۱۰۰روز پایانی و ماموریتهای غیرممکن
روزنامه هفت صبح، آرش پورابراهیمی | ۱۰۰روز نخست ریاستجمهوری آقای روحانی خاصیتی نمادین داشت. او پیش از ریاستجمهوری از برنامههای بلندمدت و کوتاهمدت ۱۰۰روزه سخن گفته بود و در انتهای ۱۰۰ روز نخست هم برای ارائه گزارشی درباره عملکرد ۱۰۰ روزه دولتش در صداوسیما حاضر شد.
از طنز روزگار، ۱۰۰روز پایانی ریاستجمهوری آقای روحانی هم بهطور ناخواسته اهمیت بسیاری یافته است؛ ۱۰۰روزی که میتواند سرنوشت همه تقریبا ۲۸۰۰روز نخست دولت آقای حسن روحانی را تعیین کند. ریاستجمهوری حسن روحانی در هفته دوم مردادماه بهسر میرسد و او در حالی وارد ۱۰۰روز پایانی دولتش میشود که با دو مسئله مهم دستبهگریبان است: بازگرداندن آمریکا به برجام و حل مسئله افایتیاف.
* یک: هوا را از من بگیر، برجام را نه
برجام مهمترین دستاورد دولت آقای روحانی است؛ دستاوردی که بهرغم همه کاستیها نباید آن را کوچک شمرد. دولت آقای روحانی توانست نهال برجام را در طوفان فشار حداکثری دولت آقای ترامپ زنده نگه دارد. آقای روحانی حالا تنها سه ماه فرصت دارد که برجام را به جایی نزدیک به نقطه آغازش بازگرداند؛ کاری که چندان ساده به نظر نمیرسد. در داخل کشور دیگر نه از حمایت پررنگ جامعه مدنی از آقای روحانی خبری است و نه از اجماع داخلی میان بخشهای مختلف حاکمیت.
دولت آقای بایدن هم شاید در ماههای نخست ترجیح بدهد که امکانات سیاسیاش را به موضوعات داخلی اختصاص دهد. برخی از اقدامات آقای ترامپ مانند تحریمهای متنوع به بهانههای مختلف هم کار رفع تحریمها را پیچیدهتر کرده است. بااینحال، طی دو هفته اخیر، مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۴ همزمان با حضور هیأت آمریکایی در هتل مجاور هم با سرعت قابلملاحظهای پیش رفته و امیدواریهایی را ایجاد کرده است.
* دو: جهان کافکایی افایتیاف
مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط بنیانگذار انقلاب و برای جلوگیری از فرسایشی شدن تصمیمگیری میان مجلس و شورای نگهبان و به بیان دقیقتر «برای غایت احتیاط در صورتی که بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان شرعا و قانونا توافقی حاصل نشد» تشکیل شد، اما حالا همین نهاد مسئول یکی از فرسایشیترین نمونههای تصمیمگیری در کشور است.
عدم اظهارنظر مجمع درباره لوایح دوگانه در مهلت قانونی، بازگشت این پرونده به مجمع با پیگیریهای رئیسجمهور و سپس به تعویق انداختن مکرر جلسات بررسی این لوایح توسط مجمع یادآوری جهانی کافکایی است. طی دو هفته اخیر، وزیر امور خارجه و رئیس کل بانک مرکزی که هر دو در خط مقدم مقابله با فشار حداکثری حضور دارند، تاکید کردند که پیوستن به این لوایح و هماهنگ شدن با دستورالعملهای مربوط به افایتیاف از مشکلات نقلوانتقالات مالی بینالمللی میکاهد و بر دور زدن تحریمها هم تاثیر منفی نمیگذارد.
آقای روحانی امیدوار است که توافق درباره بازگشت آمریکا به برجام و تصویب پیوستن ایران به لوایح دوگانه همزمان روی دهند، هرچند که در این راه باید با دو گروه کاملا متفاوت رایزنی کند. آقای روحانی حداقل در نقش رئیسجمهور شخصیت آرامی دارد که کار خود را به دور از اقدامات هیجانزده پیش میبرد.
اما حالا سه ماه آخر ریاستجمهوری او به طرز جالبی دراماتیک شده است؛ مانند قهرمان داستان که ناگهان و زمانی که به انتهای کار نزدیک میشود جان دوبارهای میگیرد تا سرنوشت داستان را تغییر دهد. موفقیت آقای روحانی در انجام این دو ماموریت غیرممکن تاثیر زیادی بر قضاوت تاریخ درباره دوران ریاستجمهوری او خواهد داشت.