۱۰۰ فیلم شخصیِ شخصیِ شخصی
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | زمانی در دهه ۶۰ هفتهنامه هدف را میخریدم به عشق ستون پرویز نوری. یکجایی لابهلای مطالب جنجالی ورزشی به او داده بودند و او برای دل خودش فیلم معرفی میکرد. از روی حافظه چون بعید است آن موقع با وضعیت ویاچاس و بتاماکس و ممنوعیتها راهی برای دوبارهدیدن آن فیلمها داشته باشد.
فیلمها عموما هالیوودی. محصولات دهه ۳۰ تا ۶۰ آمریکا. از فیلمسازهایی مثل رابرت آلدریچ و آنتونی مان و هنری کینگ و در بهترین حالت نیکلاس ری. برای ما جماعت محروم از فیلم، آن پاورقیها مثل اوراق کتب مقدس بودند. فیلمهایی عموما خوب و متوسط که در ذهن ما همچون شاهکارهای ابدی و ازلی جلوهگر میشدند. بگذریم.
میخواهم آن خاطره را اینجا تکرار کنم. میخواهم ۱۰۰تا فیلم معرفی کنم. اما نه ۱۰۰تا فیلم برتر تاریخ سینما. هرچند شماری از برترین فیلمهای تاریخ سینما هم در این ۱۰۰فیلم هست. نه الزاما فیلمهای هالیوودی که البته نصف فیلمها هالیوودیاند در این فهرست و نه الزاما سینمای روشنفکرانه که خب در این فهرست حضور پررنگی دارند.
نه، میخواهم ۱۰۰تا فیلم مورد علاقه خودم را معرفی کنم. به هردلیلی. فیلمهایی که در یک پکیج ۱۰۰تایی برای من جای گرفتهاند و طی سالهای اخیر ۹۵درصدشان ثابت باقی ماندهاند. پس این یک ۱۰۰تایی دلبخواهی است برای ثبت علایق یک نویسنده سینمایی که از شانس بد شما سردبیر این روزنامه هم هست.
تنها ضابطه حاکم بر این نوشتار شمارش معکوس آن است. از فیلم ۱۰۰ شروع میکنم و بهتدریج به صدر جدول و به سمت محبوبترینها حرکت میکنم. هرچند فیلم صدم هم برایم فیلم محبوبی است. فکر کنم این ستون تا پایان سال طول بکشد. شروع میکنیم به امید خدا. هر پنجشنبه؛ صفحه ۱۰٫
*** ۹۸ - اوج التهاب / White heat / بازیگر: جیمز کاگنی / کارگردان: رائول والش، محصول ۱۹۴۹ آمریکا
یک گانگستری جذاب با رگههایی از فیلم نوآر در مورد یک تبهکار روان پریش و پلیسهایی که میخواهند او را به دام بیندازند. فیلمی مهیج که بسیار عالی کارگردانی شده و دینامیسم گمشده جیمزکاگنی دربازیگری را دوباره نشان میدهد. تصویر نهایی فیلم دیگر در تاریخ سینما جاودانه شده است.
حاشیه: آیا فیلم دیگری از رائول والش در این فهرست هست؟نه. فیلم سالهای خروشان دهه بیست یک گانگستری دیگر والش میتوانست در ۳۰۰ فیلم عمرم جا داشته باشد.
*** ۹۷- معلم پیانو/ Piano teacher / بازیگرانن: ایزابل هوپر و… / کارگردان: میشائیلهانکه/محصول ۲۰۰۱ فرانسه
هانکه فیلمساز محبوبی در ایران است بهخصوص با فیلم عشق و همین طور بازیهای مسخره و پنهان اما شخصا معلم پیانو را از میان فیلمهای آزارنده هانکه ترجیح میدهم. داستان پیانیست غیرعادی کنسواتوار پاریس که درگیر رابطهای مازوخیستی با یکی از شاگردانش میشود. فیلمی تاثیرگذار و به شدت آزارنده. اولین بار این رابین وود بود که این نوید را داد که معلم پیانو میتواند به یک فیلم اصیل تاریخی تبدیل شود.
حاشیه: آیا فیلم دیگری ازهانکه در فهرست است؟ راستش نه. ازهانکه فیلمهای روبان سفید و ویدئوی بنی را هم دوست دارم و البته کد ناشناخته اما دو فیلم آخر او یعنی پایان خوش و عشق کمی او را معمولیتر ازآنچه میپنداشتم تبدیل کرده است. هانکه ۷۷ ساله است.
*** ۹۶- جعبه پاندورا / Pandora box / بازیگر: لوییز بروکس / کارگردان: گیورگ ویلهلم پابست/ محصول ۱۹۲۹ آلمان
فیلم برمبنای پرسونای لوییز بروکس بازیگر مشهور آمریکایی در دوران سینمای صامت ساخته شده است. همان داستان تلخ تباه شدن یک زن و مردان اطرافش در مغناطیس عیرقابل مقاومت زن جوان. فیلمی که هنرمندانه ساخته شده است و به عنوان یکی از بهترین دستاوردهای تاریخ سینمای صامت ازآن یاد میشود.
حاشیه: این تنها فیلم متعلق به دوران صامت در این فهرست است. یعنی در الک کردنهای متعدد من همه فیلمهای خوب باسترکیتون و مورنائو و گریفیث و درایر در ۱۰۰ تای دوم قرار گرفتند .
*** ۹۵- آنها دوان دوان آمدند / Some came running / بازیگران: فرانک سیناترا، دین مارتین، شرلی مک لین / کارگردان: وینسنت مینهلی/ محصول ۱۹۵۸ آمریکا.
ملودرام زیبای مینه لی درباره بازگشت یک کهنه سرباز فرهیخته به شهر زادگاهش و مواجهه با زندگی خانوادگی برادرش که مردی تاجرمآب و موفق است و روابط منجمد حاکم بر شهر که با آمدن این سرباز قدیمی (با بازی فرانک سیناترا ) دچار تغییر و تحول میشوند. سیناترا به معلم روشنفکر شهر (مارتاهایر ) دل میبازد اما بدون آنکه متوجه باشد عشق حقیقی را از دختری ساده دل و به ظاهر کم ارزش با بازی شرلی مک لین دریافت میکند. فیلمی زیبا و پیچیده و دلنشین .
حاشیه: فیلم دیگری از مینهلی در این فهرست در راه است.