و گفته شود مگر شبکه ورزش از طریق برنامه لذت فوتبال پخش زنده ندارد؟ پس چرا گزارش ورزشی بالاتر از آن قرار گرفته است؟ اولا اختلاف زیاد نیست؛ گزارش ورزشی ۱۸٫۵درصد و لذت فوتبال ۱۵٫۶درصد مخاطب داشته. دوم اینکه طبق یک تصمیم (که درست هم هست) پخش مسابقات مهم به شبکه سه واگذار می‌شود.
یعنی در مسابقات همزمان، اولویت پخش بازی مهم با گزارش ورزشی است. پیرو همین تصمیم است که ال کلاسیکو و دیگر دربی‌ها از طریق این برنامه پخش می‌شوند. حتی وقتی مسابقات از نظر اهمیت، شرایط مساوی دارند، انتخاب گزارش ورزشی پخش آن بازی تیمی است که ستاره بیشتری دارد. مثل منچستریوتایتد،پاری سن ژرمن و … نتیجه آنکه گزارش ورزشی صاحب بیننده بیشتری می‌شود. مسئله سوم را فراموش نکنیم و آن فراگیری شبکه سه نسبت به شبکه ورزش است.
حضور مداوم روی آنتن
برگزاری مسابقات فوتبال باعث می‌شود گزارش ورزشی دست‌کم چهار بار در هفته روی آنتن باشد. این مسئله‌ای است که باعث می‌شود این برنامه بیش از دیگران دیده شود. در نظرسنجی اخیر، فوتبال ۱۲۰ شبکه ورزش ۱۵٫۴درصد مخاطب را به‌دست آورده در حالی که به شکل هفتگی پخش می‌شود.
چه بسا اگر فوتبال ۱۲۰ متولی پخش مسابقات زنده می‌شد، آمارش به پربیننده‌ترین برنامه آبان یعنی خندوانه پهلو می‌زد. می‌دانید دلیل چیست؟ چون فوتبال ۱۲۰ خالی از کلیشه‌های رایج برنامه‌سازی آماده می‌شود و قابلیت همراه کردن خاص و عام را دارد. آماری که این برنامه به‌دست آورده، حاصل کیفیت خود و استفاده بهینه از فرامتن فوتبال است؛ نه امتیاز بزرگی به نام پخش زنده.
آفت سوءتفاهم
سازندگان گزارش ورزشی نباید خود را فریب دهند و عوامل خارج از برنامه‌سازی را در محاسبات خود دخیل کنند. شاید چنین باشد اما لحن مجریان روی آنتن زنده چیز دیگری را نشان می‌دهد. به‌ویژه آنکه دو بار این اتفاق تکرار می‌شود و آن‌ها طوری وانمود می‌کنند که برنامه‌شان،شاخص و استاندارد است. گزارش ورزشی ظرفیت زیادی دارد و می‌تواند تبدیل به برنامه‌ای موفق شود. این نکته‌ای است که در میان واکنش مخاطبان هم دیده می‌شود منتها فعلا حرف آن‌ها این است که برنامه را به خاطر پخش زنده تماشا می‌کنند.
