یکی بگوید این واکسن تک دُز ویژه کودکان یعنی چه؟
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | یک: «واکسن تک‌دُز سینوفارم برای کودکان وارد کشور شد»؛ این عنوان خبری است که دو روز پیش در رسانه‌ها اعلام شد. محموله مورد اشاره ۶ میلیون واکسن سینوفارم است که توسط هلال احمر وارد کشور شده و بر اساس گفته دبیرکل جمعیت هلال احمر قرار است برای واکسیناسیون سنین ۳ تا ۱۷ سال مورد استفاده قرار بگیرد.
ضمن اینکه کل واکسنی که برای این سنین مورد نیاز است ۱۲میلیون دُز برآورد شده است. یک ابهام اما این وسط پیش آمده. مگر سینوفارم واکسن تک‌دُز یا ویژه کودکان تولید کرده؟ تا الان تنها واکسن‌های تک‌دُز تایید شده در جهان اسپوتنیک لایت تولید روسیه و جانسون‌اندجانسون است و جایی اسمی از سینوفارم نیست. ماجرای این محموله وارداتی به ایران چیست؟
دو: وقتی این ابهامات به وجود آمد مصاحبه‌ای منتشر شد از پیام طبرسی دبیر کمیته تخصصی تشخیص و درمان کووید ۱۹ که به خبرگزاری فارس توضیح می‌داد: «این واکسن چون ویژه کودکان و نوجوانان است به صورت تک‌دزی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در کشورهای چین و امارات نیز تاکنون مورد استفاده قرار گرفته و مورد تایید است.
چین این مجوز را ارائه کرده که واکسن تک‌دز سینوفارم وارد کشور شده است؛ لذا اگر مجوز آن را صادر نکرده بود، آن را وارد نمی‌کردیم. واکسن سینوفارمی که اکنون وارد کشور شده مناسب سنین ۶ تا ۱۷ سال است و به کودکان سینوفارم تک‌دز تزریق می‌شود. واکسن جانسون اند‌جانسون دیگر واکسن تک‌دز است که احتمالا تا مدتی دیگر ۱۰میلیون دز از آن وارد ایران خواهد شد و تنها تزریق یک دز برای مقابله با کرونا کافی است.»
سه: با اظهارات پیام طبرسی این معما حل نشد. خیلی از پزشکان و کارشناسان هم اعتراض کردند که سینوفارم فقط یک نوع واکسن تولید کرده که دو دُز و مناسب بزرگسالان است. حتی کیانوش جهانپور مدیر روابط‌عمومی سابق وزارت بهداشت که تا دو هفته پیش خود او هم از دست‌اندرکاران واکسیناسیون کرونا درایران بود در توئیتی کنایه‌آمیز نوشت: «واکسنی به نام سینوفارم تک دز برای کودکان تاکنون ابداع و اختراع و تولید نشده است.
البته بسته‌بندی تک دزی هست که اونم مثل بقیه در نوجوانان نیز باید در دو دز جداگانه مصرف شود و واکسن سینوفارم کودکان و نوجوانان تفاوتی با بزرگسالان ندارد.» او در توئیت دیگری فرضیه خود را در مورد این محموله وارداتی اینطور مطرح کرد: «واکسن سینوفارم تک دز برای اطفال وجود خارجی ندارد، احتمالا منظور واکسن کانسینو چینی بوده که برای بزرگسالان هم تک دز استفاده می‌شود، پلتفرمی شبیه دز دوم اسپوتنیک است، تنها یک مطالعه ۱۵۰ نفری روی کودکان ۶-۱۷ سال داشته که تزریق تک دز با دزاژ پایین‌تر را برای کودکان پیشنهاد کرده است!»
چهار: در این گیر و دار سازمان غذا و دارو اطلاعیه‌ای منتشر کرد تا تکلیف این محموله ۶ میلیون دُز سینوفارم را روشن کند. در این اطلاعیه تاکید شده که این سینوفارم همان سینوفارم‌های قبلی است و در انتقال خبر برداشت اشتباه صورت گرفته. این بخش را بخوانید: «واکسن تک دُز به معنای نیاز به یک‌بار تزریق نیست بلکه ویال واکسن‌های وارد شده حاوی یک دُز است.
واکسن‌های قبلی حاوی ویال‌های ۶ دُز، ۱۰دُز یا ۲ دُز بودند و این سری اخیر دارای ویال تک دُز است و حتما باید دُز دوم آن نیز تزریق شود. واکسن تک دُز مورد اشاره در خبر، به معنای آنچه مانند واکسن جانسون اند جانسون و اسپوتنیک لایت که نیاز به یک دُز تزریق دارند، نبوده و در انتقال مطلب اشتباه رخ داده است. واکسن سینوفارم، واکسن تک دُز نبوده بلکه باید بعد از یک دوره، دُز دوم آن هم تزریق شود و واکسن‌های وارداتی اخیر هم مانند همان واکسن‌های سینوفارم قبلی که برای بزرگسال استفاده می‌شد، است و دارای همان خصوصیات و برند هستند.»
پنج: یکی از حواشی واکسنی این چند روز اخیر گزارشی است که در یکی از بخش‌های خبری سیما در مورد اثربخشی واکسن‌های مختلف پخش شده. در این گزارش تصویری پنج نفر از کارکنان صدا و سیما که واکسن‌های مختلفی تزریق کردند را برای آزمایش خون به آزمایشگاه بردند تا میزان آنتی‌بادی آن‌ها را بسنجند. نتیجه این شده که بالاترین میزان آنتی‌بادی مربوط به فردی است که واکسن اسپوتنیک روسی تزریق کرده با ۱۱٫۲ و کمترین مربوط به واکسن سینوفارم است با عدد ۴٫۵٫ یکی از اعضای این گروه با واکسن آسترازنکا عدد ۸٫۱ را در آزمایش ثبت کرده و دو نفر دیگر که واکسن برکت تزریق کردند میزان آنتی بادی خون آن‌ها ۸٫۳ و ۸٫۱ به دست آمده است.
یک ایراد مهم این گزارش این است که سنجش سطح آنتی‌بادی خون معیار دقیق و کافی برای سنجش کارایی یک واکسن نیست. در ادامه هم از قول یک پزشک این نکته بیان می‌شود اما مقایسه این نتایج به هرحال ممکن است شهروندان را نسبت به واکسن سینوفارم که در دسترس‌ترین واکسن در کشور است بدبین کند. همانطور که در این گزارش از قول یک ویروس‌شناس توضیح داده می‌شود که برای افراد دیگری اعداد بالاتری از سینوفارم به دست آمده و با اتفاقاتی مثل سابقه ابتلا به کرونا ممکن است سطح آنتی بادی بالاتر برود. به طور مثال فردی که در این جمع با واکسن اسپوتنیک به عدد ۱۱٫۲ رسیده قبلا سابقه ابتلا به کرونا داشته. به طور کلی اما آنتی بادی بالاتر از ۱٫۱ برای مقابله با ویروس کرونا کافی است. جالب است که در سبد آماری صدا و سیما پنج نفر کافی بوده‌اند. آخه ۵ نفر؟
